.

PrIdf dyiK prfeI copVI, nf qrsfey jIAu ]

gurÈrn isMG ksyl

hryk ivakqI dI pYsy kmfAux dI jrIhf vwK vwK huMdI hY. ies dunIaF ivwc keIaF nUM qF sMsfrI suwK jMmidaF hI iml jFdy hn aqy keIaF nUM do vwkq dI rotI df vI iPkr huMdf hY. dUsry lokF dI aYÈo arfm vflI ijMdgI ƒ vyKky keI vfrI dUsrf mnuwK lflsf vws ho ky gYr-kfnUMnI qy gYr-smfijk kMm krn leI iqafr ho jFdf hY. ijs nfl AusnUM sfrI Aumr pscfqfp krnf pYNdf hY. ies leI lflc vws ho ky glq kMm krn qoN ijQy srkfrI kfnUMn rokdf hY, AuQy Drm vI sfnUM ies pfsy qoN sucyq krdf hY. iswK Drm ivwc dsF nOhF (hwk hlfl ) dI ikrq krn nUM mhfnqf idwqI hY. ijvyN Audwm krn nfl asIN afpxf rihx sihx cMgf bxf skdy hF AuQy gurU jI vwloN dwsy igafn anusfr pRBU dy guxf dy DfrnI hox df Audwm kridaF afqimk jIvn imldf hY: sloku ] Audmu kryidaf jIAu qUM kmfvidaf suK BuMcu ] iDafieidaf qUM pRBU imlu nfnk AuqrI icMq ]ñ] (m:5, pMnf õòò) pr iswK Drm iensfn ƒ AudmI hox dy nfl nfl hwk hlfl dI kmfeI krn ƒ hI pRvfn krdf hY. ies bfry gurbfxI sfnUM cqfvnI dyNdI hY: hku prfieaf nfnkf, Aus sUaru Aus gfie ] guru pIru hfmf qf Bry, jf murdfru n Kfie ](m:1, pMnf 141)

keI lok ivdyÈF ivwc af ky jd hornf dy vwzy jF cMgy kfrobfr qy Gr bfr vyKdy hn qF afp vI CyqI CyqI amIr hox dI lflsf krdy hF. ies vfsqy jykr knUMn anusfr shI qrIkf apxfieaf jfvy qF koeI mfVI gwl nhIN pr keI ivakqI zFzy-mInzy (Èot kwt) ho jFdy hn. ijs krky Auh gYr knUMnI DMdy krdy hn aqy keI kridaF PVy vI jFdy hn. ijs nfl ijQy AunFH dy Gr dI brbfdI huMdI hY AuQy sfrI kOm df nFa vI bdnfm huMdf hY. gurbfxI ivwc sfƒ lflc qoN sucyq krn leI Aus bFdr dI imsfl idwqI geI hY ijhVf dfixaF dI muwT Brn krky mdfrI dI kiVkI ivwc Pws jFdf hY. ievyN hI iksy vwl vyKky CyqI amIr hox dI lflsf jyl Xfqrf krvf dyNdI hY:

mrkt mustI anfj kI, mn bAurf ry, lInI hfQu psfir ]

CUtn ko shsf piraf, mn bAurf ry, nficE Gr Gr bfir ] (Bgq kbIr jI, pMnf 336)

ies smyN ivdyÈF ivwc afAux vfsqy vI sfzy BfeIcfry ivwc bhuq vwzI dOV lwgI hoeI hY. ies dOV ivwc sfzy iswK pirvfr swB qoN awgy jfpdy hn. Bfrq ivwc vI jdoN iksy pirvfr ƒ pqf lwgdf hY ik koeI lVkf ivdyÈ ivwcoN afieaf hY qF Aus lVky bfry kuJ vI jfxkfrI lYx qoN ibnF hI CyqI CyqI irÈqf krn dI krdy hn. keI vfrI aijhy lok ijQy afpxy pYsy luwtf bihMdy hn AuQy afpxI DI, BYx dI iËMdgI vI Krfb kr bihMdy hn. ievyN hI bhuq lok hornf dy irÈqydfr ivdyÈF ivwc vyK ky afp vI glq qrIky nfl iksy irÈqydfr ƒ mMgvfAux dI koiÈÈ krdy hn. afpf sfry hI jfxdy hF ik ikvyN ikvyN afpxy irÈqydfrF ƒ mMgvfAux leI JUTy irÈqy pyprF ivwc bxfey jFdy hn. keI qF sRI gurU gRMQ sfihb dI hËUrI ivwc JUTIaF lfvF Pyry vI lYxo sMkoc nhIN krdy. awj asIN ivafh dy bhuq hI mhwqqf vfly irÈqy ƒ vI iek vpfr df rUp dyeI jf rhy hF. ienFH vwty-swty vfly ivafhvF dy kfrn vI sfzy BfeIcfry ivwc bhuq sfrIaF muÈklF af rhIaF hn. ieh df kfrn vI iksy dI glq qrIky nfl rIs krnI hY. irÈqydfrF dosqF dI mwdd krnI cfhIdI hY pr afpxI ËmIr mfrky nhIN; ikAuNik afpxI ËmIr df lyKf joKf dyx lwigaF iksy hor ny sfzf sfQ nhIN dyxf. ies df ÉimafËf sfƒ hI Bugqxf pYxf hY. ijvyN gurbfxI df Purmfn hY:

pkiV clfiein dUq jm, iksY n dynI Byqu ] Ciz KVoqy iKnY mfih, ijn isAu lgf hyqu ] hQ mroVY qnu kpy, isafhhu hoaf syqu ] jyhf bIjY so luxY, krmf sMdVf Kyqu](m:5, pMnf 134)

awj dy Xug ivwc mIzIaf bhuq hI mhwqqf rwKdf hY ikAuNik ies rfhIN jnqf ƒ hr msly qoN jfgrUk kIqf jFdf hY. ijQy vI iksy iensfn nfl srkfrI jF gYr srkfrI adfiraF vwloN DoKf, Dwkf jorI jF jnqf ƒ mfnisk qOr qy rogI kIqf jFdf hY qF mIzIaf Aus pRqI avfË jnqf qy srkfr qIkr phMucfAuNdf hY . pr ies smyN duwK dI gwl ieh hY ik ies bhuq hI cMgy pyÈy nfl sbMDq hox vfly keI adfiraF dy mflk jd ky Auh bhuq hI vDIaf ‘copVI’ rotI Kf rhy hn aqy AunFH df lokF ivwc vI bhuq siqkfr hY iPr vI Auh jfxy anjfxy ivwc Twg bfibaF dIaF mÈhurIaF rfhI AunFH df pRcfr kr rhy hn. ijs nfl ijQy keI iswDy sfDy lok ienFH bfibaF dy cuMgl ivc Ps ky pYsy dI lwut krvf rhy hn AuQy aijhy lok mfnisk rogI vI ho rhy hn . jd ik mIzIey ny jnqF ƒ aijhy TwgF qoN sucyq krnf huMdf hY. gurbfxI sfƒ Twg bfibaF qoN sucyq rihx qoN smJfAuNdI hY ik ienFH gpoVy Cwzx vfilaF bfibaF, pIrF qy joqÈIaF aKOqI sMqF dy hwQ ivwc kuJ nhIN hY:

kotI hU pIr vrij rhfey jf mIru suixaf Dfieaf ] Qfn mukfm jly ibj mMdr muiC muiC kuier rulfieaf ] koeI muglu n hoaf aMDf iknY n prcf lfieaf ](m:1, pMnf 417)

sfhf gxih n krih bIcfru ] sfhy AUpir eykMkfru ] ijsu guru imlY soeI ibiD jfxY ] gurmiq hoie q hukmu pCfxY ]ñ] JUTu n boil pfzy scu khIaY ] hAumY jfie sbid Gru lhIaY ]ñ] rhfAu ] gix gix joqku kFzI kInI ] pVY suxfvY qqu n cInI ] sBsY AUpir gur sbdu bIcfru ] hor kQnI bdAu n, sglI Cfru](m:1,pMnf 904)

sfzy bhuqy pRcfrk vI gvFZI pRcfrk dI koTI qy kfr vyK ky ‘dyK prfeI copVI’ dI cmk ivwc Ps ky iswKI isDFq dI nf pRvfh krdy hoey aijhIaF kQf-khfxIaF sMgq ƒ suxfAuNdy hn ijnHF df gurmiq nfl dUr df irÈqf vI nhIN huMdf. AunFH df asl mksd qF pYsf iekwTf krnf hI huMdf hY ijs krky Auh afpxI afAux jfx leI QF pwkI krn keI gurduafiraF dy keI aijhy pRbMDkF ƒ KuÈ krn dI koiÈÈ krdy hn ijMnF ƒ gurmiq dI soJI nhIN huMdI aqy sMgq ƒ Bfvuk krn leI gurmiq dy Ault ihMdU Drm dy mMny jFdy dyvI dyviqaF dIaF krfmfqI khfxIaF suxfAuNdy hn. iswK Drm dy isDFq dI AunFH ƒ koeI pRvfh nhIN huMdI ikAuNik AunFH dIaF awKF ivwc qF hr vyly gvFZI dI koTI qy kfr huMdI hY. sfzy keI cMgy smJy jFdy pRcfrkF bfry suixaF hY ik Auh ikvyN ‘dyK prfeI copVI’ dI cmk ivwc af ky iswK Drm dI duÈmx jQybMdI afr[aYs[aYs[ nfl iml gey sn aqy mOËUdf smyN vI hn. jo gurU sfihbfn ƒ lwv kuwÈ dI Aulfd hox qwk kihx qoN nf gryË krdy hoey iswK kOm ƒ ihMdU Drm df hI aMg dwsx dI koiÈÈ krdy hn.

ievyN hI sfzy lIzr iksy ƒ AucI kursI qy bYTy vyKky Aus kursI ƒ afp hiQafAux dI Kfqr jF hmyÈF Aus kursI qy itky rihx dI Kfqr iksy vI iswK ivrDI pfrtI dy afKy gurmiq dy iksy vI isDFq ƒ Korf lfAux lwigaF Ërf icr nhIN lfAuNdy. ievyN jfpdf hY, ijvyN AunFH ivwc jmIr nfa dI koeI cIj hI nf hovy. Auh ieh Buwl hI jFdy hn ik ienFH kursIaF ‘qy bYTx vfly keI afey aqy keI gey hn. ipwCoN qF kOm ny ieh vyKxf hY ik ijsƒ kursI qy bYTfieaf sI, kI Aus nyy afpxy Drm/kOm dI swcy idloN ËumyvfrI inBfeI hY ik iksy lflc kfrn gdfrI kIqI hY. ies leI jykr iksy ƒ Drm/ kOm dI agvfhI krn df akfl purK ny mOkf bÉiÈaf hY qF kursI dy nÈy ivwc Aus Drm ƒ hI nhIN Kqm krn lwg pYxf cfhIdf. aijhy lIzrF aqy pRcfrkF ƒ sucyq krn leI Bgq PrId jI df ieh slok hY:

syK, hYXfqI jig, n koeI iQru rihaf ] ijsu afsix hm bYTy, kyqy bYis gieaf ](Bgq PrId jI, pMnf 488)

gurU sfihb sfƒ iksy hor dy cMgy rihx sihx vwl qrsfeIaF nËrF nfl qwkx nfloN afpxI vwloN Audm, myhnq kridaF hoieaF sbr nfl akfl pruK ‘qy vI Brosf rwKx vfsqy smJfAuNdy hn:

sbru eyhu suafAu, jy qUM bMdf idVu krih ] viD QIvih drIafAu, tuit n QIvih vfhVf ](Bgq PrId jI,pMnf ñóøô)

iksy dy kfrobfr jF isafsI ruqby nUM vyK ky Aus qoN AuqÈfihq ho ky Dfrimk, srkfrI kfnUMn qy smfijk dfiery ivwc rihMidaF hoieaF Audwm krnf hryk iensfn df Prj hY. ies qrFH dI kIqI kmfeI nfl ijQy aijhy iensfn smfj ivwc rihMidaF PKr nfl jIAux df mfx hfsl krdy hn, AuQy AunFH dy bwcy vI afpxy mfipaF vwloN kIqI qrkI ‘qy PKr kr skdy hn. aijhy lok hornf leI vI mfrg drÈk bxdy hn. gurbfxI sfƒ sucyq krdI hY ik hy mnuwK ! kfnUMn dy dfiery ivwc rihMdy hoey myhnq kr aqy hmyÈF afÈfvfdI rih pr afpxI cfdr vyKky pYr psfr:

ruKI suKI Kfie kY, TMZf pfxI pIAu ] PrIdf dyiK prfeI copVI, nf qrsfey jIAu] (Bgq PrId jI, pMnf1389)




.