.

afsf kI vfr

gurmiq ivcfr drsLn aqy stIk

ipRMsIpl igafnI surjIq isMG, isWK imsLnrI, idWlI

slok mÚ 1 ] purKF ibrKF qIrQF qtF myGF KyqFh] dIpF loaF mMzlF KMzF vrBMzFh] aMzj jyrj AuqBujF KfxI syqjFh] so imiq jfxY nfnkf srF myrF jMqfh] nfnk jMq Aupfie kY sMmfly sBnfh ] ijin krqY krxf kIaf icMqf iB krxI qfh] so krqf icMqf kry ijin Aupfieaf jgu] iqsu johfrI suasiq iqsu iqsu dIbfxu aBgu] nfnk scy nfm ibnu ikaf itkf ikaf qgu]1] (467)

pd arQ - qtF - ndIaF dy iknfiraF. myGF - bWdlF. dIp - aijhI DrqI ijs dy do pfsy pfxI aqy do pfsy DrqI huMdI hY. loa - lok, sfry sMsfr df iewk ihwsf. {gurmiq anusfr krqy dI rcnf anMq hY, iesnUM igxqIaF-imxqIaF ivc bMnHxf vWzI mUrKqf jF aijhy mnuWKF leI ‘gfvfrF-gfvfr’ kihxf cfhIdf hY. ihMdU mWq anusfr surg, mfq, pfqfl kyvl iqMn ‘lok’ hn. muslmfn mWq anusfr sWq afkfs (DrqI qoN Aupr) aqy sWq DrqI qoN QWly (pfqfl) - kul cOdF lok hn}. mMzl - cMd, sUrj, DrqI afidk gRihF df iek iekWT jF sUrj mMzl (cWkr). KMz - totf, ihWsf, DrqI df ihWsf, ijvyN ‘BfrqKMz’ gurmiq anusfr ies rcnf dy anMq hI KMz hn. bRfhmx mWq anusfr sfry sMsfr dy kyvl ‘nO KMz’ dWsy hn. vrBMz-bRihmMz, (bRhmf df aMzf), sfrI isRsLtI, (iek pOrfxk kQf anusfr sfrf jgq ‘bRhmf dy aMzy df aDf Bfg hY, pr gurmiq iehnF khfxIaF ivc ivsLvfs nhIN rKdI. aMzj - aFizaF qoN pYdf hox vfly jIv, pMCI afid. jyrj-ijEr qoN pYdf hoey jIv, psLU mnuWK afid. AuqBuj - DrqI df pyt pfV ky Aus coN pYdf hox vfly, Pl pOdf bnspqI. syqj - (syÍdj) psIny gMdgI qoN pYdf hox vfly jIv, jUaF aqy hor gMdgI qoN pYdf hox vfly lKF hI jIv. KfxI - AuqpqI dy ZMg. (bRfhmx mWq anusfr isRsLtI dI AuqpqI dy cfr qrIky hn - aMzj, jyrj, AuqBuj, syqj pr gurmiq df PLYslf hY ‘kyqIaF KfxI’ Bfv krqy dI rcnf ivc AuqpqI dy axigxq ZMg hn)

so - Auh pRBU. imiq - aMdfjLf, mrXfdf (arQ krn vyly cOQI quWk df lPLjL ‘imiq’ - ‘purKF’ qoN ‘jMqfh’ qk hryk ‘nfv’ dy nfl vriqaf jfeygf) srF - srovrF dI. myrF - myrU (vrgy) prbqF dI. jMqfh - sfry jIvF dI (arQ krn vyly cOQI quWk df ieh lPLjL ‘jMqfh’ vI lPLjL ‘imiq’ vFÕ - ‘purKF’ qoN ‘myrF qk hr iek ‘nfv’ dy nfl vriqaf jfeygf). sMmfly- sMBfl krdf hY. ijin krqY - ijs krqfr ny. krxf - isRsLtI rcnf kIqI. qfh - Aus krqfr ny hI. johfrI - mYN pRxfm krdf hF, mYN sdky hF, mYN isr JukFdf hF. suasiq - jY hovy, sdf atWl rhy. suasiq iqsu - Aus pRBU dI sdf jY hovy. iqsu dIbfx u- Aus pRBU df afsrf, Aus krqy dI tyk. aBgu - kdy nf nfs hox vflf. ikaf - iehnF dI koeI kImq nhIN, byarQ hn. ikaf itkf ikaf qgu - itWkf qy jnyAU kIh hn? itWkf qy jnyAU afidk bfhr dy idKfvy ivarQ hn.

arQ: mnuWKF, ruWKF, qIrQF, (ndIaF dy) qtF, bWdlF, KyqF, dIpF, lokF, mMzlF, KMzF, bRihmMzF, srF, myrF afid prbqF, aMzj, jyrj, AuqBuj, syqj afid smsq KfxIaF dy jIv jMq; iehnF sfiraF dI igxqI df aMdfjLf (ikMnf hY AuhnF dI rcnf df psfrf ‘qy AuhnF dI igxqI ikMnI hY?) ieh sB qF kyvl pRBU afp hI jfxdf hY (Auh krqfr ijs ny ieh sfrI rcnf rcI aqy AuhnF byaMq jIvF nUM pYdf kIqf hY).

gurU nfnk pfiqsLfh PLurmFdy hn ik iehnF byaMq jIvF nUM pYdf kr ky, AuhnF sBnF dI pRBU pflnf vI (afp hI) krdf hY. ijs krqfr ny ieh isRsLtI rcI hY, ies dI pflxf df iPLkr BI Esy ƒ hI hY.

ijs pRBU ny jgq pYdf kIqf hY, EhI iehnF sBnf df iKafl rWKdf hY. mY Aus krqfr qoN hI sdky jFdf hF; Esy dI jY-jYkfr afKdf hF (Bfv, Esy dI isPLiq-sflfh krdf hF, jIv vfsqy) Aus pRBU df hI afsrf sdf atwl hY.

gurU nfnk pfiqsLfh PLurmFdy hn (ajyhf akfl purKu ijs bfry kuJ Jlk ies slok ivc gurdyv ny bKsLI hY) Aus sdf iQr rihx vfly krqy dI isPLq slfh nUM Bulf ky (bfhr dy sfry) itWkf jnyAU afid Dfrmk ByK qy krm iksy arQ nhI hn.1.

gurmiq ivcfr drsLn: 1[ so imiq jfxY nfnkf - afm qOr qy mnuwK dI dOV bhuq nyVy dI huMdI hY. mnuWK mfmUlI ijhf vI jykr iksy dy kMm af jfvy qF mihsUs krn lg pYNdf hY ik Aus vrgf sLfied koeI hor prAupkfrI, dfnI qy dfqf hY hI nhI. afpxy afp nUM prAupkfr df puqlf, dfnI, Drmfqmf aqy pqf nhI kI-kI mihsUs krnf sLurU kr idMdf hY. mfmUlI ijhf iksy kMm ‘c smrQ ho jfvy qF krqy dI byaMq hsqI nUM Buwl ky vwzy hMkfr ivwc af jFdf hY ik myry vrgf koeI hor smrQ hI nhI. aigafnqf dy ies rsqy cldf ieh mnuWK iPLr bhuq jldI nfsqkqf dI Kwz ‘c izg pYNdf hY. AusdI aigafnqf aqy socxI df isKr eyQoN qIk igr jFdf hY ik akfl purKu qF sLfied koeI hY hI nhI; mnwuK hI sB kuJ hY.

eysy aigafnqf df iek hor pihlU vI hY. mnWuK df asl rWbI Drm qF afqmk qOr qy jfgRq hoxf hY ijs qoN hr smy Auh mn-bc-krm krky krqy dy rMg ‘c hI rMigaf rhy. ies dy Ault mnuWK bfhr dI afpxI rihxI jF Drm krmF ‘c ies leI ruiJaf huMdf hY, ijnHF nfl ik dUijaF qy ieh pRBfv pYNdf hovy ik amkf mnuWK vWzf DrmI purK hY. eynf hI nhI, blik iPLr jdoN Ausdf bfhroN kuJ ajyhf pRBfv bxn lg jFdf hY qF keI vfrI mnuWK scmuWc hI afpxy afp nUM vWzf DrmI mihsUs krn lg jFdf hY.

ies slok rfhIN gurdyv iek pfsy qF krqy dI ivafpkqf aqy Aus rfhIN hI Aus vloN ies byaMq rcnf dI kIqI jf rhI sMBfl dI Jlk drsFdy hn. iesdy nfl itWky qy jnyAU dI imsfl dy ky ieh vI smJfieaf hY ik ikvyN mnuWK afpxy bfhr dy DrmI ivKfivaF nUM hI apxf Drm mMn ky sLFq ho jFdf hY. pr sWcy Dfrimk jIvn sfhmxy aijhy sfry Drm-krm inrol Pokt krm hI huMdy hn. jIvn dI sWcfeI nfl iehnF df koeI sMbMD nhI huMdf.

gurU nfnk pfiqsLfh ies slok rfhI mnuwK dI aijhI aigafnqf BrpUr, qMg qy CotI socxI nUM tuMbdy hn. hlUxf idMdy hoey PLurmFdy hn; aYy mnuwK jLrf dyK! purKF qoN lY ky ieh jo anMq isRsLtI rcnf idws afAuNdI hY - ibrKF, qIrQF, smuMdrF ndIaF dy qWtF, dIpF, loaF srovrF ivwc ijwQy vI njLr mfro jIv hI jIv hn. anykF KfxIaF aqy byaMq pRkfr dy jIv. mnuwK qF eynf kmjLor hY ik kyvl AuhnF dI hoNd df jykr aMdfjf hI lfAuxf cfhy ik Auh ikMnI qrHF dy ikMnI igxqI ‘c ‘qy ikwQy-ikWQy hn, Auh qF ies rWbI sWcfeI df kyvl aMdfjLf vI nhIN lgf skdf. iesdy Ault krqf qF kyvl jfxdf hI nhIN blik AuhnF dI pUrI-pUrI sMBfl vI EQy hI kr irhf huMdf hY.

purKF ibrKF qIrQF[[[ dyKx dI gl hY ik eyQy ieh sfry nFv bhuvcn afey hn. eynf hI nhI blik jykr ghu nfl ivcfiraf jfvy qF kmfl dI gl ieh hY ik iehnF sfiraF df mUlL afDfr vI iPLr agoN hor bhuvcn aqy jIvF df smUh hI hY. imsfl vjoN eyQy lPj kyvl ‘purKF’ dI gl krdy hF. purKF dy arQ hn mnuwKF Bfv sMpUrn mnuWK smfj. pfiqsLfh cyqf krvf rhy hn ik mnuwK BfvyN afpxy afp ivwc iewk srIr hY pr iesqoN agy ieh vI sWcfeI hY ik mnuwK dy iewk-iewk srIr nUM clfAux leI iPLr ieko smyN kroVF hI jIv vI ies Aupr lgy hoey hn. kyvl iek iglfs pfxI df hI lY lvo; Aus ivcly kroVF jIv sfzI ipafs buJf rhy hn aqy sfzy jIvn df afDfr hn. iehnF jIvF dI iksm kfrx ikDry jF iksy smyN pfxI nUM Pokf ikhf jFdf hY ijs nUM pI pI ky vI sfzI qsWlI nhIN huMdI aqy ikDry pfxI vWzI qsWlI dyx vflf huMdf hY; iesdf kfrx huMdf hY Auys ivc jIvF dI vWK-vWK iksm.

eysy qrHF jdoN kdy asIN ibmfr huMdy hF; kfrx huMdf hY sfzy aMdr ivroDI bYktIrIaf (jIvF) df pYdf ho jfxf. qFqy dvfeIaF/tfinkF rfhIN asIN afpxy srIr aMdroN AuhnF nUM mfrdy aqy afpxy sWjx bYktIrIaf nUM pYdf krdy hF. ieh ieko imsfl hI kfPLI hY ies sWcfeI nUM smJx leI ik sfzy iek jIvn aqy kyvl iek srIr leI kroVF hI jIv hr smyN lgy rihNdy hn. eysy qrHF sfzy srIr ivc koeI jLKm df ho jfxf; iPLr Aus jLKm df sYpitk ho jfxf jF iPLr iesqoN agy sfzI suafs ikiraf df afDfr vI kroVF-arbF jIv hI hn. afKr AuhnF iBMn-iBMn qrHF dy arbF-KrbF jIvF dI sMBfl vI pRBU afp hI kr irhf hY. duWD qoN dhI-pnIr bxfAux leI pRBu dy pYdf kIqy arbF-KrbF hI jIv sfzy srIr dI ies loV pUrI kr rhy hn. spWsLt hY ik eyQy purKF qoN arQ kyvl mnuwK jfqI jF mnuWK hI lY lYxf vI sfzI Buwl hovygI. eysy qrHF eyQy qF jo sLbdfvlI hI cwl rhI hY "purKF ibrKF qIrQF" qoN lYky "srF myrF jMqfh" qIk sfry hI nFv eysy pWKoN GoKy jf skdy hn Bfv ieh sB apxy afp ivwc vI jIvF qoN agy jIv aqy iPLr AuhnF dy vI smUh hn. qFqy jykr iehnF ivcoN kyvl iewk iewk nFv qy hI gwl krIey qF ieh sB iPLr hor agoN pRBu rfhIN, arbF-KrbF pRkfr dI jIv rcnf aqy AuhnF dI sMBfl dI sUcnf dy irhf hY.

sWcfeI ieh hY ik mnuwK BFvyy ikMnf vWzf nfsqk vI ikAuN nf hovy, gurdyv dwsdy hn ik jykr Auh nfsqk, pRBu rcnf dy ies pKoN hI kyvl Aus rfhIN jIvf nUM pYdf krn jF Auhnf dI sMBfl vfly pwKoN QoVf ijMnf vI apxy mn nUM GoKy aqy apxI aigafnqf ivcoN AuBr ky jIvn dI sWcfeI vfly pfsy muVy qF krqfr agy Aus df isr apxy afp hI Juk jfvygf aqy AusnUM apxI nfsqkqf vflI mUrKqf aqy afpxy afp Aupr vI apxy afp hfsf afvygf.

"nfnk scy nfm ibnu ikaf itkf ikaf qgu" gurdyv eysy slok rfhIN ies qoN awgy kuJ hor gwl vI smJf rhy hn. pfiqsLfh PurmfNdy hn ik mnuwK df swcf suwcf DrmI jIvn AuhI hY jykr mn aMdr aijhy byimsfl krqy dI Xfd qy AusdIaF vizafeIaF vWsIaF hovx. nhIN qF bfhroN mnuWK BfvyN ikMny vI DrmI hox dy ByK qy nftk ipaf kry, jy AuhnF Drm-krmF df mksd Aus krqy nfl sFJ pfAuxf aqy AusnUM jIvn ‘c vsfAuxf nhI, krqfr nUM pCfnxf jF Aus nfl icwq df joVnf nhI, qF iehnF ByKF-krmF df kOzI vI muwl nhIN.

eyQy gurdyv ny ivsLysL qOr qy Aus Dfrimk rihxI df ijLkr kIqf ijwQy ik DrmI ByK qoN Cuwt, mUl ivwc Drm jF krqfr dI gl hY hI nhI. mnuwK nUM afid qoN aMq qIk Drm dy prdy hyT srIr pUjf ivwc hI AulJfieaf jFdf hY. bfxI ivwc hor keI vfrI iesy krm nUM "CozIly pfKMzf", "mUrK ko smJfAU ryy", "pzIaf kvn kumiq qum lfgy" afid kih ky sfihbF ny sucyq kIqf hY. jMÖU bfry gl krdy qF pfiqsLfh ny ies sWcfeI nUM hor vI cMgI qrHF nMgf kIqf jdoN sfihbF ny dwisaf ik jMÖU df asl Bfv lokF nUM DrmI bxfAuxf hY hI nhI blik bRfhmx rfhI sLrDflU nUM kyvl afpxy ipwCy lfAux df korf Xqn hY.

3[ krmI afpo afpxI ky nyVY ky dUir - aijhy ivsLy qy gwl krdy sfnUM ieh gwl kdy nhI BulxI cfhIdI ik iswK Drm BfvyN afpxy afp ivwc iewk sMpUrn Drm hY. ies ivwc iksy sMpUrn Drm dy iqMny pWK mOjUd hn. gurbfxI dy rUp ivwc igafn vI Auh hY jo afpxy afp ivc inrol jIvn-jfc aqy pRBu imlfvf hY. gurbfxI rfhI ies swcy igafn nUM kyvl jfnx dI nhI blik jIvn ivwc Zflx dI gwl vI bfr-bfr pwkI krvfeI geI hY. eyQy bfhrI pMj kkfrI srUp vI inrf ByK nhI. eyQy koeI isWK qF aKvfAuNdf hY pr jykr aMdroN afpxI sMBfl bfxI rfhIN nhIN krdf, gurdyv ny gurbfxI anusfr Aus nUM iswK vI pRvfx nhI kIqf. iswK vfsqy pMj kkfrF df DfrnI hoxf qF jrUrI hY, pr iswK kyvl EhI hY jo gurbfxI isiKaf dy mfrg qy cwl ky afpxI sMBfl vI krdf hY.

ies qrHF jy koeI swjx pMj kkfr qF Dfrn kr lvy pr gurbfxI rsqy jIvn dI sMBfl nf kry qF Aus leI vI bfxI ivc hI gurU sfihb df PYslf dUjf nhI blik iehI hY "nfnk scy nfm ibnu ikaf itkf ikaf qg" ikAuNik gurU nfnk pfiqsLfh dy Gr ivc qF hY hI "krmI afpo afpxI’ df hI isDFq kMm kr irhf hY.

mÚ 1 ] lK nykIaf cMigafeIaf lK puMnf prvfxu]

lK qp Aupir qIrQF shj jog bybfx]

lK sUrqx sMgrfm rx mih Cutih prfx]

lK surqI lK igafn iDafn pVIaih pfT purfx]

ijin krqY krxf kIaf iliKaf afvx jfxu]

nfnk mqI imiQaf krmu scf nIsfxu]2] (467)

pd arQ: pMunf - Drm dy kMm. prvfxu - kbUl (jo lokF dIaF njLrF ivc Drm krm mMny jFdy hox, lokfeI ijnHF kmF nUM Drm krm mMxdI hY). qp- (bRfhmx mWq anusfr) BFq BFq dy hT krm, byaMq pRkfr dy qp-hT. shj - suBfvk (pRkrx anusfr ijs Xog df suBf qF bx cuWkf hovy iPLr Bfvy Auh hT krm hI hovy). jog - jog mWq anusfr icWq dy PurinaF ƒ rokx df nfAu. shj jog - (jog mWq anusfr ijsnUM) sihj jog ikhf jFdf hY. (ikAuNik jog mWq anusfr vI irDIaF isDIaF dI pRfpqI leI iBMn iBMn pRfxfXfm dy ZMg hn aqy AhuHF ivcoN hI iek df nfm hY sihj jog BfvyN ik Auh vI Gr-prvfr df iqafg krky jMglF ‘c jfky hI kIqf jFdf hY. bybfx - (smfj-prvfr nUM CWzky) jMglF ivc clyy jfxf. Cutih prfx - prfx inklxy, aMq smf af jfxf. rx mih Cutih prfx - (KqRIaF df Drm imiQaf igaf hY) mYdfny-jMg ivc lVdy hoey pRfx iqafg dyxy. surqI - iDafn joVnf. pVIaih - pVHy jfx. pfT purfx - purfxF dy pfT. iliKaf - ilK idWqf hY. afvx jfxu - jIvF df jMmxf mrnf. mqI - mnuWK dI afpxI mWq qoN pYdf hoey AupRokq aqy hor ajyhy anykF Drm-krm. imiQaf - ivarQ. krmu - imhr, bKLsLsL. nIsfx - insLfn, prvfnf, rfhdfrI, jIvn dI sPLlqf df rfh. scf nIsfxu- sWcf prvfnf, sdf iQr rihx vflI rfhdfrI, jIvn dI sPLlqf df ieko ieWk rfh.2.

arQ: jykr nykI dy lWKF hI cMgy kMm kr leyy jfx, lWKF ajyhy Drm krm vI kr ley jfx, ijhVy ik lokF dIaF njLrF ivc BI Drm krm hI pRvfx kIqy jf rhy hox; (BfvyN) qIrQF AuWqy (jF jMglF aid jfky) lKF iksmF dy qWp qy iesLnfn kIqy jfx; (eysy qrHF) jMglF ‘c jf ky sMun smfD ‘c itk ky jog-sfDnfvF kr leIaF jfx; rx-BUmI ‘c jf ky (jykr) sUrimaF vfly byaMq bhfdrI dy kfrnfmy ivKf ley jfx aqy (Ausdy bdly) mYdfny-jMg ‘c (hI afpxI) jfn vI dy idWqI jfvy: (bysLk) lWKF (qrIikaF nfl) surq nUM itkfieaf jfvy, (jF iPLr vWzf igafnvfn hoky vD cVH ky) igafn-crcf kIqI jfey, (aijhy hI afp imQy lKF qrIikaF nfl) jykr mn ƒ iekfgr (iDafn) krn dy Xqn vI kIqy jfx, byaMq vfrI hI purfx afidk Drm pusqkF dy pfT qy aiDaYn kIqy jfx.

(slok dy aMq ivc) gurU nfnk pfiqsLfh (iehnF sfry hI mMny jFdy Drm krmF bfry) PLYslf idMdy hn ik mnuWK dI apxI mWq qoN pYdf hoeIaF ieh sfrIaF isafxpF ivarQ hn (ikAuNik iehnF sfry krmF ivc qF mnuWK dI apxI hI mWq qy hAumY hI pRDfn hY).

(iesleI mnuWKf jIvn dI sPLlqf vfsqy qF Aus pRBU dI bKLsLsL df hwkdfr bxnf jLrUrI hY. ijs krqfr ny sfrI isRsLtI rcI qy jIvF df jMmxf mrnf inXq kIqf hY (qF qy Aus krqfr dI bKLsLsL df pfqr bxn leI Aus df gux-gfx aqy Ausdy AuhnF ielfhI guxF nUM jIvn ivc vsfAuxf hI mnuWK df srb AuWqm Drm hY aqy) eyhI hY sWcy aqy ieko ieWk sPLl jIvn df nIsLfn jF rfhdfrI.2.

gurmiq ivcfr drsLn: mnuwK ny DrmI sdvfAux aQvf lokfeI dIaF njLrF ivc vWzy DrmI hox dy anykF ZMg imwQy hoey hn. pr iehnF sfry mMny jFdy Drm krmF df afDfr mnuWK dIaF apxIaF isafxpF aqy cqurfeIaF hI hn. "mYN ieh kIqf aqy mNY ahu kIqf hY", "mYN vwzf DrmI hF, bfkI qF sfry hI myry qoN ipCy jF GWt DrmI hn" afid. nqIjf: ies sfry kIqy df afDfr mnuWK dI afpxI hAumY hI huMdI hY. ies qrHF Ausdy ieh sfry jqn jLfhrf Drm krm huMdy hoey vI mnuWK dI hAumY nUM hI vDfAuNdy hn, sWcy rWbI jIvn qoN dUr iljFdy hn. eysy kfrn asl ivc ieh sfry krm, Pokt krm hI bx ky rih jFdy hn. aMq ivc gurU sfihb afpxf PLYslf idMy hoey PLurmFdy hn ik krqy dI bKisLsL df pfqr bxy ibnf, mnuwK pRBu ivwc aByd nhIN ho skdf aqy ieh qF hI sMBv hY jdoN Auh apxy mUl nUM pCfxy aqy mn krky pRBU dy ipafr ivwc rMigaf rhy nf ik idKfvy dy khy jFdy DrmI kMmF ivc hI AuliJaf rihky apxf jIvn brbfd kr dyvy.

ies qrHF gurdyv ny sMsfrk pDr Aupr AulIky qy smJy jFdy byaMq Drm krmF dy KoKlypx df pfj AuGyiVaf hY aqy swcy mnuWKI Drm dI pCfx idRVH krvfeI hY. swcf mnuWKI Drm qF ieko hI hY aqy Auh hY mnuwK dy apny aMdroN afpxI afqmk pCfx jo bfhrI krmF dI dOV nUM iqafgy ibnf pRfpq nhIN ho skdI. eyhI hY Aus rfhIN afpxy afp df akfl purKu dI rjLf nUM smrpx.

2[ shj jog bybfx - asl ivc sihjy hI pRBU dy rMg ivwc rMgy jfxf, iewk swcy sPl jIvn dI pRfpqI hY. iesdy Ault iewQy qF Gr-prvfr iqafg ky qy jMgl ‘c jfky, jog sfDnfvF nUM hI ‘sihj jog bybfx’ df nfm idwqf igaf hY, jo mUl rUp ivwc gurmiq vflf suBfvk jF ‘shj’ nhI rih jFdf. ieh ikAuN? drasl Xog mWq anusfr Xog dIaF iBMn iBMn iksmF aqy sfDnfvF ivcoN vI iek df nfm ‘shj jog’ hI hY aqy pr EQy Aus df mUl AuhI hY ‘Gr-prvfr df iqafg krky jMglF ‘c cly jfxf’ pfiqsLfh ny ieQy ieh lPj jogIaF dI bolI ivc hI vriqaf hY, gurmiq dI BfsLf ‘c nhIN. qFqy spWsLt qOr qy ieh ‘jog mWq’ vfilaF dI smfDI df hI ijkr hY ijhVy ik Gr bfhr iqafg ky pAuVI nMMbr ‘Cy dy slok "jogI suMin iDafvinÙ jyqy alK nfmu krqfru" vfly afDfr qy hI hY.

3, rx mih Cutih prfx - bRfhmx mWq dI vrx vMz anusffr KwqrIaF leI ieh inXm idWqf igaf hY ik ‘KwqrIaF df Drm kyvl mYdfny jMg ‘c bhfdurI nfl apxy jIvn df blIdfn qIk dy dyxf hY’. AuhnF dy DrmI hox leI eyQy AuhnF dI afcrxk Aucqf nfl iksy qrHF df koeI sMbMD nhIN.

eysy qrHF muslmfnF dy afsLy anusfr jo kfPr hn, AuhnF nUM muslmfn (momn) bxfAuxf AuhnF df Drm krm hY. jF iPLr ies dy leI AuhnF kfPLrF nfl jUJxf qy AuhnF nUM kql qIk krky AuhnF nUM Kqm kr dyxf hI muslmfnF leI suafb (cMgf kMm) hY. ies nfl AuhnF nUM bihsLq (surg) qy bihsLq ‘c hUrF qIk dI pRfpqI dI grMtI hY. aijhy jhfd (Dfrimk XuD) dOrfn ijhVy muslmfn mfry jfx, Auh sLhId mMny jFdy hn.

gurmiq anusfr ieh dovyN ivsLvfs Brf mfrU aqy swcy Drm qoN kohF dUr hn. kyvl lVfkU hoxf aqy jIvn dI afcrxk jF afqmk pKoN sMBfl nf krnf, ielfhI Drm jF sWcf DrmI hoxf nhI. bfxI anusfr ajyhy ivsLvfsF nUM rwbI Drm nhI blik Pokt ivsLvfs hI ikhf hY.

pAuVI] scf sfihbu eyku qUM ijin sco scu vrqfieaf]

ijsu qUM dyih iqsu imlY scu qf iqnÙI scu kmfieaf]

siqguir imilaY scu pfieaf ijnÙ kY ihrdY scu vsfieaf]

mUrK scu n jfxnÙI mnmuKI jnmu gvfieaf] ivic dunIaf kfhy afieaf]8] (467)

pd arQ - scf - sdf iQr rihx vflf. sfihbu - sfrI rcnf df ieko ieWk mflk (iDafn rhy ieQy sfihbu dy ‘b’ hyTF aAuNkV, iesdf iek vcn hoxf jF ieko ieWk hoxf dsdf hY. eyk qUµ - kyvl qUµ, kyvl ieko hI, Aus qoN ibnf hor hY hI koeI nhI. ijin - ijs akfl purKu ny. sco scu - pUrn azolqf vflf, pUrn iKVfAu vflf, ijsdI krnI ivc koeI Kot jF AukfeI nhI. vrqfieaf - vMz idWqf, Auqpn kr idWqf, vqIrf. qUµ dyih - qUµ idMdf hYN, qUM afp bKsLdf hYN. qf - qF (Aus dI bKLisLsL qoN ibnf nhIN). iqnI - AuhnF ny (Aus dfqfr dI bKLisLsL nfl sPLl ho cuWky jIAUiVaF ny). scu kmfieaf - sWc ƒ kmfieaf hY; pUrn iKVfAu vflf jIvn hfsl kIqf hY; ijnHF dy jIvn ivcoN ielfhI gux pRgt ho rhy huMdy hn. siqguir imilaY scu pfieaf - akfl purKu dI pRfpqI qF hI huMdI hY jykr pihlF jIvn aMdr sdf iQr rihx vfly gurU (siqgur) df pRkfsL ho jfvy qF. ijn kY - ijnHF (ajyhy) mnuWKF dy. vsfieaf - gurU ny itkf idWqf. mUrK - aigafnI mnuWK. mnmuKI - AuhnF mnmuKF ny. ivic dunIaf kfhy afieaf -sMsfr ivc ikAuN afey! mnuWKf jnm lYky vI iesdf mksd hfsl nhI kIqf. jnm lYx df lfB nfh hoieaf, byarQ igaf]8]

arQ- hy pRBU! kyvl qUµ hI pUrn qOr qy azol aqy atWl rihx vflf sfry sMsfr df mflk (pUrn iKVfAu vflf) hYN. qUµ afp hI afpxI azolqf df gux (jgq ivc) vrqf irhf hY aqy Aus pRBU dI rcnf ivc koeI AukfeI nhIN.

(pr) ieh sdIvI iKVfAu vflf gux (kyvl) Aus ƒ hI imldf hY ijs ƒ qUµ afp bKsLdf hYN, qyrI bKsLsL dI brkiq nfl, Auh mnuWK Aus sdIvI afqmk jIvn vflI kmfeI krdy hn.

(iPLr vI) ieh kmfeI vflf jIvn kyvl AuhI kmf skdy hn, ijnHF dy jIvn ƒ sdf iQr rihx vfly gurU (afqmk gurU, siqgurU) dI isiKaf qy cl ky apxy jIvn nUM pRkfsLmfn kIqf hY.

aiganI lokF nUM igafn dIaF bfqF cMgIaF nhIN lgdIaF aqy aigafnqf dy hnyry ivc hI apxf jnm jLfieaf kr dyNdy hn. Auh mnmuK (iesy kfrn sWcy jIvn qoN vFJy rih ky) afpxf jnm ajLfeIN guaf lYNNdy hn. iesqrHF jgq ivc AunHF df jnm lYxf byarQ ho jFdf hY.8.

gurmiq ivcfr drsLn: 1[ "mUrK scu n jfxnÙI[[[[[ ivic dunIaf kfhy afieaf" mUrK Bfv aigafnqf BrBUr jIvn vfly mnuwK, krqy nUM nhIN pCfxdy. ajyhy mnmuWK, mnuWKf jnm aqy ies jnm dI sfrQkqf dI kdy vI pCfx nhIN kr skdy. ieh lok apxy mn dy ipwCy lg ky anykF afp imwQy ivsLvfsF aqy Pokt rihxIaF-krm kFzF ivwc AulJy rihMdy hn. iehnF Pokt rihxIaF-krm kFzF bfry nfl lgdy slokF ivc bVy ivsQfr nfl ijLkr afieaf hY. ies qrHF aigafnI lok apxy bhumuly mnuWKf jnm nUM by-mksd hI Kqm kr lYNdy hn.

iesdy Ault mnuWKf jnm df ivsLysL mksd huMdf hY ielfhI guxF nfl jIvn nUM guxvfn bxfky, AuWcy-suWcy siqkfr BrpUr afqmk jIvn aqy afdrsLk jIvn nUM pRfpq krnf. asl ‘c ieh mnuWK ijs krqy df aMsL hY jINdy jI hI Aus ‘c aByd ho ky jIxf aqy iPLr srIr iqafgx AupRMq sdf leI jnm-mrn dy gyV ivwcoN inkl jfxf. eyhI kfrn hY ik mnmWqIey mnuWKF df ies sMsfr ‘c afAuxf hI ivarQ rih jFdf hY .

pAuVI aqy slokF dI afpsI sFJ: pAuVI ivwc sPLl jIvn dI pihcfx krvfeI hY aqy asPl jIvn dy kfrx dwsy gey hn. eysy qrHF slokF rfhI Ausy asPl jIvn dy kfrnF nUM bVI spWsLtqf qy vyrvy nfl smJfieaf hY. EQy pCfx krvfeI hY jykr mnuwK krqy dI byaMqqf nfl apxy mn nUM joVn df Xqn kry qF Aus ivcoN hI iesdI aigafnqf qy mnmuKI suBf df nfs ho skdf hY. ies pAuVI dy nfl idWqy pihly slok "purKF ibrKF qIrQF[[[" anusfr dwisaf hY jykr mnuWK kyvl jIvF dI anMqqf, AuhnF dI AuqpqI aqy sMBfl vfly pfsy hI krqy dI dyx nUM lYky, QohVf gihrfeI qoN ivcfrn df Xqn kr lvy qF Ausdy afp GVy itWkf, jnyAU df KoKlfpx afpxy afp AuGV ky bfhr af jFdf hY aqy aijhy sfry krm insLcy hI byarQ idKfeI dyxgy.

eysy qrHF dUjy slok rfhIN mnuWK dI apxI ‘mY-hAumY’ dI hI pkV ‘c kIqy gey byaMq jp-qp, qIrQ iesnfn, Gr-prvfr-smfj df iqafg krky jMglf ‘c cly jfxf, lMmIaF qfVIaF smfDIaF, XuD BUmI ‘c jfky jMg lVdy hoey srIrF df aMq kr lYxf afid anykF ajyhy krm afqmk jIvn dy rfh qy koeI mul nhIN rKdy.

(not:- igafnI sMqoK isMG astRylIaf df ies pAuVI dy spYilMg icWk krn leI DMnvfd)




.