.

gurbfxI ivc pOrfxk kQfvF
(iksLq nM: 19)

pRo: ieMdr isMG ‘Gwgf’

1[ gj (hfQI) iek gMDrv (gfAux vfly) jo kyvl irÈI dy srfp kfrx hfQI bx igaf sI. ieh jdoN vrux dy qlf (pfxI df somf) ivc pfxI pIx igaf Aus vkq qyNdUey ny jkV ilaf. jdoN kmjor hoky zuwbx lwgf, qd rwb awgy ardfs kIqI. kmlPuwl suMz ivc lY ky, eIÈvr ƒ arpky shfieqf leI pukfr kIqI. ijs krky gj dy bMDn kwty gey.

2[ hfQI dI Èkl vflf iek dYNq, jo mihKf sur df puwqr sI. rfjf sur, ieh ipCly jnm ivc mhyÈ rfjf sI. nfrd dy srfp kfrn ies ƒ hfQI df jnm imilaf. dyviqaF df duwK dUr krn leI ies ƒ iÈv ny mfr idwqf sI. iÈv ny gj (hfQI) dI Kwl afpxy srIr AuWqy pihn leI. (mhfn koÈ pMnf : 391)

3[ iek df nfm ‘‘hfhf``, dUjy df nfm ‘‘hU hU``. ieh dovyN, ieMdr dI sBf ivc gfAux vfly gveIey (gMDrvF) dy srdfr sn. iehnF ƒ afpxI gfiex ivwidaf df hMkfr ho igaf. ies kfrn dyvl irÈI ny sRfp dy ky iewk ƒ gj (hfQI) bxf idwqf. iewk ƒ sRfp dy ky qyNdUaf bxf idwqf sI. (mhfn koÈ pMnf : 270)

ivcfr :- ies khfxI ƒ gurU Gr dIaF styjF qy kwc GrV lyKkF qy kQfkfrF ny KUb msfly lf lf ky suxfieaf hY. iehnF khfxIaF duafrf lokF dI socx ÈkqI bMd krn dI sfijÈ GVI jf rhI huMdI hY. mnuwK musIbq vkq bcx df koeI Auprflf nf kry. sgoN iksy gYbI ÈkqI qoN mwdq dI afs ivc isr suwtky bYT jfvy. BfvyN ieqny smyN ivc mOq df gRfs hI ikAu nf bx jfvy. ieMdr dyvqy dI sBf, (jo ikqy BI nhI hY) ivc iewk gfAux vflf sI. kyvl irÈI Aus qy nfrfË ho igaf. dyviqaF qy irÈIaF df mn BfAuNdf asqr hY sRfp. jdoN idl kry btx np dyx, duÈmx suafh kr dyx jF iksy hor jUnI ivwc bdl dyx, ieh irÈIaf dI mrËI. koeI puwCx jF rokx vflf nhIN hY. iksy mfmUlI gl kfrn, irÈI jI df pfrf, swqvyN afkfÈ qy puwj igaf. Ausny muafPI nf mMgvfeI, suDrn df mOkf nf idqf. iswDf hI aYtm bMb clf idwqf. nhIN Aus qoN irÈIaF, qy ihMdU dyviqaF ivwc asIm qfkq hY, ik jdoN idl cfhy ivroDI iensfn ƒ Koqf kuwqf sUr GoVf jF hfQI bxf Drdy hn. jdoN idaflqf dy Gr af jfx qF pÈUaF qoN srIr bdl ky mnuwK bxf idMdy hn. nf ihMg lwgy nf PtkVI. ieh srfipaf hoieaf hfQI vrux dy qlfa ivc pfxI pIx igaf, qF AuQy Gfq lfeI bYTy qyNdUey ny, jkVbMd ivc Guwt ky PV ilaf. jdoN pfxI ivwc zuwbx hI lwgf sI qF afpxI pihlF kIqI hoeI pUjf Xfd afeI. ies ƒ Xfd afieaf ik iewk vfrI ivȃ Bgvfn jI dI mUrqI awgy, kml df Puwl afpxI suMz ivc lY ky mYN pUjf kIqI sI. Aus aihsfn df muafvËf qF imlxf hI cfhIdf hY. ies duiKafry mr rhy hfQI ny, ivȃ jI ƒ Xfd krfieaf Pirafd kIqI. ivȃ jI qurMq gruV qy svfr ho ky af puwjy. afpxI aidwK qy asIm ÈkqI nfl hfQI syvk ƒ qyNdUey dy jfl ivcoN kwZ idwqf. pfTk jno ! sRfp vrgf kUV kuPr ihMdU gRMQF ivc nkf nk Biraf ipaf hY. AuDroN cuwk cuwk ky sfzy pRcfrk qy lyKk sfzy aMdr Dwkdy jf rhy hn. ikAuNik ieh sfrIaF khfxIaF swcfeI dy nyVy qyVy BI nhIN hn. pVHky hfsf afAuNdf hY, ilKx vfilaF dI akl qy. iehnF ilKfrIaF ƒ ieMnf igafn BI nhI ik qyNdUaf pfxI ivc rihx vflf koeI jfnvr nhIN hY. jo pfxI pIx afey hfQI ƒ jkV lvy. hF mgr mwC bhuq qfkqvr jl jIv hY, pr hfQI ƒ Auh BI kfbU nhIN kr skdf. Èfrk mwCI bhuq ÈkqIÈflI hY, bhuq qyË cldI hY, Auh BI CyqI kIqy hfQI dy nyVy nhIN afAuNdI. vyl mwCI hfQI ƒ mfrn dI smrwQf rwKdI hY aPsos ik ieMnI vwzI vyl, qlfvF CwpVF ivc nhIN rih skdI. ieh dirafvF ivwc BI nhIN imldI. iesdf itkfxf kyvl smuMdr hY. vrux dy qlfa ivc nhIN smfa skdI. ijwQy ieMnf kuPr qoilaf hY ibpr jI ny, Ausƒ cfhIdf sI ik vyl mwCI ƒ vrux dy sRovr ivc ilaf ibTfAuNdf. qyNdUaf koeI hor adBuq jfnvr nhIN hY sgoN iewk iksm df Èyr hY. ieh Èyr qyË qrfr bhuq hY, pr qfkqvr iËafdf nhIN hY. ihrn qoN vwzy jfnvr ƒ ieh nhIN mfr skdf. Coty jfnvrF ƒ mfrky, qfkqvr ÈyrF qoN bcx leI ieh qyNdUaf, iÈkfr smyq ruwK qy cVH jFdf hY. AuWpr bYT ky, by iPkr ho ky, pyt pUrqI kr lYNdf hY. so qyNdUaf iewk Cotf Èyr hY, jo hfQI qF kI gDy ƒ BI nhIN mfr skdf. Coty jfnvr mfrky iZwz Brdf hY.

aglI khfxI ivc ibpr jI ny hfQI dI Èkl vflf iewk dYNq ilaf KVHf kIqf. ieh dYNq mihKfsur df puwqr dwisaf igaf hY. kuPr dI hwd vyKo, mihKfsur dYNq mwJ dy pytoN jnimaf dwisaf igaf hY. mwJF kuwqIaF sUrIaF bFdrIaF BI muMzy jMm rhIaF hn? pRyÈfnI ivc afpxf hI isr ipwt ky rih jfeIdf hY. iks imwtI dy bxy hoey hn ieh lok, JUT ilKx bolx lwigaF kdI Èrm nhIN mMndy ! nfrd ny srfp dy idwqf qy ieh aBfgf hfQI bx igaf. hfQI bxky ies ny lgfqfr dyviqaF nfl jMg krnI ÈurU kr idwqI. aqI pRyÈfn ho ky dyviqaF ny iÈv awgy bynqI kIqI, ik ies dYNq qoN sfzf Cutkfrf krvfE ! iÈv ny Aus hfQI bxy rfKÈ ƒ mfr idwqf. AusdI Kwl Auqfr ky Kud kot bxf ky pihn leI. iesy df ihwsf aglI khfxI ivc dwisaf igaf hY ik do gvweIey sn. ieMdr dI rMgIlI sBf ivc iehnF dy nfm rwKx vfilaF kmfl kr idwqI. iewk df nfm ‘‘hf hf``. dUjy df nfm ‘‘hU hU`` ieh ieMdr dI sMgIq sBf dy ÈRomxI sMgIqkfr sn. bfkI sfry gvweIey qy sfijMdy iehnF dy aDIn kMm krdy sn. iehnF dI gfiekI dI sfry pfsy bhuq pRsMsf hoeI. ieh dovyN hMkfr ivc Puwl gey. aKy sfzy nfl df sMgIqkfr surg ivc BI nhIN hY DrqI qy qF ikwQoN hoxf hY. kyvl irÈI ƒ pqf lwg igaf ik ieh hMkfrI ho gey sn. Ausny sRfp dy ky iewk ƒ gj (hfQI) qy iewk ƒ qyNdUaf bxf idwqf. srfpy hoey dovyN sMgIqkfr, DrqI qy af ky afpxI sËf Bugqx lwgy. hfQI pfxI pIx igaf, dUjy sfQI qyNdUey ny hfQI qy vfr kIqf Ausny ivÈxU awgy pukfr kIqI qy jkV ivwcoN inkl igaf. Aus qoN bfad iehnF df kI bixaf? koeI pqf nhIN imldf. asl ivwc ieh sfrf kuPr hY, ies df swcfeI nfl dUur df BI irÈqf nhIN hY. DrqI dy iksy kony qy jF afkfÈ ivwc aijhf vrqfrf vrqxf qRYkfl aswq hY. hF bRfhmx dy Drm gRMQF df dvflf inkilaf ËrUr idws afAuNdf hY.

bhuqy iswK bxn vfly lok ihMdUaF ivcoN afey sn. aijhIaF khfxIaF AuhnF ƒ ivrsy ivc imldIaF rihMdIaF sn. iewko Jtky nfl iehnF qoN qoV ivCoVf krnf sMBv nhIN sI. jo pRMprf, bolcfl, muhfvrf sdIaF qoNN hr pRfxI dI jubfn qy ciVHaf hoieaf hY. Ausƒ rwd krnf jF bdl dyxf eynF afsfn nhIN hY. Aus pOrfxk muhfvry dI vrqoN kridaF gurU sfihb jI ny iswKI vwl pRyirq kIqf hY. afpxy ivcfr pyÈ kIqy hn. afE gurbfxI ivcoN kuwJ pRmfx pVH leIey:-

pFc brK ko anfQu DRU bfirk, hir ismrq amr atfry..

puqR hyiq nfrfiex kihE, jm kMkr mfir ibdfry..

myry Tfkur, kyqy agnq AuDfry ..

moih dIn alp miq inrgux, pirE srix duafry.. rhfAu..

bflmIku sup cfro qirE, biDk qry ibcfry..

eyk inmK mn mfih afrfiDE, gj piq pfir Auqfry..

kInI riKaf Bgq pRihlf dY, hrnfKs nKih ibdfry..

ibdru dfsI suqu BieE punIqf sgly kul AujfryN..

kvn prfD bqfvAu apuny imiQaf moh mgnfry..

afieE sfm nfnk Et hir kI, lIjY Bujf psfry..

(mfrU mhlf -5) (999)

pMcm gurdyv pOrfxk kfQfvF dy hvfly dy ky gurU dI iswiKaf qy inrMkfr df afsrf lYx leI pRyrnf krdy hoey sumwq bKÈ rhy hn. hy BfeI ! DrU bflk pMj sfl df sI, Ausny hrI ƒ Xfd kIqf qy amr ho igaf. ajfml ivÈeI bRfhmx ny nfrfiex afiKaf jmdUq Cwzky cly gey. hy vfihgurU qUM ikMny hI sMsfr smuMdr qoN pfr kr idwqy. mYN BI inmfxf hF, guxF qoN KflI hF, pfpI hF, bs qyrI Èrx ivc af igaf hF, ikrpf krky Aubfr lAu.

bflmIk zfkU qusIN qfr idwqf. ikRÈn ƒ mfrn vflf iÈkfrI pfp mukq kr idwqf. iewk pl vfsqy hfQI ny qYƒ Xfd kIqf, qUM Aus dI rwiKaf kIqI. pRhlfd ny Xfd kIqf Aus dI rfKI kIqI. hrnfKÈ ƒ mfr mukfieaf. dfsI df puwqr ibdr inmrqf vfly gux krky, hrI ƒ ismrky qr igaf. AusdI sfrI kul qr geI. mYN afpxy ikMny aOgux igxfvF? mY qF sfry bMinaF qoN moh dy JUT psfry ivc Pisaf hoieaf hF. bs vfihgurU jI quhfzI Èrx ivc afieaf hF. mYƒ afpxI glvkVI ivc lY lvo.

ies pfvn Èbd ivc awT pOrfxk kQfvF df hvflf mojUd hY. ieh smJfieaf igaf hY ik jy kr ieh rwb ƒ Xfd krky qr gey mMndy ho. iPr hux BI rwb ƒ iDafAu gurU dI iswiKaf qy cwlo, pfr insqfrf ËrUr hovygf.

nfihn gunu nfihn kCu ibidaf Drm kAunu gij kInf..

nfnk ibrdu rfm kf dyKhu aBY afnu iqh dInf.. (902)

hy BfeI ! qusIN guxF qoN KflI ho? qusIN pVHy ilKy XfnI ivdvfn ho? qusIN vwzy afKy jFdy Dfrmk kMm nhIN kIqy? puMn dfn jg hom qIrQ vrq afid. iPr qusIN dwso ik sRfpy hoey hfQI ny ikhVI ivwidaf pVHI sI? ikhVy gux sn Aus ivc, ikhVf Drm kmfieaf sI Ausny? bs qusI hfQI vFg rwb qy ivÈvfÈ ilafE. iPr Aus df ieh suBfa hY ik afpxy syvkF dI afpy rwiKaf krdf hY. qusIN Brosf rwKo quhfzI rfKI ËrUr krygf.

ieh khfxIaF inrol klpxf hn, iehnF ivc koeI ieiqhfsk swcfeI nhIN hY. gurU jI ny pRclq pOrfxk ihMdU muhfvry rfhIN, iswKI mMzl vwl af rhy ihMdU smfj ƒ AuhnF dIaF hI mÈhUr khfxIaF rfhIN smJfAux dI koiÈÈ kIqI hY. AuNJ socx vflI Kfs gwl ieh hY ik iewk qyNdUey (Èyr) qoN hfQI dI ardfs mMn ky rwb ny Cuzf idwqf. iPr BuwKy qyNdUey ny hfQI dI QfvyN kI Kf ky pyt Biraf? kI qyNdUey ny Aus qoN mgroN mfs Kfxf iqafg idwqf sI? qyNdUey qy hfQI, ÈfkfhfrI qy mfÈfhfrI sfry jfnvr pRmfqmf ny hI bxfey hn. kI rwb qoN glqI ho geI ik Ausny mfÈfhfrI jfnvr bxf idwqy? iewk hfQI jF iewk Èyr dI gwl nf krIey, sgoN DrqI qy ikMny Èyr, irwC, lwkVbwGy, icwqy, biGafV pfxI ivwc rihx vfly mfÈfhfrI jIv hvf ivc Auzx vfly pMCI, bfË vgYrf. kI ieh sfry rwb ny nhIN bxfey? Aus hfQI dI ardfs suxky, bfkI jfnvrF df mrnf ikAuN jfrI irhf? jo lwKF dI igxqI ivc kuwkV, btyry, bwkry, ByzU, gfvF, mwJF, mwCIaF mfrky KfDIaF jf rhIaF hn, AuhnF ivcoN mrn lwgy kdI iksy ny ardfs ikAuN nf kIqI? ies khfxI df ivigafnk jF ieiqhfsk koeI afDfr nhIN hY. bws ihMdU smfj ivwc mÈhUr kQf df hvflf dy ky, pRmfqmf qy ivÈvfÈ ilafAux leI AuqÈfhq kIqf igaf hY. ik ijvyN hfQI aMdr qfkq af geI, BY mukq ho igaf. qusIN BI BY mukq ho jfEgy, gulfmI dy sMgl tuwt jfxgy.

aOrMgjyb rUp qyNdUey vwloN PYlfey gey jfl, pfey bMnHx, AuhnF ƒ qoVn vfsqy qfkqvr bxIey. jy loV peI qF nOvyN pfiqÈfh afp Kud gey aOrMgjyb rUpI qyNdUey kol. Ausny jkV ilaf siqgurU jI ƒ. nhIN zoly, nhIN eIn mMnI. sgoN qyNdUey dI khfxI ƒ pVHn pVHfAux vfly do bRfhmx BfeI mqI dfs qy BfeI sqI dfs, Kud pihlF qyNdUey awgy pyÈ kIqy gey. botI botI krky qyNdUey ny AuhnF ƒ Kf ilaf Auh afzol rhy. iPr gurU qyg bhfdr jI ƒ aOrMgjyb rUpI qyNdUey ny koh koh ky mfiraf, siqgurU jI azol rhy. ies Ëulm ƒ QMmx vfsqy iPr dsm pfqÈfh ƒ hwQ ivc qfkqvr ÈmsIr PVnI peI. isMGF dy hwQ ikrpfn PVfAuxI peI. jy kyvl ardfsF jF mMqr pVHn nfl qyNdUey mr skdy hn. iPr qF aOrMgjyb BI ardfs nfl mrnf cfhIdf sI. aijhf nhIN hoieaf, ies qoN mgroN bMdf isMG bhfdr, qy imslF vkq dy sUrmy jMg ivc BVQUu pfAuNdy rhy. duÈmxF dy afhU lfAuNdy rhy [[[[[. qF ikqy bhuq lMmI lVfeI qoN bfad qyNdUey ƒ mfiraf sI. iPr aMgryj qyNdUaf jMm ipaf[[[[[[[ .




.