ieh sMq nfnksr sMpRdfie dy muKI dy qOr ‘qy jfxy jFdy
hn. ieh vI kihMdy hn ik iehnF qoN vwzy sMq hrnfm isMG Buwco vfly sI.
ieh gwl qF TIk hY ik iehnF koeI zyrf nhIN bxfieaf. kwKF dI kuwlI bxfAuNdy,
jfx lwgy awg lf ky sfV jfieaf krdy sI pr gurmiq df asUl qF ikrq krnf, nfm jpxf,
vMz Ckxf hY. sfrI iËMdgI ikrq iehnF koeI nhIN kIqI. nfm bRfhmxI mwq
vflf jipaf aqy jdoN ikrq hI nhIN kIqI vMz Ckx df svfl hI pYdf nhIN huMdf.
ies sMpRdfie dy sMqF dI awj dI hflq awgy cwl ky ibafn krFgf pr tUk mfqr iewQy
ilKxf ËrUrI smJdf hF. zyiraF ƒ TfT kihMdy hn, inÈfn sfihb nhIN
JulfAuNdy, lMgr nhIN pkfAuNdy. cfh df Qfl (Bog) idn ivc iqMn vfrI ‘‘gurU
gRMQ sfihb’’ ƒ lvfAuNdy hn. gurmiq iswDFq muqfibk mUrqI pUjf mnHf hY
pr ieh pihly pfqÈfh dI Poto ‘‘gurU gRMQ sfihb’’ awgy rwKdy hn.
ieh bRfhmxI rIqF Poky krmkFzF dy DfrnI hn. buwq pRsqI krn ivc ieh sB qoN
awgy hn. ieh gurmiq dy ivruwD sMpt pfT krdy krfAuNdy rihMdy hn. ieh
101 aKMz pfTF dIaF lVIaF ipMzF ivcoN anpVH pfTI swd ky krfAuNdy hn. iehnF
sfDF dy kihx muqfibk iek vfr bfbf nMd isMG ny afpxy AuWpr pfxI df jwg pfieaf qF
iDafn ‘‘gurU gRMQ sfihb’’ vwl jfx krky rumfly gurU gRMQ sfihb dy pfxI
nfl iBwj gey. nfnksrIaF dI iek poQI ivc iliKaf hY ik iek vfrI sMq gurbcn
isMG iBMzrF vfly, bfbf nMd isMG kol af gey qF iBMzrFvfly sMqF ny bfbf nMd isMG
ƒ ikhf ik mUrqI pUjf iswK Drm ivc mnHf hY. buwq pRsqI vI iswK Drm ivc
koeI QF nhIN hY. qF awgoN bfbf nMd isMG kihMdy hn ik qUM ‘gurU nfnk’
dy srUp (Poto) ƒ nhIN mMndf, ijho ijhI qyrI Bfvnf hY, Auho ijhf qYnUM Pl iml
jfvygf. qy poQI ivc iliKaf hY ik sMq gurbcn isMG iBMzrFvfly hfr gey aqy
bfbf nMd isMG ijwq gey. koeI dwsy ik bfbf nMd isMG ny gurmiq dIaF DwjIaF
Auzf ky ikhVf vrlz kwp ijwiqaf sI.
iek isMG BfeI gurmuK isMG AuVIsf jo sMq gurbcn isMG dy mcdy
aMgITy ivc Cfl mfr igaf sI Aus bfry nfnksrIey afpxI iek poQI ivc ilKdy hn ik Auh
koeI isMG nhIN sI Auh qF XU: pI: df BeIaf sI. so kihx qoN Bfv ik ieh sMq
afps ivc vI iek dUsry dy vYrI hn. nfnksrIaF dy hux keI sMq bx gey hn,
zyiraF ivc iek dUjy dI jfn dy vYrI bxy hoey hn, golIaF cldIaF hn. sMq
joigMdr isMG nfnksrIey dy cyilaF df blfqkfr ikwsf aÉbfrF ivc Cipaf dunIaF ny
dyiKaf hY. iehnF ny afpxy zyry ivc iek mnGVHq swcKMz vI bxfieaf hoieaf
hY. aYsy swcKMz dy drÈn ieh BolIaF BflIaF sMgqF ƒ krvf rhy hn jdoN ik
aYsy swcKMz dI gurmiq ivc koeI mhfnqf nhIN hY.
ielfhI joq bfbf nMd isMG jI mhfrfj nfmI pusqk ivc ilKdy hn—afp
dy ichry ivcoN pRkfÈ inkl irhf hY qy ieh icwty kwpiVaF vfly kuJ ilK rhy
hn. ‘‘ieh qyrf srtIiÌkyt iqafr ho irhf hY. ieh qyyqI kroV dyvqf
Èfiml ho ky jfmnI Brngy. iehnF dy sfhmxy qYnUM gurU nfnk dy pwly lgf rhy
hF.’’
ielfhI joq bfbf nMd isMG, pMnf 1
ivcfr—ies 33 kroV dyvqy vfsqy gurmiq aMdr koeI QF nhIN
hY. hwQlI pusqk ivc ipwCy drj kr afey hF. ieh sfrf kuJ bRfhmxI mwq
df hI pRcfr kr rhy hn. awgy kuJ khfxIaF aYsIaF ilKdy hn ik AuhnF df gurmiq
nfl dUr df vI sMbMD nhIN hY. kyvl iswKI ƒ jfdU df Kyl, gurmiq ƒ bRfhmxI
mwq dI rMgq dyx aqy afpxy afp ƒ ‘‘gurU nfnk’’ iswD krn ‘qy iehnF sfDF
ny sfrf Ëor lf idwqfhY.
awgy ielfhI joq bfbf nMd isMG pusqk Bfg 11 dy pMnf 22 ‘qy
iliKaf hY ik sMq nMd isMG ny gMgf ‘qy ieÈnfn kIqf aqy ‘‘gurU nfnk dyv jI’’
df crn iek hwzI ƒ lwg igaf Auh hwzI bMdf bx geI aqy Auh hwzI qoN bixaf bMdf
qurMq svrg ƒ cly igaf.
pMnf 22-23
ivcfr—aYsy qIrQ ieÈnfnF vfsqy gurmiq ivc koeI QF nhIN
hY. siqgurU dI bfxI ny ihMdU mwq vfly nrkF svrgF ƒ ikqy vI nhIN mMinaf.
ies bfry KuwlHI ivcfr hwQlI pusqk ivc ipwCy ho cuwkIhY.
joq ielfhI pusqk ivc awgy iliKaf hY ik bfbf nMd isMG, ‘‘gurU
gRMQ sfihb’’ jI dy awgy prcIaF suwt ky PYslf lYNdy sn ik kI krnf hY qy ikwDr
ƒ jfxf hY.
ielfhI joq bfbf nMd isMG, pMnf 29
ivcfr—gurU ny gurbfxI aMdr sfrf kuJ ilKqI dwisaf hY ik
ikwDr jfxf hY ikwDr nhIN jfxf, kI krnf hY, kI nhIN krnf, ieh prcIaF vflI gwl
gurU ny ikqy nhIN ilKI. sfry dy sfry PYsly ‘‘gurU gRMQ’’ aqy
‘‘gurU pMQ’’ dy hwQ ivc hn. ieh sfD ikhVIaF prcIaF leI iPrdy
hn? iek pfsy ieh sfD aKOqI bRhm igafnI hn dUjy pfsy ieh prcIaF suwt ky pqf
krdy hn ik kI krnf hY kI nhIN krnf. prcIaF qF gUMgy boilaF df kMm
hY. ‘‘gurU gRMQ sfihb’’ boldy hn ‘‘Tfkur hmrf sdf
bolMqf..’’ iswKF df gurU sdf boldf hY, pr prcIaF ilK ky pfAux vfly
boilaF ny kdy siqgurU df bcn afvfË nhIN suxI. prcIaF pfAuNdy iPrdy
hn. iek idn mYN aqy nfl dy gurU dy iswKF ny ‘‘gurU gRMQ sfihb mhfrfj’’
qoN sinmr puwC kIqI ik mhfrfj afp dwso ik bRhmigafnI kOx hY? ieQy qF aKOqI
bRhmigafnIaF df hVH afieaf hoieaf hY qF gurU jI iek dm kihMdy:
so gurU jI ny Pwt dwisaf ik afp inrMkfr, pRmfqmf qoN ibnHF
hor koeI bRhmigafnI ho hI nhIN skdf, hy sMq, bRhmigafnI khfAux vfilE, hrI
(pRmfqmf) hI kyvl bRhmigafnI hY AusdI Koj kro. so prcIaF pfAux dI kfZ
duibDf, vMzIaF pfAux vfilaF dI hY. iehnF prcIaF nfl gurU dy iswKF df dUr
df vI sMbMD nhIN hY.
ielfhI joq pusqk ivc awgy iliKaf hY ik svyry hukmnfmf hor
QfEuN lYxf hY, dupihry hor QfEuN aqy rfq ƒ hor QfEuN lYxf hY. (pMnf 30)
ivcfr—ieh ijhVy afp smyN ivc bwDy hn iehnF ny gurbfxI
ƒ vI smyN ivc bMnHx dI ivarQ koiÈÈ kIqI hY. iehnF ƒ ieh vI soJI nhIN
hY ik bfxI akfl hY. akfl df mqlb smyN qoN prHy. kihMdy hn ik iek
vfrI Bgq kbIr sfihb ƒ pMzqF ny puwiCaf ik ijQy qusIN phMucy ho AuQy kI hY?
Bgq jI kihMdy ijQy mYN phuMicaF hF AuQy kI hY, ieh qF mYN nhIN dws skdf pr AuQy
kI nhIN hY Auh sux! AuQy idn nhIN hY, AuQy dupihr nhIN hY, AuQy rfq nhIN,
AuQy qfry nhIN, sUrj nhIN, duwK nhIN, swuK nhIN, DrqI nhIN, afkfÈ nhIN.
so aslI bRhm igafnI Bgq kbIr jI qF AuWpr iliKaf swc kih rhy hn pr iehnF aKOqI
bRhm igafnIaF dy idny hukmnfmy hor, rfq ƒ hor. ieh iksy hukmnfmy ƒ sKq
aqy iksy ƒ nrm dwsdy hn, gurU vfsqy vI iehnF dI idRÈtI iek nhIN hY, dunIaF df
ieh kI svfr dyxgy?
ielfhI joq bfbf nMd isMG dI pusqk ivc awgy jf ky iliKaf hY ik
BUq-pRyq, Dfgy qbIq vI huMdy hn. kbr nO gjIaf pIr dI ilKI hY. iksy
dI QF ‘qy kbËf TIk nhIN, rfq ƒ nOgjy pIr ny pRgt ho ky ikhf. awDI rfq
ƒ bhuq iBafnk afvfË hoeI aqy iek vwzf vfvrolf AuWiTaf. bfbf jI ny nyqr
KolyH. rMg ivc BMg jfx ky afp jI ny rwiKaf dy Èbd pVH ky afpxy
afly-duafly lkIr iKwc leI. kuJ smyN bfad iek sUrF df iewjV bhuq qyËI nfl
DUVF AuzfAuNdf hoieaf afieaf aqy lkIr dy afsy-pfsy dI agFh lMG igaf. bVf
iBafnk cIk-ichfVf pfieaf pr bfbf jI afpxy rMg ivc bYTy rhy. nOgjy ny bhuq
vfh lfeI, pr jdoN bfbf jI awgy AusdI iek nf cwlI qF pRgt ho ky vfd-ivvfd krn
lwgf.
ielfhI joq bfbf nMd isMG, pMnf 52
ivcfr—ieh ikhVy BUq-pRyqF, Dfgy, qvIqF, pIrF, ÌkIrF
dIaF gwlF krdy hn? iehnF sfDF ny aYsIaF khfxIaF GV ky lokF ƒ BUqF-pRyqF,
Dfgy, qvIqF, pIrF ÌkIrF aqy kbrF dy pUjf cwkrF ivc pfieaf hY. gurbfxI
aMdr ieh sfrf kuJ mnHf hY. ieh sfD Drm dy Tykydfr, lokF ƒ gurbfxI gurU dy
crnIN lfAux dI bjfey zrf Dmkf ky vihmF-BrmF, pIrF-ÌkIrF dy cwkrF ivc pf rhy
hn. duÈmx qF duÈmx hI hn pr jdoN swjx, duÈmx bxdy hn kwK vI bfkI nhIN
rihx idMdy. iswKI dy nfl aYsf hI hoieaf aqy ho irhfhY.
awgy ielfhI joq pusqk aMdr iliKaf hY ik guwjr qy iswK df kI
myl? koeI invyklI QF dws ijQy koeI KUh tobf hovy.
ielfhI joq bfbf nMd isMG, pMnf 55
ivcfr—gur Purmfn qF hY ‘‘ijh igRh bn smsr kIaf
qy pUry sMsfr..’’ gurU jI qF kih rhy hn ijnHF Gr ƒ hI jMgl smJ
ilaf, iekFq smJ ilaf Auh pUry. pr ieh sfD ikhVy jMglF ivc iekFq Bfldy
iPrdy hn. ieh mMg ky Kf rhy hn. koeI ikRq iehnF kdy nhIN kIqI,
BuwKF, qRyhF, srIrk kÈt Jwl ky, iËafdf jog mwq aqy bRfhmxI mwq df hI pRcfr
kIqf hY. Bgq kbIr sfihb kihMdy, ‘‘khu kbIr ijs Eudr iqs
mfieaf..’’ kbIr sfihb kihMdy ijs ƒ pyt lwgf hY Auh mfieaf df
iqafgI ho hI nhIN skdf. pr ieh sfD bhuq vwzy iqafgI hox dy Poky dfavy pey
krdy hn. iehnF sfDF ny iqafgI qoN Bfv gRihsQI nf hoxf iliKaf hY jo ik
srfsr glq arQ kr rhy hn.
ielfhI joq ivc awgy iliKaf hY ik sMq sMudr isMG iBMzrFvfilaF
ny 101 aKMz pfTF dI iekoqrI clfeI. pMjfb dy sfry vwzy-vwzy mhFpurÈ swdy
gey. sMq nMd isMG, sMq Bfg isMG, sMq pRym isMG murfly vfly, sMq KVg isMG,
sMq gulfb isMG GolIaf vfly phuMcy. AuQy bRhm igafnIaF dI sBf ivc iek svfl
AuWiTaf ik murId vI piVHaf iliKaf hovy, murÈd vI pUrf hovy, iPr vI gwl nf bxy
kI kfrn hY? svfl df shI jvfb nMd isMG nfnksrIey hI dy sky. (ielfhI
joq bfbf nMd isMG, pMnf 62-63)
ivcfr—jy svfl df jvfb kyvl nMd isMG nfnksrIey ny hI
idwqf qF iesdf mqlb ik bfkI sfry sMq kwK vI nhIN qF iPr ieh vI TIk hY ik swc
gurmiq dI ksvwtI muqfibk bfbf nMd isMG vI kwK nhIN hY. ies qrHF ieh sfD
iek dUsry ƒ eIrKf vwq nINvF aksr idKfAuNdy rihMdy hn.
ielfhI joq ivc awgy iliKaf hY ik bfbf nMd isMG, ipMz ZuwzIky
nyVy iek iJVI ivc bYTy sn acfnk rfq ƒ mINh, hnHyrI gVy af gey. keI drKwq
jVHoN puwty gey. bfbf jI ƒ afkfÈ ivcoN afvfË suxfeI idwqI jo Kfs sI qF
bfbf jI ny awKF KolHIaF, dyiKaf sfhmxy dsvyN pfqÈfh KVHy puwC rhy hn, irKI jI,
koeI qklIÌ qF nhIN hY.
ielfhI joq bfbf nMd isMG pMnf 66
ivcfr— "dsm ipqf DMn DMn gurU goibMd isMG’’ jI
ny qF jMg ivc ÈhId hoey sfihbËfidaF AuWpr kÌn qk vI nf pfieaf. gurU dy
isMG crKVIaF qy cVH gey, bMd bMd kwty gey, Coty sfihbËfdy nINhF ivc icxy
gey. ijgr dy toty srhMd nINhF ‘c icxy gey pr ikqy ieiqhfs ivc aYsf iËkr
nhIN hY ik dsvyN pfqÈfh af ky koeI bcn AuhnF nfl kr rhy hox. kI ieh sfD
ivhlf bYTf, sfihbËfidaF nfloN aOKf sI, kI ieh sfD BfeI mnI isMG nfloN vI aOKf
sI ik jF ieh bhuq lfzlf sI ik dsvyN pfqÈfh ƒ iesdf hfl puwCx afAuxf ipaf?
iehnF sfDF dIaF aYsIaF sfrIaF ilKqF gurmiq dy afDfr ‘qy nhIN hn ieh Drm dy nF
‘qy pfKMz dy afDfr ‘qy ilKIaF hn. ieQy ieh vI iliKaf hY ik aYnf mINh,
hnHyrI, gVy pey pr ijQy sMq bYTy sn AuQy iek kxI vI nhIN peI.
ielfhI joq ikqfb ‘c iliKaf hY ik bfbf nMd isMG hirduafr gey
AuQy mfieaf dy iqafgI sfDUaF dI ivcfr ho rhI sI. iek sfDU kih irhf sI ik
myry awgy sfrI dunIaF df Dn dOlq koeI rwK dyvy mYN nhIN zolFgf, pr cyqn mfieaf
awgy Èfied zol jfvF. iPr sfDU kihMdy koeI aYsf vI hY jo cyqn mfieaf awgy
vI nf zoly. sMq Bfg isMG ny awKF mItIaF, idisaf ik bfbf nMd isMG hY, pr
bfbf nMd isMG nFh ivc isr ihlfAuNdy AuQoN cldy bxy.
ielfhI joq bfbf nMd isMG pMnf 69
ivcfr—pfTk afp aMdfËf lf lYx ik ieh sfD ikhVy iqafg
aqy ikhVI iswKI isKf rhy hn?
ielfhI joq bfbf nMd isMG ‘c iliKaf hY jd bfbf nMd isMG jI
BwuØco qoN drgfhI dfiq lY ky gey qF BuwØco vfly mhFpurKF ny qfVI mfr ky bcn
kIqf, lY igaf nMd isMG:::lY igaf:::lY igaf.
ielfhI joq bfbf nMd isMG pMnf 75
ivcfr—iehnF sfDF ny drgfhF pqf nhIN ikMnIaF ku bxfeIaF
hoeIaF hn, sMq rxDIr isMG dI drgfh asmfnI akfÈ ivc hY pr sMq bfbf nMd isMG dI
drgfh Buwco mMzI hY iksy dI drgfh ikqy aqy iksy dI ikqy. muslmfn pIrF dIaF
kbrF ‘qy keI vfrI iliKaf piVHaf hY, pIr mOlf bÉÈ dI drgfh. ikqy iliKaf
pIr dOly Èfh dI drgfh. iksy dI koeI drgfh iksy dI koeI drgfh. ieh
vMn suvMnIaF drgfhF hI iehnF sMqF dI iswK kOm ƒ dyx hY. iehnF sMqF ny
sMsfr pRiswD afDuink iswK Drm dI aYsI iKwlI AuzfeI ik iswK Drm ies vkq iËMdgI
mOq dI lVfeI lV irhf hY.
ielfhI joq ivc awgy iliKaf hY ik jykr Aus smyN gurU sfihb
afpxy ipafiraF dy pRÈfdy df afDfr pRfpq krdy sn qF hux ikAuN nhIN? jykr
DMny dI Bfvnf nfl, nfmdyv dI Bfvnf nfl pwQr ivcoN Bog lfieaf qF ‘‘gurU gRMQ
sfihb’’ Bog ikAuN nhIN lf skdy?
ielfhI joq bfbf nMd isMG pMnf 89
ivcfr—siqgurF ny ikhVy Bog dI gwl kIqI hY. iswKF
ƒ ikhVy Bog lvfAux vfsqy ikvyN aqy kI hukm kIqy hn, hwQlI pusqk ivc ipwCy
KuwlHI ivcfr ho cuwkI hY. mnGVHq sfKIaF vfsqy gurmiq aMdr koeI QF nhIN
hY.
joiq ielfhI bfbf nMd isMG ivc awgy iliKaf hY ik bfbf jI jfxdy
sn ik bfbf hrnfm isMG jI ny zrolI ƒ ieÈfrf kIqf hY ik mhFpurKF dI syvf kro Auh
imhr krngy.
ielfhI joq bfbf nMd isMG pMnf 92
ivcfr—ieh sfD ikqy vI gurU pRmfqmf dI syvf dI gwl nhIN
kr rhy kyvl mhFpurKF dI syvf dI gwl kr rhy hn.
ielfhI joq bfbf nMd isMG ‘c awgy iliKaf hY ik ijs sfDU kol
mfieaf hY Auh kOzI df nhIN hY aqy ijs igRhsqI kol mfieaf nhIN Auh kOzI df nhIN
hY. ijs kol mfieaf hY, Aus sfDU ƒ drgfhI dfiq nhIN iml skdI.
ielfhI joq bfbf nMd isMG pMnf 94
ivcfr—iehnF sfDF dI afpy GVI iÌlfsPI iek dUjy nfl nhIN
rldI. ieh kihMdy hn ijs sfD kol mfieaf hY Auh kOzI df nhIN pr bhuq sfD ieh
kih rhy hn ik sfDF qoN ibnHF ieh mfieaf sPlI nhIN ho skdI. awj dy sfDF kol
jo mfieaf, kfrF, zyry hn pfTk afp aMdfËf lfAux. bfbf nMd isMG dy kihx
muqfbk iek vI sfD kol drgfhI dfiq nhIN hY. ieh sfry sfD, iswK Drm ƒ pwQr
Xug df Drm bxfAux vfsqy pMQ doKIaF aqy byruËgfrI ny pYdf kIqy hn. iehnF
qoN sucyq rihx dI loV hY.