.

Ç dsm gRMQ bfry sRI akfl qKq sfihb jI dy aihm PYsly qy ajokI pMQk idsLf Ç

sRI akfl qKLq sfihb duafrf pMQ pRvfixq aqy sRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI vloN pRkfsLq iswK rihq mrXfdf ivwc Kflsf pMQ nUM afdysL idwqf igaf hY ik "sRI gurU gRMQ sfihb jI dy vfkr (quwl) iksy pusqk (poQI) nUM asQfpn nhI krnf" . pr, pMQ leI aiqaMq sLrmnfk aqy inMdx Xog durGtnf hY ik pMjfb dy mihqf cONk vrgy kuJ ibprvfdI zyiraF dI gwl qF Cwzo, do KLflseI qKLqF sRI hjLUr sfihb (ndyV) aqy sRI ptnf sfihb ivKy sLryafm Auprokq pMQk PYsly dI AulMGxF ho rhI hY . ikAuNik, EQy sRI gurU gRMQ sfihb jI dy brfbr ivvfdgRsq ‘dsm gRMQ’ df kyvl pRkfsL hI nhI kIqf jf irhf . sgoN hr rojL suBf-sLfm sRI muKvfk vI ley jFdy hn aqy aKMz pfT vI huMdy hn .

pr, isqm dI gwl qF ieh hY ik jdoN sRI akfl qKLq sfihb qoN pMQk ivDfn dI CotI-motI AulMGxf kfrn iksy gLrIb iswK nUM qnKfh (dMz) lfAuxI jF Cykxf huMdf hY qF ‘AuWltf cor koqvfl nUM zFty’ dI khfvq anusfr Auprokq qKLqF dy pujfrI, pMj ipafiraF dy rUp ivwc PYslf krn vfly jwj bx bYTdy hn . 10 ku sfl pihlF sRI akfl qKLq sfihb qy hox vfly pMQk PYsilaF leI Auprokq dovyN qKLq sfihbfnF dy pujfrIaF nUM nhI sI bulfieaf jFdf . ikAuNik, iewk qF Auh iswDy rUp ivwc pMQ pRvfixq iswK rihq mrXfdf dI AulMGxf dy dosLI sn . aqy dUjy, Auh ‘dsm gMRQ’ nUM sMpUrn qOr qy sRI gurU goibMd isMG jI rcnf mMnx leI bijwd sn .

20vIN sdI dy iswK ieiqhfs dI iewk hor duKdfeI durGtnf hY ik sMn 1941 dy sRI gurU nfnk sfihb jI dy afgmn purb smyN kuJ BulV qy aMDivsLvfsLI vIrF ny Auprokq pMQk ivDfn dy iKlfP jFidaF KLflsf pMQ dy jQybMdk kyNdr sRI akfl qKLq sfihb dy sQfn hyTly drsLnI cbUqry ivKy dsm gRMQ df aKMz pfT krn dI avigaf kIqI . pMQ ivwc hfhkfr mwc geI . ikAuNik, sLRomxI kmytI dy pRbMD aDIn cl rhy gurduafiraF aqy Kfs krky sRI akfl qKLq sfihb jI AuWqy ivDfnk AulMGxF vflI aijhI pihlI kfrvfeI sI . BfeI vIr isMG hurF ‘KLflsf smfcfr’ pqRkf ivwc 1 jnvrI 1942 dI Auprokq KLbr qoN ipCoN lVIvfr lyK ilK ky ies pMQ ivroDI kfrvfeI dI krVI nukqfcInI kIqI aqy jQydfr sRI akfl qKLq sfihb aqy sRomxI kmytI nUM ies bfry afpxf pwK spsLt krn leI mjLbUr kIqf ik Auh dsx aijhI Gtnf ikvyN GtI ? qKLq dy syvfdfrF ny aYsI afigaf ikAuN idqI ? kI ikDry iksy pRkfr bfhrly dbf aDIn aYsf hoieaf hY jF koeI hor sfjsLI kfrn hY ? ikAuNik, ieh kfrvfeI sRI gurU gRMQ sfihb jI dI sLfn nUM kyvl GtfAux vflI hI nhI . sgoN gurU-iesLt pRqI iswK sMgqF nUM BMbl-BUsy pfAux vflI hY .

iswtf ieh inkilaf ik 4 meI 1942 nUM sLhId isWK imsLnrI kflj ivwc ivwc Dfrmk sb kmytI dI iewk ivsLysL mIitMg hoeI, ijs ivwc mhMq mUl isMG hYz gRMQI sRI drbfr sfihb, bfvf hirikRsLn isMG aqy ipRMsIpl joD isMG vrgy sUJvfn ivdvfn mYNbr sLfml hoey . PYslf hoieaf ik "sRI gurU gRMQ sfihb dy smfn iksy hor ivakqI jF gRMQ nUM afdr nhI idwqf jf skdf . dsm gRMQ df aKMz pfT, sDfrn pfT jF spqfihk pfT sRI gurU gRMQ sfihb jI dI qrHF ikqy nf kIqf jfvy . hF, (hor pusqkF vFg) ivcfr dy qOr qy pVHxf suxnf lfBdfiek hovygf .

julfeI sMn 1973 nUM cMzIgV dI iewk ivdvfn sLKsIaq qy swco swc ilKx vfly sUJvfn lyKk sR: sMqoK isG ny jdoN sLoRmxI kmytI nUM pqr ilK ky ivvfd gRsq dsm gRMQ ivclI vz akfrI aiq asLlIl aqy kfm AuksfAU rcnf ‘cirqoR pKXfn’ bfry puiCaf ik kI ieh dsLmysL gurU dI ikRq hY . qF Drm pRcfr kmytI dy mIq skqr sR[ gurbKsL isMG ny pwqr nM: 36672 imqI 3-8-73 ansfr hyT iliKaf AuWqr idwqf :

sRI mfn jI, afp jI dI piqRkf imqI 6-7-73 dy sbMD ivwc, isMG sfihbfn sRI drbfr sfihb aqy jQydfr sRI akfl qKq sfihb aMimRqsr dI rfie hyT ilKy anusfr afp jI nUM ByjI jFdI hY :

cirqRo pKXfn jo dsm gRMQ ivwc aMkq hn, ieh dsmysL bfxI nhI . ieh purfqn ihMdU imiQhfsk sfKIaF df Auqfrf hY . asl ivwc iehI kfrx hY ik iswK rihq mrXfdf ivwc gurbfxI kIrqn smyN BfeI gurdfs qy BfeI nMd lfl jI dI bfxI nUM gfien krn dI afigaf qF idwqI geI hY . pr, dsm gRMQ dI bfxI df koeI ijLkr nhI . ikAuNik iewk qF ieh gRMQ sRI gurU goibMd isMG jI mhfrfj dy joqI-joiq smfAux qoN lgBg do dhfky ipCoN BfeI mnI isMG jI dy nfm nfl joV ky pMQ doKIaF ny hoNd ivwc ilaFdf . ijs ivclIaF jfpu sfihb, sRI akfl Ausqq, qyqI svXy qy jLPrnfmf afidk kuJ bfxIaF nUM Cwz ky bfkI df 60 pRqIsLq ihsf ibprvfdI qy asLlIl hY, ijs nUM sRI gurU goibMd isMG jI dy nfm nfl joVxf, hjLUr dI pfk pivqr rwbI sLKsIaq nUM dfgI krn vflI gwl hY . igafnI igafn isMG hurF pMQ pRkfsL ivwc spsLt iliKaf hY : jo ab grMQ dsm gur kyrf . kihlfvq mwD pMQ vzyrf . gur ky smyN bIV nih qF kI . BeI bfxIaF rhI iekFkI . ies leI aijhy gRMQ nUM dsm gurU df nfm nfl joVxf bhuq vwzI Buwl hY . pRMqU kI kIqf jfey jdoN qKLqF dy syvfdfr, jo asl ivwc pMQ dy pihrydfr sn, ijnHF pMQk ivDfn nUM lfgU krvfxf sI, Auh afp hI ibprvfdI afgUaF qy zyrydfr lutyiraF nfl iml ky AuhdIaF DwjIaF Auzf rhy hn . KLflsf pMQ dI pRqIinD sMsQf sLRomxI kmytI, ijs ny gurmqI isDFqF nUM pRcfrnf qy pMQ ivroDI qy mnmqI kfrvfeIaF pRqI pMQ nUM sucyq krnf sI, Aus df rfjsIkrn hox krky hr pwKoN pMQ pCV irhf hY . sLRomxI akflI dl, ijs ny pMQ dI cVdI klf leI jUJxf sI, Auh rfjnIqk suafrQF ipCy akflI isDFq dy iswKI siprt nUM iqlFjlI dy bYTf hY .

iehI kfrx hY ik zyrydfrF vloN isDFqk qy ieiqhfsk scfeI dy AuWlt, sRI gurU gRMQ sfihb jI dy cfr sO sflf sMpUrnqf idvs vFg ivvfdI dsm gRMQ df iqMn sO sflf PLqih idvs (sMpUrnqf idvs) mnfAuxF, soicaf jfey qF ijhVf smfgm iewk qrHF nfl ‘iekf bfxI ieku gur’ dy gurmqI isDFq aqy pMQk ivDfn dI AulMGxF kridaF sRI gurU gRMQ sfihb jI dI mhwqqf nUM ipCfVx qy guirafeI AuWcqf nUM iswDf cYlMj krn vflI kfrvfeI hY . pr, pMQk inGfr dI hwd ieh hY ik Auprokq pMQk PYsly krn vfly lok awj AunHF lokF df hI sfQ dy rhy hn, ijhVy pMQ ivroDI sLkqIaF dIaF kuitl sfjsLF df isLkfr ho ky Poky sMprdfeI hwT aDIn sRI gurU gRMQ sfihb dy brfbr, gurU rUp ivwc keI gRMQ KVy krky guriswK sgqF nUM kurfhy pfx leI XqnsLIl hn .

Buwl-cuwk dI iKLmF .

gurU pMQ df dfs :

jgqfr isMG jfck, inAUXfrk

imqI: 31 akqUbr 2006




.