.

jpnI kfT kI

pRo: gurbcn isMG QfeIlYNz vfly

iswK Drm ivc igxqI nfl nfmjp qy mflLf Pyrn df koeI ivDfn nhIN hY pr iPr vI, pqf nhIN ikAuN keI iswKF dy hwQF ivc aksr mflLf dyKx nUM iml jFdI hY. gurbfxI dy aDfrq ies ivsLy nUM smJx df Xqn krIey qF ky Brm BulyKy dUr ho skx. jpnI---ijs nfl jp kIqf jfey Aus nUM jpnI ikhf igaf hY. jpnI nUM vwKo vwKry nfvF nfl vI pysL kIqf igaf hY ijhf ky jpmflLf, ismrnI, jp krn dI mflLf, jpmflI qy qsbI afid hn. iswK Drm ivc igxqI nfl nfm jp df koeI ivDI-ivDfn nhIN hY. gurbfxI ivc anykF QFvF qy mUrqI pUjf qy mflLf Pyrn df ivroD kIqf igaf hY. kbIr sfihb jI PrmfAuNdy hn ky mflf Pyrn df ZONg rwc ky ismrn krn df koeI vI Pfiedf nhIN huMdf, asF nUM qy sgoN idwloN vfihgurU jI dI isPq slfh krnI cfhIdI hY. ipafrf vfk hY-----

kbIr jpnI kfT kI, ikaf idKlfvih loie]

ihrdY rfmu n cyqhI, ieh jpnI ikaf hoie]75]

slok kbIr jI---pMnf ---1368----

hy kbIr ! qUM qulsI rudRfK afidk dI mflf hwQ ivc lY ky ikAuN lokF nUM idKFdf iPrdf hYN ? qUM afpxy ihrdy ivc qF prmfqmf nUM Xfd nhIN krdf. hwQ ivc PVI hoeI mflf df koeI lfB nhIN ho skdf.

jdoN lfAuz spIkrF dI nvIN nvIN kfZ inklI sI qF nfl pwQrF dy qvy vI af gey sn. pwQrF dy qwivaF qy brIk iqwKI sUeI cwldI huMdI sI qy keI dPf pwQr dy qwvy dI JrHI ivc Auh sUeI Ps jFdI sI, GVI muVI--GVI muVI ieko hI gwl durfhI jFdI sI imwtI idaf GiVaf, imwtI idaf GiVaf, imwtI idaf GiVaf—qy kol bYTy sux rhy sroiqaF ny kihxf Eey vfjy vfilaf sUeI nUM agFh vI kr dy ky ieko hI gwl suxfeI jfeyNgf, vfjy vfly ny hwQ nfl JrHI ivc PsI hoeI sUeI nUM cwuk ky aglI JrHI ivc pf dyxf qy awgoN gIq sLurU ho jfxf. ieMj mflf Pyrn vfly dI vI afqimk sUJ dI sUeI ieko hI JrHI ivc Ps ky rih jFdI hY qy sdIv kfl prmfqmf dy guxF dI sUJ gurbfxI ivcoN lYx leI iqafr nhIN huMdf, bl ky mflf PyridaF ieko hI sLbd nUM bfr bfr bolI jfx nUM jp jF ismrn dws irhf hY.

BfeI kfhn isMG jI nfBf mhfn kosL ivc ivsQfr sihq ilKdy hn ky---jp krn dI mflf, jpnI, ismrnI----ihMdUmq dy gRMQF ivc mflf iqMn prkfr dI ilKI hoeI hY imldI hY.

A-----krmflf (aMgulIaF Auwpr igxqI krnI)

a----vrx mflf a qoN lY ky V qIk awKr QfpIey ies nUM vrx mflf klipaf igaf hY.

e----aMkmflf (mxikaF dI mflf) jo rudRfK, kml dy bIj hfQI dMd, sLMK dy tukVy, cMdn, qulsI, moqI, blor, mUMg, suvrn (sony) afid dy mxikaF qoN bxfeI jFdI hY.

XognIqMqR ivc mhFdyv df vcn hY ky pwcI mxikaF dI mflf mukqI dfiek, sqfeI dI pusLtkfrk, qIs dI Dn dfiek, pcfs dI mMqRisDI krn vflI aqy iek sO awT mxky dI srv isDI dyx vflI hY.

qMqR sLfsqR ivc iliKaf hY ky-----

iehnF pMjfh aWKrF anulom, pRqIlom (iswDf puwTf) pfT krn qoN sO igxqI huMdI hY, iPr iehnF hI aWKrF ivcoN vrgF dy muwZ df iek iek aWKr lYx qoN awT dI igxqI huMdI hY. ies ihsfb nfl srvmMqR leI 108 mxky dI mflf hY. ihMdU mq dy gRMQF ny mnuwK nUM hor AulLJxF ivc PsfAux leI awgy hor ivsQfr nfl iliKaf hY.

ieh vI iliKaf hY ik iek iek rfsLI dy nON nON awKr hn, bfrHF nfeyN iek sO awT igxqI huMdI hY. hor ies pRkfr dwisaf hY ik iek iek awKr dy cfr cfr nCwqR hn, sqfeI cOky iek sO awT bxdy hn qy ieMj iek sO awT mxikaF dI mflf Pyrn df afpy hI mhfqm bxf ilaf hY.

muslmfn Brf mflf nUM qsbI afKdy hn. Kudf dy 99 gux vfck aqy iek Kfs nfAuN awlf jpx leI 100 mxky dI mflf iehnF dI hoieaf krdI hY. keI muslmfn vIr 101 mxikaF dI vI mflf rwKdy hn Auh mflf ivc iek myr mxkf lgf ky mxikaF dI igxqI vDf lYNdy hn. BfeI kfhn isMG jI nfBf ilKdy hn ik muhMmd sfihb jI ny kdy vI mflf dI vrqoN nhIN kIqI sI. muslmfnF ivc ies df prcfr boDmq dy PkIrF nUM dyK ky hoieaf hY. vhfbI muslmfn hux vI qsbI nhIN rwKdy. Auh AuNglIaF Auwpr Kudf dy nfm igx lYNdy hn. ikqinaF ny awlf nfm smyq sO nfm iliKaf hY, aqy iemfm smyq sO mxky dI qsbI dwsI hY. Kdf df jfqI nfm awlf hY qy bfkI isPfqI nfm hn.

iesfeI mq ivc vI mflf Pyrn df ruJfn dyKx nUM imldf hY. iesfeIaF dI mflf—"rojLrI" zyZ sO kfT dy mxikaF dI huMdI hY, hryk dws Coty mxikaF ivc iek vwzf mxkf huMdf hY. ies qrHF iek sO pYNqI Coty qy pMdrF vwzy mxky huMdy hn. Coty mxikaF qy "DnX myrI"—qy vwizaF mxikaF qy "sfzf ipqf" jfp huMdf hY. pcvMjf mxky dI vI iesfeI mflf rwKdy hn, ijs df nfm cYplyt hY. ies ivc pMjfh Coty qy pMj vwzy mxky huMdy hn, pr nfm ismrn dI rIqI Auh hI hY jo zyZ sO mxikaF dI hY. romn kYQoilk mq dy iesfeIaF ivc jpmflf df ivsLysL prcfr hY.

BfeI kfhn isMG jI nfBf mhfn kosL ivc awgy ilKdy hn ik jYnIaF dI mflf iek sO igafrF (111) mxikaF dI hoieaf krdI hY. ieh ivcfry 111 mxikaF dI mflf Pyrn nUM hI sRysLt Drm krm smJI bYTy hn.

iswK Drm ivc igxqI nfl nfmjp df koeI ivDI ivDfn nhIN hY. eywQy qF hwQ kfr vwl icwq krqfr vwl dI gwl hY. gurU amrdfs jI df ipafrf vfk hY----

ihrdY jpnI jpAu guxdfsf ]

hir agm agocru, aprMpr suafmI,

jn pig lig iDafvAu, hoie dfsn dfsf]

iblfvl mhlf 3—pMnf 841----

hy ! BfeI mYN afpxy ihrdy ivc guxF dy KjLfny vfly prmfqmf dy nfm nUM jpdf hF Bfv guxF nUM smJdf hF, qy eyhI myrI mflf hY. prmfqmf aphuMc hY, pry qoN pry hY, sB df mflk hY, Aus qk igafn ieMdiraF dI phuMc nhIN ho skdI. mYN qF sMq jnF dI crnI lwg ky Bfv gurbfxI AupdysL rFhI dfsF df dfs bxky Aus nUM ismrdf hF. rwbI gux hI myry leI mflf hY.

gurU nfnk sfihb jI ny BrmF ivc ivcr rhI dunIaF nUM kImqI iKafl dyNidaf dwisaf hY ik bfhrly icMnH Dfrn kIiqaF bMdf kdI vI DrmI nhIN ho skdf ijnF icr sfkfrqimk guxF nUM smJdf nhIN ey. Bfrq dy lokF ivc ieh iKafl Gr kr cuwkf sI ik iqlk lgf lYxf, Kfs simaF qy Kfs rMg dI DoqI bMnH lYxI, qIrQF qy iesLnfn kr lYxf jF glLF ivc lMbIaF mflf pf ky hwQF ivc lmkfeI iPrnf qy ieh kihxf ky asIN DrmI bx gey hF gurU sfihb jI ny iehnF sfry nfkfrqimk kMmF nUM rwd kIqf hY. gurU sfihb jI df iek bhuq ipafrf vfk sfrMg rfg ivc aMkq hY-------

scu vrqu, sqoKu qIrQu, igafnu iDafnu iesnfnu]

dieaf dyvqf, iKmf jpmflI qy mfxs prDfn ]

jugiq DoqI, suriq cAukf, iqlku krxI hoie ]

BfAu Bojnu nfnkf, ivrlf q koeI koie ]

slok m: 1---pMnf—1245---

koeI jnm asLtmI, pUrnmfsLI, mwisaf sMgrFd, mMglvfr, sLnIcrvfr df vrq rwK ky rwb jI nUM pfAux df dfavf Tok irhf hY. ies sbMDI gurU sfihb jI iswD pwDrf Awuqr dy rhy hn ik hy Bly lok qUM swc bolx df vrq ikAuN nhIN rwK irhf ? dUsrf qIrQF dI Kyh Cfnx dI QF qy sMqoK dy pVfa qy pfhuMc qIsrf jIvn gMBIrqf dI sUJ ivc, zfZI idlcspI rwKx df hr vyly iesLnfn krdy rihxf. cOQf dyviqaF nfl mwQf mfrn dI QF qy lok BlfeI dy kMMmF nUM Aujfgr kr. mihMgIaF qy vMn svMnIaF mflLf dI QF qy lokF nUM iKmF krn dI afdq pfeyNgf qF cMigaF mnuwKF ivc igixaF jfeyNgf. dyviqaF dI pUjf vyly AucycI DoqI bMnHI jFdI hY sfihb afKdy hn ies dI jgHf qy sucwjf jIvn ijAux dI jfc iswK leyN qF vwDIaf rhyNgf. cfAuNky nUM swucf rwKx leI keI prkfr dy pfpV vyldf iPrdf eyN pr kmilaf afpxI surq nUM suwcf rwKx df pocf ikAuN nhIN Pyrdf ? afpxy afcrx nUM hr vyly Auwcf suwcf rwKxf, smJ lY, mwQy qy lfieaf hoieaf iqlk eI. hy nfnk ! pRym nUM ijhnF ny afqmf dI Kurfk bxfieaf ey Auh mnuwK cMgy hn pr ieho jyhy mnuwK ivrly hI huMdy hn. moty qOr qy iksy nUM iKmF kr dyxf, muafPI dyxI, bKsL dyx vrgy cmkdy asUlF nUM Dfrn krnf hI gurbfxI ivc aslI mflf mMnI geI hY.

iswKI ivc keI zyiraF vfly mflf nUM gurU jI vloN bKisLaf hoieaf iek kImqI gihxf krky dws rhy hn. guru rfmdfs jI mxikaf vflI mflf nUM inkfridaf hoieaF nyk krmF dI mflf Dfrn dI afK rhy hn, jyhf ik vfk hY----

suikRqu krxI, sfru jpmflI ]

ihrdY Pyir clY quDu nflI ]

hir hir nfm jphu bnvflI ]

kir ikrpf mylhu sq sMgiq,

qUit geI mfieaf jm jflI ]

ByrAu mhlf 5----pMnf----1134---

hy BfeI ! prmfqmf df nfm afpxy ihrdy ivc sMBfl ky rwK, eyhI hY sB qoN sRysLt krn Xog kMm, iehI hY mflf. Bilaf ies mflf nUM hr vyly afpxy ihrdy ivc Pyiraf kr Bfv prmfqmf dI Xfd hr smyN bxfeI rwKxf hI iswK dI mflf hY.

slok sihsikRqI ivc guru arjn pfqsLfh jI dwsdy hn ik ijhVf mnuwK prmfqmf dy guxF nUM afpxy glLy dI mflf bxfAuNdf hY, ihrdy ivc pRym itkfx nUM mflf dI QYlI bxfAuNdf hY qy jIB nfl prmfqmf dI isPqo slfh dI bfxI Aucfrdf hY Auh mfieaf dy prBfv qoN bc jFdf hY. Prmfx hY----

kMT rmxIX rfm rfm mflf, hsq AUc pRym DfrnI ]

jIh Bix jo Auqm slok, AuDrxM nYn nMdnI ]

slok shsikRqI,mhlf 5---pMnf—1356---

keIaF ny ieh vihm vI pfilLaf hoieaf hY ik lukfa ky ismrnf Pyiraf jfey qF Aus df PLlL ijLafdf imldf hY. kpVy dI gAU muwK vrgI guQlI bxf ky, Aus ivc hwQ pfky mflf PyrI jfey qF keI iswDIaF prfpq huMdIaF hn. ‘hsq AUc pRym DfrnI’---guQlI dI QF qy ipafr nUM ihrdy ivc vsf lY. pUrn pRIq aqy pRqIq sfihq kIqf pRBU df ismrn hI shI jIvn mfrg hY, pr ieh pRfpq siqgur jI dy AupdysL ivcoN hI huMdf hY. hor idKfvy dy bfhr muwKI krm sB Pokt hI hn. ies brIkI nUM smJx leI iek vfk vwl ingfh mfrdy hF ijs ivc mflf nUM bfhr muwKI krm dwisaf hY-----

gil mflf iqlk ilfltM]duie DoqI bsqR kpftM]

jo jfnis bRhmM krmM]sB Pokt inscY krmM]

khu nfnfk inhcAu iDafvY]ibnu siqgur bft n pfvY]

slok m: 1---pMnf—470---

lok idKfvy leI afpxy gwlL ivc rudRfK, lohy jF sUqr dI lMbI mflf pfAuNdf eyN, cMdn nUM rgV ky iqlk vI lgfAuNdf eyN-kpiVaF dI swuc nUM qrjIh dyNidaF do DoqIaF vI rwKdf eyN qy isr Auwqy kpVf vI rwKdf eyN pr scfeI ieh hY ik Drm dy nF qy ieh sB qoN vwzI Pokt ikiraf hY. kI iehnF qukF df isrP kIrqn krnf jF suxnf hI hY ? kI ieh AupdysL sfzy leI nhIN hn ? hkIkq kuJ hor hI hY—afsf kI vfr df kIrqn krn vflf vI hwQ aqy glL ivc mflf pfeI bYTf kIrqn krdf idKfeI dyvygf. jy pMzq jI mhFrfj nUM gurU sfihb jI Pokt df krm dws rhy hn qF nhfieq sfzy leI vI ieh iPr Pokt krm hI hY. keI vIrF ny AuNglF idaF poitaF qy mflf df Cwlf bxf ky cfiVHaf huMdf ey jo Auh hr vyly Pyrdy rihMdy hn—dr asl ieh AuhnF dI lfeIP df sYtap bx cwuikaf huMdf hY ijs nUM Auh Cwzx leI iqafr nhIN huMdy. iek vIr nUM pwuiCaf Brfvf qUM afsf kI vfr df kIrqn krky afieaF eyN kI afsf dI vfr ivc mflf Pyrn dI gurU sfihb jI afigaf dyNdy hn. vIr jI sihj suBfa hI Auwqr dyNdy ny ky Eh Xfr ! PlHfxy sfD ny mYnUM ieh mflf idwqI sI bws Aus qoN bafd mYN ieh mflf lfhI hI nhIN ey, bs mn nUM skUnqf jyhI imldI hY. kI ieh skUnqf gurbfxI ivcoN nhIN imldI ? Eh vfh myry viraf vfh ! sdky qyrI dlIl dy --- siqgur jI qF sfP hI kih rhy hn ik—"ibnu siqgur bft n pfvY" so idKfvy dy icnHF nUM smyq mflf dy gurbfxI rwd krdI hY. siqgur dy AupdysL nUM Dfrn krn qoN ibnF sfzf kilafx nhIN ho skdf.

ijwQy ihMdU mq dI gwl kIqI hY EQy muslmfnF dy Dfrimk afgU kfjLI nUM vI sMboDn huMidaF Aus dy mn dI aslIaq Aus dy hI sfhmxy rwKI hY. aY kfjLI ! qU qsbI Pyr irhF eyN isrP lokF nUM idKflx leI. pr aMdr Kfqy qF qUM AuhnF dy hwk ivc PYslf krn leI AuhnF pfsoN vwZI leI bYTf hoieaF eyN. hYknf qyry vloN kIqy iensfP dy rMg inafry, vfry jfeIey qyry munsP dy—gur vfk hY---

kfjLI hoie kY bhY inafie]Pyry qsbI kry Kudfie]

vZI lY kY hku gvfey]jy ko puCY qf piV suxfie]

qurk mMqru kMin irdY smfie]

sloku m:1—951-----

ies df arQ ieh hoieaf ik kfjLI isrP qsbI lokF Auwqy Drm dI Tuk bxfAux leI hI Pyr irhf hY. ijs dy hwk ivc PYslf dy irhf hY Aus pfsoN qF ies ny vwZI dI motI rkm leI hoeI hY. Blf jy koeI kfjLI dy kIqy hoey PYsly qy ieqrfjL drj krfAuNdf hY qF kfjLI sfihb jI Ausy vyly hI sLrHf dI gwl pVH ky Aus nUM suxAuNdf hY qy iPr AuhdI sdf leI bolqI bMd krf dyNdf hY. pr nfl hI nfl qyjLI qyjLI ivc qsbI PyrI jf irhf hY qy KLudf KLudf vI khI jf irhf hY. pwuTI qsbI PyiraF kdy vI DrmI nhIN hoieaf jf skdf. ieMj hI iek jgHf hor gurU sfihb jI AupdysL dy rhy hn----

sBy vKq sBy kir vylf ]

Kflku Xfid idlY mih mAulf ]

qsbI Xfid krhu ds mrdnu suMniq sIlu bMDfin brf]

mfrU solhy mhlf 5---pMnf 1084----

hy KLudf dy bMdy ! hr vyly hr vKq KLflk nUM mOlf nUM afpxy idwl ivc Xfd krdf rho. hr vyly KLudf nUM Xfd krdf rhu ieh hI qyrI qsbI hY. Auh KLudf hI dsF ieMidRaF nUM vws ivc ilaf skdf hY. hy KLdf dy bMdy ! cMgf suBfAu qy qkVf prhyjL Dfrn krnf hI suMnq smJ.

BfeI sfihb BfeI gurdfs jI ny vI afpxIaF vfrF ivc mflf df KMzn kridaF bVf ipafrf ijLkr kIqf hY jo ik AunqflvIN vfr dI igafrvIN pAuVI ivc aMkq hY----

amlI KLfsy mjlsI iprm ipaflf alwK lKfieaf ]

mflf qsbI qoiV kY ijAu sAu iqvY aToqru lfieaf ]

myru iemfmu rlfiekY rfmu rhImu n nfAuN igxfieaf ]

BfeI gurdfs jI,vfr nM:39—pAuVI nM:--11---

pAuVI df Bfv arQ ieh dwsdf hY ik siqgur dy iswK prmfqmf dy Gr dy drbfrI hn. AuhnF ny pRym nUM ipaflf bxfieaf hoieaf hY. muslmfnF ny sO aqy ihMdUaF ny iek sO awT mxikaF dI mflf bxf ky Auwqy iemfm qy myru Bfv vwzf mxkf lfieaf huMdf hY. dovyN mflf Pyr ky rhIm aqy rfm cMdr df jfp jwpdy hn, pr guriswKF ny dovyN mflf iqafg ky nfm df jfp igxqI nfl nhIN kIqf, kihx df arQ vfihgurU jI nfl iswK ny vhI Kfqf nhIN lfieaf. Auh qF svfs svfs prmfqmf nUM ihrdy nfl Xfd krdy rihMdy hn. Aus dy guxF nUM smJ ky afpxy jIvn df aMg bxfAuNx nUM qrjIh dyNdy hn nf ky lok ivKfvy leI mflf GmfAuxI. mxikaF dI qsbI jF mflf ikho jyhI hoxI cfhIdI hY ieh gurU arjn pfqsLfh jI qoN puCdy hF-----

hir hir aKr doie ieh mflf]

jpq jpq Bey dIn dieaflf]1]

krAu bynqI siqgur apunI ]

kir ikrpf rfKhu srxfeI, mokAu dyhu hry hir jpnI]1]rhfAu]

hir mflf Aur aMqir DfrY ]

jnm mrx kf dUKu invfrY ]2]

ihrdY smflY muiK hir hir bolY ]

so jnu ieq Auq kqih n zolY ]3]

khu nfnk jo rfcY nfie ]

hir mflf qf kY sMg jfie ] 4]

rhfAu dIaF qukF ivc gurU sfihb jI ny prmfqmf dI srx ivc rihx df skMlp idwqf hY Bfv rwbI guxF dy aiBafs dy krn nUM hI mflf afiKaf igaf hY.

vfihgurU jI df nfm ijs nUM dYvI guxF df nfm idwqf igaf hY, mYN ies nfm dI mflf jp irhF hF. ajyhy sLuB guxF dI mflf PyridaF PyridaF prmfqmf dieaf vfn ho jFdf hY.

dUsry bMd ivc gurU jI kih rhy hn ik ijhVf mnuwK hir nfm dI mflf nUM ihrdy ivc itkf ky rwKdf hY, Auh afqimk mOqy nhIN mrdf---mfnisk qOr qy jnm mrn qoN mukq ho jFdf hY.

ies sLbd ivc ikqy vI nhIN iliKaf imldf ik ieho jyhf Dfgf lY ky ies prkfr dI mflf bxf ky afpxy glL ivc pf lAu jF quhfzy hwQF dy poty ies stfiel nfl GuMmdy rihx, ajyhf koeI iesLfrf gurbfxI ivcoN nhIN imldf hY. sfihb jI qF kih rhy hn ik hy mnuwK qUM prmfqmf dy nfm nUM hI afpxy ihrdy ivc sMBflx df Xqn krdf rho. aMdroN qy bfhroN qYnUM hmysLF azolqf imldI rhygI.

gurU nfnk sfihb jI dy smyN ivc mUrqI pUjf qy mflf df ZONg pUry jLorF sLorF nfl cwl irhf sI. guru sfihb jI ny kuJ AudfhrxF dy Drm dy TykydfrF nUM rfhy pfAux df Xqn kIqf sI. jyhf ky bsMq rfg ivc AuhnF df Prmfx hY :-------

sfl gRfm ibp pUij mnfvhu, suikRqu qulsI mflf ]

rfm nfmu jip byVf bFDhu, dieaf krhu dieaflf]1]

kfhy klrf isMchu, jnmu gvfvhu ]

kfcI Zhig idvfl, kfhy gcu lfvhu ]1]rhfAu]

rfg bsMqu mhlf 1---pMnf—1170----

gurU sfihb jI ny do Audfhrxf idwqIaF hn ik ijs qrHF ikrsfn dy pfs krlfTI jLmIn hY ijs ivcoN Psl dI koeI afs nhIN hY. ivcfrf ikrsfn afpxy bldF duafrf KUh clf ky krlfTI jLmIn nUM isMJidaF cMgI Psl dI afs rwKy ieh Aus dI vwzI Buwl hoeygI. krlfTI jLmIn nUM isMJxf ivafrQ df kMm hY ikAuNik Auh jLmIn Psl nhIN dy skdI. dUsrf kwcy gfry dI dIvfr bxf ky Aus Auwpr cUny, sImYNt df Got Got ky plwsq lfieaf jfey pr kwcI dIvfr qy kdy vI plwsq nhIN Kloeygf, dIvfr qy pihlf mINh pYNidaF hI Zih jfeygI. kwcI kMD nUM vDIaf sImYNt dI cxfeI df koeI vI lfB nhIN hY. smyN pYsy dI brbfdI qoN vwD kuJ vI idKfeI nhIN dyNdf. ieh qy jnm gvfAux vflI gwl hY---vfk nUM iDafn ivc ilafAux dI jLrUrq hY ---"kfhy klrf isMchu, jnmu gvfvhu ] kfcI Zhig idvfl, kfhy gcu lfvhu" ] df Bfv arQ smJx dI loV hY—aY bRhmx ! qUM mflf Gumf ky mUrqI qy qulsI dI pUjf kr ky afpxf jnm ivafrQ ivc gvf irhf eyN. ieh dovyN gwlF krlfTI jLmIn isMJx qy kwcI kMD Auwqy plwsq krn vFg hn. afpxI aigafnqf nUM kdoN dUr kryNgf ?

gurU sfihb jI kih rhy hn ky qUM mUrqI dI pUjf krn qy mflf Pyrn qoN nhIN bfj af skdf qF iPr af qYnUM mYN shI mflf qy aslI mUrqI pUjf df ivDI ivDfn dsidaF. mMn lAu sMsfr iek iBafnk smuMdr hY, ies nUM pfr krn leI prmfqmf dy nfm df byVf iqafr kro Bfv rwbI sUJ gurU jI dy igafn ivcoN lAu—nyk afcrx dI kmfeI nUM pwky qOr qy mflf bxfE, suBfa ivc dieaflqf ilaf ky mUrqI dI pUjf bxf lAu qF ijLMdgI dI sPlqf df ieh kImqI rfjL hoeygf.

keI vfrI ikqy mflf dI gwl cwly qF mflf Pyrn vflf Ptf Pt ieh qrk pysL kr dyvygf ik jI mflf qF gurU hir goibMd jI vI afpxy pfs rwKdy sn. dyKo nf jdoN gurU hir goibMd sfihb jI guvflIar dy iklHy ivcoN irhf hoey qF jhFgIr ny gurU jI pfsoN suwcy moqIaF vflI mflf mMg leI qF gurU jI agoN kihx lwgy ik ies qoN vDIaf qF cMdU sLfh pfs mflf hY jo Aus ny afpxy Gr ivc lukfa ky rwKI hoeI hY. jd gurU sfihb jI ny mflf rwKI hoeI sI qF iPr asIN vI qF mflf qF hI rwKI hoeI aY. Aus vIr jI nUM ikhf ik Bfa jI ieiqhfs iliKaf hY bygfinaF ny qy gurbfxI ilKI hY gurU sfihb jI ny dwso mfnqf bygfinaF duafrf ilKy hoey ieiqhfs nUM dyxI hY jF ky gurbfxI nUM qrk krn vfly vIr pfs svfey iKJH dy hor koeI vI Auwqr nhIN sI.

iek muslmfn prvfr ny gMgf sfgr duafrf dysLF ivdysLF dy iswKF ivc afpxI cMgI Bwl bxf leI, qy cqur ibrqIaF ny cMgf lfB BI kmfieaf. jd ky ajyhI kImqI vsqU nUM iswK ajfieb Gr ivc rwKxf cfhIdf sI nf ik iswKF pfsoN gMgf sfgr nUM mwQy itkfAuxy. ieh iswKF dy avyslypn dI insLfnI hI khI jf skdI hY. hux iek hor vfikaf suxn nUM iml irhf hY ik mfqf gMgf jI df suMdr hfr qy kImqI moqIaF vflI mflf sFeI mIaF mIr jI dy prvfr pfs peI imlI hY jo mfqf gMgf jI ny afp ieh vsqUaF sFeI jI nUM idwqIaF sn. kI ajyhIaF mflfvF gurbfxI nfloN nKyV ky dyKIaF jfx ? gurbfxI iswK dy jIvn leI QMmHI hY –ieMj nhIN ho skdf ik gurbfxI kuJ hor kih rhI hovy qy gurU sfihb jI df jIvn kuJ hor hovy. gurbfxI qy gurU sfihb jI df jIvn iek imk hY. ijs mflf nUM gurU jI ny isrP lok idKfvf dwisaf hovy qy Auh mflf afp Dfrn kIqI hovy. mflf sbMDI hr iksy zyry df afpo afpxf sYwtap qF ho skdf hY pr smuwcI kOm dI ieh mrXfdf nhIN ho skdI.

sfihb gurU goibMd isMG jI dy drbfrI iswK, BfeI dieaf isMG jI jo ky pMjf ipafiraF ivcoN pihly sIs Byt krn vfly sn—afpxy rihq nfmy ivc ilKdy hn:---

iqlku, Dfgf, kfT dI mflf Dfry, so qnKfhIaf.

so ieh gwl cMgI qrHF spwsLt hY ik iswK Drm ivc ByK Dfrn krn nUM koeI QF nhIN hY. gurmiq ivc qF Auwcf suwcf jIvn Dfrn krn dI jugq nUM hI prvfn kIqf igaf hY. BfvyN grU sfihb jI ny mUrqI pUjf, qulsI dI mflf afid pf ky ivKfvf krn nUM afpxf kImqI jnm gvfAuNxf hI dwisaf hY. hkIkq ieh hY ik aslI pUjf qy mflf, Auwcy afcrx qy syRsLt krxI nUM ikhf igaf hY. KulHy rUp ivc dyiKaf jfey qF sfzy keI axjfx prcfrk, ByKI-dMBI qy kwKo hOlLy aigafnI sMq, iswK sMgqF nUM mflf Pyrn qy lf rhy hn. ikwlH ikwlH ky ies nUM nfm ismrn df drjf dy rhy ny jo AuhnF dy mn dI gurmiq ivroDI kfZ hY. ieh AhnF dy mnoklpq gpOVF dy gpOV hn jo srf sr Gor mnmq hY. sfrI gurbfxI ivc ikqy vI ajyhf nhIN afieaf ik igxqI nfl pfT krky sfzf byVf pfr ho jfeygf. iek hor iparf vfk kbIr jI df smJxf vflf hY :--

mfQy iqlku, hiQ mflf bfnF ]

lognu, rfmu iKlAunf jfnf ]

BYrAu bfxI Bgq kbIr jI kI—pMnf—1158

Bgq kbIr jI Prmf rhy hn ky lokF ny rfm nUM iKzOxf smJ ilaf hoieaf hY ik clo mwQy qy iqlk lgf ilaf, hwQ ivc mflf PV; DrmI hox df ZONg rwc ilaf qy rwb jI sfnUM iml hI jfxgy . hkIkq ieh hY ik iehnF gwlF dy nfl rwb jI nUM prcfieaf nhIN jf skdf. gwlIN bfqIN kdI vI vVy nhIN pwkdy huMdy.

iek vIr ny Pokt ivc GumfeI jf rhI mflf dy sbMDI bVf ipafrf idRsLtFq dy ky smJfieaf hY pr mnuwK iPr vI nf smJy qF Aus nUM ivcfrf hI ikhf jf skdf hY—kihMdy ny iek afdmI jo pysLy vjoN zrfievr df DMDf krdf sI, pr Ausdf kfrobfr koeI cVHdI klf vflf nhIN sI kdy Pyrf iml igaf kdy Pyrf nf imilaf. afpxy iek njLdIkI dosq nfl afpxf duwKVf sFJf krdf hY ik myrf BeI kMmkfr nhIN cldf. awgoN dosq kihx lwgf, "ky afpF df iek sfD vfkPkfr hY ikAuN nf afpF Aus pfs jf ky koeI Aupfa krvf leIey". dovyN dosq sfD dy zyry qy af gey qy bfbf jI pfs afx hfjLr hoey. bfbf jI ny kdy nYn muMd lYxy qy kdy nYn awD Kohl lYxy qy afeIaF sfmIaF dI iCwl AuDyVx leI dyKxf ik ieh ikMnI ku myrI mfr sih skdy hn. bfbf jI afpxy muKfribMd qoN imwTy prvcn kridaF afey nvyN BgqF nUM pwuCxf kIqf, "ik BeI ipafirE ikvyN afAuxf hoieaf"—ibwlI dy Bfa df iCWkf tuwtf loVvMd zrfievr vIr boilaf,"ik bfbf jI myrf koeI bhuqf kfrobfr nhIN cldf, ies leI koeI ryK ivc myK mfro, koeI ivDI dwso ijs nfl myrf kMmkfr cwl pey". bUbny bfbf jI ny Kcrf jyhf hfsf hwsidaF afpxy koloN mflf kwZ ky idwqI, qy ikhf, "Bgqf ieh mflf ijMnI vfr GumfeyNgf qyrf Auqnf hI ijLafdf DMDf vwDy Puwlygf, pr hPqy dy hPqy afx ky hfjLrI vI jLrUr BrnI AUN". sq bcn kih dovyN dosq afpo afpxy GrF nUM af gey.

do ku mhIny lMG gey krobfr qF cilaf koeI nf, iek idn dovyN dosq iPr ihMmq jyhI krky bfbf jI pfs iPr cly gey qy afpxf duKVf bfbf jI nfl sFJf kridaF kihx lwgy, "ky DMn DMn bfbf CwpVI vfly jIAu sfzy qy ikrpf nhIN hoeI, kfrobfr ivc koeI vfDf nhIN hoieaf". DMn DMn bfbf jI kihx lwgy, "Bgqf qYnUM mflf idwqI sI Aus nUM Pyiraf eI ik nhIN"---agoN nvyN bxy syvk jn kihx lwgy, "ik bfbf jI mflf GmfAux ivc qF koeI ksr nhIN CwzI. mflf qF aMimRqsr qoN lY ky pUny qIk Gumf CwzI hY pr kMmkfr nhIN jy cwilaf dyKo bfbf jIAu koeI Buwl qF nhIN rih geI". bfbf jI kihx lwgy, "Bgqf asIN qF qyrI aMimRqsr qoN pUny qk dI khfxI nhIN smJy". awgoN syvk jn jI boldy hn, "ik bfbf jI mfl lwd ky asIN aMimRqsr qoN pUny nUM jdoN trwk qordy sI qF quhfzy vloN bKsLI hoeI mflf nUM asIN afpxy trwk dy phIey nfl bMnH lYNdy sI ijvyN ijvyN trwk cwldf iqvyN iqvyN mflf GuMmdI sI qF ky mflf GuMmx ivc koeI koqfhI nf ho jfey. ies leI bfbf jIAu mflf qF asIN pUrI hI GmfeI hY pr kMmkfr nhIN jy cilaf". jy ieMj mflf GumfieaF kMm clx lwgx qF sfrI dunIaF afpxIaF afpxIaF gwzIaF nfl mflf hI bMnH lYx, kI loV hY ds ds GMty kMm krky mrn dI.

keIaF mfipaF nUM ieh hmysLF iglHf isLkvf irhf hY ik sfzy bwcy DrmI nhIN hn ikAuNik ieh sfzy vFg nf qF gurduafry jFdy hn qy nf hI cMgI qrHF kfr ivhfr krdy hn. lykn keI mfpy sfnUM ieho jyhy vI imldy hn jo duhfeI dyNdy suxfeI dyxgy ik igafnI jI "af sfzf bwcf hr vyly gurduafry hI bYTf rihMdf hY ies nUM kuJ smJfAu ik gurduafry kuJ Gwt afieaf kry ieMj dukfn df kI bxygf". ilhfjf kbIr jI dy jIvn ivcoN vI iek ajyhI Audfhrx imldI hY ik mYnUM vI hmysLF eyhI suxn nUM imldf rihMdf sI kbIr jI ny jdoN dI mflf lY leI hY AdoN qoN hI ies ny Gr df kMmkfr Cwz idwqf hY drasl ieh iek muhfvrf hY nf ik mflf Pyrn df sMkyq---keI vfrI bjLurg aksr hI ieh kih dyNdy sn ik jf ikqy jf ky mflf Pyiraf kr kMm qy qUM krdf koeI nhIN---

hmfry kul kAuny rfmu kihE ]

jb mflf leI inpUqy, qb qy suKu n BieE ]

rfg iblfvl bfxI kbIr jIAu kI—pMnf 856---

pRo[ sfihb isMG jI gurbfxI df tIkf kridaF afpxI svY jIvnI ivcoN iek Gtnf ijLkr krdy hn ik "myrf iek grIb ihMdU Gr ivc jnm hoieaf sI . nfvIN jmfq ivc awpVx qoN pihlF mYN iswK bixaf sF. sfzy skUl df hYwzmfstr iek vihmI jyhf swjx sI; pr Aus nUM myrI ieh qbdIlI cMgI nf lwgI" pr, sfrI jmfq ivc cUM ik mYN iekwlf hI vjLIPf lYx vflf muMzf sF, ies gwl df Auhnf nUM ilhfjL sI. asIN iswK muMzy rlL ky hPqy ivc iek vfrI gurduafry jf ky sLbd piVHaf krdy sF, ieh gwl hYzmfstr jI nUM BfAuNdI nhIN sI . iek vfr roikE ny, pr Aus df asr Ahnf dI mrjLI dy Ault hoieaf. so rokxoN qf hwt gey, pr jy iksy idn mYN jmfq ivc bfkI muMMizaF qoN ipwCy jf bYTF qf Auh Jwt mYnUM awgy swd ky bYTf dyNdy qy kihMdy bws ! qYnUM hor kI kMm aY ? qUM Drmsfly jf ky ZolkI vjf qy mflf Pyr . mYnUM ZolkI vjfAuxI nhIN afAuNdI sI, nfh mYnUM AuhnF kdy vjfAuNidaF dyiKaf sI, nfh hI myry pfs koeI mflf sI . ieh lPLjL mflf qy ZolkI AuhnF dy idwl dI nPrq df bfhrlf ivkfs sI.

poR[ sfihb isMG jI ilKdy hn ik ieh hwz bIqI eywQy ieh dwsx leI ilKI geI hY ik jdoN iksy df vyKx nUM idwsdf—Dfrimk kMm psMd nf afvy, qF muhfvry dy qOr qy lLPLjL ‘mflf’ afidk vriqaf jFdf hY. su kbIr jI vI eysy qrHF df iKafl dy rhy hn ik jy rotI dI aMdroN iqRsLnf Kqm hI nhIN hoeI qF bfhrlI BgqI krn df kI lfB hY ? ieh isrP idKfvy dI BgqI hY. jyhf ik vfk hY-----

BUKy Bgiq n kIjY ]Xh mflf afpnI lIjY ]

BgqF gurUaF dI bfxI dI ieksfrqf hY, ies leI smuwcy qOr qy gurbfxI df jo isDFq hY Aus ivc idKfvy dI mflf PyrnI pUjf krnI mUloN hI rwd kr idwqf hY. mflf df bhuqf prcfr gurUaF dIaF jF BgqF dIaF bxIaF hoeIaF PotoaF krky hoieaf hY. dUsrf dukfndfrF ny ies nUM iswKF dI jLrUrI loV smJ ky vyicaf igaf hY. loV qF iswKI isDFq nUM smJ ky apnfAux dI hY. qF hI asIN inafry Kflsy rih skdy hF----

ijnI siqguru syivaf iqnI nfAu pfieaf, buJhu kir ibcfr ]

sdf sFiq suKu min vsY, cUkY kUk pukfr ]

afpY no afpu Kfie, mnu inrmlu hovY, guru sbdI ivcfru ]

nfnk sbid rqy sy mukqu hY, hir jIAu hyiq ipafru ]

slok m:--- 3----- pMnf-------86----




.