sMqF dy kOqk[[?
(Bfg pihlf,
iksLq nM: 07)
BfeI suKivMdr
isMG 'sBrf'
akflI joq dy drÈn—
isrlyK
aDIn BfeI rxDIr isMG ilKdy hn kuJ Cky ibnHF hI afpdy kmry aMdr hI kuMzf lf ky
afsx jmf bYTf, ieko pqI pRmfqmf dI ilwl aqy ieko sfhy nfm jpI jfxf. jy
ikqy mn aV Klovy qF srb lohI mflf df afsrf lY lvF. myry ies dfavy df lwk
vI tuwt igaf ik iesy rfq aMdr drÈ prÈ lYxy hn qF nfl hI afsx vI tuwt igaf mYN
iswDf lMmf pY igaf pr ijhbf krky nfm AuvyN ijvyN hI ho irhf sI aqy hwQ AuWcf
krky mflf df aKMz cwkr Aus qoN BI aiDk cwl irhf sI. QoVHy hI cwkr mflf dy
iPry hoxgy ik acfnk hI myry Gt aMdir joiq df pRkfÈ ho igaf. mYQoN Jfl
JwlI nf geI, myrI iklkfrIaF, myrIaF cIkF inkl cwlIaF. mYN hOlf Puwl vrgf
ho igaf. awKF imc geIaF. ijAuN AuBiVaf AuBV ky Cwq nfl jf
lwgf. myry hwQ juV gey. bynqI kIqI swcy pfqÈfh. eys ajr ƒ
afpy hI jrf, mYQoN jiraf nhIN jFdf. iPr mYN PrÈ ‘qy afx itikaf.
iek Puwl dI swt nhIN lwgI.
jylH icwTIaF pMnf 60-61
ivcfru—pr gur Purmfn hY:
1: Cozih aMn kirh pfKMz..
nf Auih suhfgx nf Auh rMz.. (pMnf 873)
2: hoin nËIik Kudfie dY Byq nf iksY dyn.. (pMnf 1384)
3: hT kr mrY n lyKY pfvY..
4: ijn hir pfieaf iqny Cpfieaf..
5: dfvf kfhU ko nhI bzf dysu bzrfju.. (pMnf 1373)
6: eyk joiq duie mUrqI Dn ipr khIaY soie..
iehnF sfry gurmiq iswDFqF dI BfeI rxDIr isMG ny Gor KMznf
kIqI hY aqy soeI ajfn khY mY jfinaf.. siB khqy hY pfieaf Gft nf iknhI
khfieaf dI pRoVqf kIqI hY. BfeI sfihb dIaF sfrIaF ilKqF mYN dy afDfirq
hn. mYN mYN krn vflf kdy vI qUM dy ivc lIn nhIN ho skdf. jo 15 BgqF
dI bfxI ‘‘gurU gRMQ sfihb’’ ivc drj hY AuhnF dy jIvn pVH ky dyKIey qF
ikqy vI aYsIaF mnGVq khfxIaF nhIN imldIaF. so afpxIaF ilKqF ivc sfrf Ëor
BfeI sfihb ny afpdy afp ƒ Éudf iswD krn ‘qy lf idwqf hY.
ibsmfdI dÈf awgy ilKdy hn jy mYN gurbfxI df qkVf aiBafsI nf
huMdf, rsIaf nf huMdf aqy gurbfxI dy goJ guxF df jfxU qy iehnF guxF kr ajr ƒ jr
skx leI bynqIaF krnf nf iswiKaf huMdf qF AuWkf hI mdhoÈI dI dÈf vflf ho jFdf
qy sihj avsQf ivc smfAux qoN bhuq pRyqy rih jFdf.
jylH icwTIaF pMnf 64
ivcfr—ies pihry ivc vI BfeI sfihb ny afpxy afp ƒ sihj
avsQf ivc smfieaf bhuq vwzf nfm rsIaf Èoa kIqf hY jdoN ik ‘‘DMn gurU nfnk
dyv jI’’ gurbfxI aMdr afpxy afp ƒ nIc, inmfxyy, inqfxy, akwQ ƒ nf kQ skx
vfly inmrqf Bfv vfly anykF bcn kIqy imldy hn. gur Purmfn hY:
‘‘khu kbIr CUCf Git bolY..
Biraf hoie su kbhu nf zolY.. (pMnf 870)
so BfeI sfihb vrgy KflI BFzy iËafdf KVkdy hn. iËafdf
Èor mcfAuNdy hn.
BfeI sfihb iek pfsy qF Èoa kr rhy hn ik pRmfqmf pf ilaf hY
iek rUp ho gey hF pr nfl hI ÊYbI ÈkqI dy hukm iehnF ƒ ho rhy hn ik BfeI sfihb
hor hY ÊYbI ÈkqI hor hY. hor vI ieQy keI mnGVq khfxIaF ilK ky awgy ilKdy
hn-
mYnUM BI soJI af geI ik keI idnF qoN nf kuJ KfDf aqy nf
suwqf, nf dÌqr igaf. dÌqroN koeI CuwtI vI nhIN leI. hux mYN ikhVy
mUMh jfvF. mYnUM aÌsr lok kI afKxgy. EVk dÌqr clf hI igaf.
pr myrI prm hYrfnI sI ik mYnUM iksy puwØiCaf hI nhIN ik qUM ikwQy sI? jd
mYnUM iksy nf puwiCaf qF mYnUM kI loV? mYN vI cuwp irhf. jd hfËrI
vfly rijstr pr hfËrI lfAux igaf qF vyiKaf ik sB hfËrIaF lwgIaF hoeIaF
hn. iek vI ÊYrhfËrI nhIN. kMm vI sfry pUry hoey pey sn.
mYnUM pqf lwgf ik ieh sB hfËrIaF rwb ny lfeIaF hn. mYN ieh iksy ƒ dwisaf
BI nf. hux myrf kMm krn ƒ jIa nf kry. jfxI zwkf dUhrf nf krF aqy
afpxy rMgF ivc hI rhF. ikqy klm cuwkF qF cwukI hI rih jfey ikqy phfVIN jf
cVHF ikqy iPr vfps af jfvF. iesy qrHF 2 mhIny guËr gey, iPr sfrf aKMz pfT
iek cONkVy suxn df sMklp Dfr ilaf pr aYqkIN ieh jfcnf pUrvk bynqI arMB ivc hI
ardfsI geI ik hy swcy pfqÈfh sRI gurU dÈymÈ klgIDr jI! ies aKMz pfT dy
suxny df Pl dfs ƒ ieh imly ik mYN qyrf Auh suMdr mnmohk drÈn dIdfr krF jo qUM
afpxy klfDfrI jfmy ivc afpxIaF ipafrIaF sMgqF ƒ idKlFdf irhf hYN aqy ijs anUp
srUpI drÈn srUp ivc qUM hux scKMz ivKy ÈuÈoBq hYN. so ieh sfrf aKMz pfT
suixaf aqy Bog ‘qy jo vrqfrf vriqaf mYnUM Aus dy dwsxoN asmrwQqf ijhI pRqIq
huMdI hY. hux mYQoN dws nhIN hoxf, ikAuNik ies Kyz ƒ aiq gohJ rwKx df
hukm hY aqy afp ny qF ies ƒ Ébr nhIN ikQoN qk phuMcfAuxf hY. mYnUM bVI
sMkoc afAuNdI hY. hux mYQoN dws nhIN skINdf aqy nfly mYnUM Auho nÈf cVHdf
jFdf hY qy mYN glqfn ijhf huMdf jFdf hF. myrI ilKxI iQVkdI hY. hux
smF nhIN jI. nfly hukm nhIN hMudf. mYN kI krF? lAu mYN hux mgn
huMdf jFdf hF. eydUM vDyry ilKx dI qfkq nhIN. ibrqI hux horUM hI ho
rhI hY. ipwCy jo kuJ iliKaf hY AusnUM lgF mfqrF sihq soD lYxf. mYQoN
pVH ky muV soD nhIN huMdf jI.
jylH icwTIaF, pMnf 73-74
ivcfr—Aukq pihry ivc BfeI sfihb ny gur Purmfn
Gfil Kfie ikCu hQhu dyih..
nfnk rfhu pCfxih syie.. (pMnf 1245)
gurmiq iswDFq dIaF DwjIaF Auzf ky rwK idwqIaF hn.
dÌqrI kfr-ikrq ƒ imwtI ivc rlf idwqf hY. ÊYbI ÈkqI iehnF dI hfËrI lf
rhI hY. drasl ijs kOm ivc aYsy sMq pYdf ho jfx Ausdf qrwkI kr jfx df svfl
hI pYdf nhIN huMdf. suKmnI sfihb aMdr siqgur kihMdy hn ik
syvf krq hoie inhkfmI.
iqn kAu hoiq prfpiq suafmI.. (pMnf 286)
iek pfsy qF BfeI sfihb ƒ akflI joiq dy drÈn vI ho gey hn
ikDry ÊYbI ÈkqIaF iehnF dy kMm kr rhIaF hn pr iek pfsy iPr pUrf aKMz pfT sux
ky Pl dI iewCf rwKI hoeI hY ik klgIDr dy drÈn hox. gurU gRMQ sfihb ƒ hor
smJdy hn dsm pfqÈfh ƒ hor smiJaf hoieaf hY. kYsf mKOl bxfieaf hoieaf hY
aqy lokF ƒ mUrK bxfAux dI koiÈÈ kIqI hoeI hY. awgy jylH icwTIaF dy sÌf
75 ‘qy aKMz pfTF dy vr aqy hukm ho rhy hn aqy iek pfgl mfeI gulfb kOr ƒ bRhm
igafnI jfx ky Ausdy drÈn kr rhy hn ies mfeI dy pRqfp dI Jfl vI BfeI sfihb qoN
JwlI nhIN jFdI. BfeI sfihb Éud mfeI dy crnF ‘qy izwg pey. ieQy
BfeI sfihb ƒ akflI joq, dsvyN pfqÈfh ÊYbI ÈkqIaF sB Buwl geIaF, mfeI dy crnF
‘qy izwg pey. jylH icwTIaF dy pMnf 79 ‘qy ieAuN ilKdy hn-
mfeI iek PlF vfly dI dukfn ‘qy geI aqy iek tokrI lukfTF dI
Br ilafeI aqy dfs AuWqy quwT ky afKx lwgI lAu ieh ibbykIaF df pRÈfd hY.
prvfn kro. dfs ny DMn Bfg smJ ky sMq pRÈfd jfx ky mfeI jI dy pRym pRÈfd
ƒ pwly bMnH ilaf. Pyr mfeI ny dfs vwl ivgs ky inhfl-inhfl df KuÈf
bKiÈaf. ieAuN mfeI qoN vr lY ky awgy cly gey.
jylH icwTIaF, pMnf 79
ivcfr—ieQy vI ies gurmiq iswDFq dI BfeI sfihb KMznf kr
rhy hn.
siqgur sfihb Cwiz kY mnumK hoie bMdy df bMdf ..
(BfeI gurdfs jI)
ies qoN awgy BfeI sfihb ‘qy mukwdmf bx igaf jylH ivc cly
gey ibbykI hox krky pRÈfd ikqoN Ckdy nhIN sI keI idn BuwKy rihxf ipaf.
anykF srIrk kÈt shfrny pey. hjfrI bfÊ jylH dy aMdr BfeI sfihb ny BfeI
hIrf isMG leI nfm dI pRfpqI vfsqy ardfs vI kIqI. hux vI jdoN aKMz kIrqnI
jQy vfly aMimRq Ckdy CkfAuNdy hn qF ijsdf jfp cwl irhf hMudf hY Auh dUjy jfp
KVHy vfly ƒ jwPI pf ky vfihgurU vfihgurU krdy hn aqy Cwzdy EdoN hn jdoN dUsry
df aKMz jfp cwlx lwg pey. ies qrHF ieh jfp df mKOl AuzfAuNdy hoey Dwky nfl
vI agly df jfp clf idMdy hn. so iesy jylH ivc hI BfeI hIrf isMG ny BfeI
rxDIr isMG ƒ sonf bxfAux df nuKsf idwqf ik sonf bxf ky vycI jfieAu quhfzy kol
bhuq mfieaf ho jfvygI. dwsI rsfiex duafrf kImIaF krky pRqwK sonf bxf ky
ivKf vI idwqf aqy suinafry qoN prKvf vI idwqf ik aslI sonf hY. so BfeI
rxDIr isMG dI surqI nfm nfloN tuwt ky mfieaf ivc KuwB geI. sfrI rfq nfm
jpx dI bjfey, sonf bxfAux df nuKsf kMT krdy rhy aqy idnF ivc kroVpqI bxn dIaF
ivAuNqF bxfAux lwg pey. rwbI pRym idl ivcoN KMB lf ky AuWz igaf.
jylH icwTIaF dy sÌf 192-93-94 ‘qy BfeI sfihb dy sfQI vI
aMqrXfmI ho ky BivwK bfxIaF krn df dfavf krdy hn pr ajy 2 aMqrXfmqf idKfeIaF
hn. AuhnF dI sfrI ÈkqI Auz-puwz geI hY Auh vI swKxy ho gey qy awj qk Aus
avsQf ƒ qrsdy idKfey geNy hn. ies pusqk ivc awgy hor vI bhuq kuJ ilKx Xog
hY. ies pusqk dy dUjy Bfg ivc iËkr krFgf. ieQy sMKyp arj kr irhf
hF.
jIvn cirwqr BfeI rxDIr isMG sÌf 47 ‘qy ieAuN iliKaf hY ik
BfeI sfihb ny icqivaf ik igafnI hrBjn isMG qy igafnI dlIp isMG dohF ƒ nfm dy
bVy rMg cVHy hn. joiq df Jlkfr iehnF dy aMdr cmk irhf hY. ienHF dy
crn cuMmIey. ieqny ƒ ieh donoN swjx Zfb dy kMzy sj ky nfm rMgF ivc msq hI
sON gey. iewDr BfeI sfihb ny ardfsf kIqf ik asIN iehnF dy crn cwtIey qy
iehnF ƒ pqf vI nf lwgy. jd ieh dovyN sON gey qF BfeI sfihb ny crn cwtx
qoN AuprMq, iehnF dohF dy crx afqimk bl nfl afpxy ihrdy ivc rwK ley. jd
ieh Kyz vrq rhI sI qF BfeI aqr isMG jI ckvfl pfs hI bYTy sn. jdoN BfeI
hrBrjn isMG qy dlIp isMG jI kuJ icr ipwCoN jfgy qF AuhnF ƒ afpxy pYr lwqF nfl
lwgy idKfeI hI nf dyx qy nf BfeI sfihb hI nËr afAux. Auh bVy hYrfn hoey
qy AuhnF BfeI aqr isMG ƒ puwiCaf. ijsny dwisaf ik qusIN ardfsF kro,
quhfzf kfrj iswD ho jfvygf. jd iehnF ny ardfsf soiDaf qF dohF ƒ afpxy crn
vI srIr nfl lwgy lwB pey aqy BfeI sfihb vI nËr af gey.
ivcfr—hwz, mfs, cmVy, dyh qoN AuWpr iehnF dI surqI AuWT
nf skI gwlF krdy asmfn ƒ tfkIaF lf rhy hn aqy afpxy afp ƒ Éudf jxf rhy
hn. ieh sfry dyhDfrI gurU aqy AuhnF dIaF gwdIaF, iehnF hwz, mfs, cmVy dy
crnF dy pujfrIaF dI hI dyx hY. gur Purmfn hY:
ihrdY crn sbd sqguru ko nfnk bfiDEu pfil.. (pMnf 680)
Èbd gurU DMn gurU gRMQ sfihb jI dy crn gurU dy Èbd hn ieh
ihrdy ivc vsfAux dI iehnF ƒ (BfeI sfihb) ƒ smJ nf peI. ‘‘gur mUriq
gur Èbd hY.’’ ies iswDFq qoN ieh kohF dUr sn. gur Èbd gurU bcn
ƒ ihrdy ivc vsfAux dI gwl siqgurF ny smJfeI hY. hwz mfs cmVy dy pYrF df
koeI mqlb nhIN hY.
awgy gurmiq lyK pusqk ivc afpxy hI khy, kIqy df KMzn krdy
hoey BfeI rxDIr isMG ilKdy hn—asIN gurU dy iswK dI hYsIaq ivc iek dy Aupfsk
sdfvxhfry kdficq buwq pRsqI dy klMk qoN nhIN bc skdy, jd qfeIN asIN mfieaf dy
afzMbrF ivc rcy mcy qy moh mmqf ivc gRsq hoey ‘iek’ dy srUp qoN kory aigafq
iPrdy hF. ‘jy kMcn nfrI isEu jIEu luBfiemfn hY qd BI buwq pRsq’ gwl
kI, mfieaf nfl mnUr hoey hoey mn ƒ mfieaf df rUp hI smJo, AuQy ‘iek’ dI afs
ikwQy? AuQy qF bs mfieaf hI mfieaf hY.
gurmiq lyK pMnf 13
ivcfr—iek pfsy afpxy afp ƒ rwb iswD krn vfly BfeI
sfihb, bMidaF dy awgy izwgdy iPrdy hn, hwz, mfs dy pYr cwt ky bMidaF dy pYr
ihrdy ivc rwK rhy hn. hF TIk hY iksy nyk purÈ dI sMgq kIqI jf skdI hY Aus
pfsoN gurU dI gwl suxky pwly bMnI jf skdI hY. pr bMdy ƒ mwQf tykxf aqy
Auhdy pYr cwtxy Auhdy hwz mfs dy pYr ihrdy ivc vsfAuxy kyvl mfieaf dI pUjf hY.
ieh mMndy hF ik sfrI iswK kOm gurU nfl juVn dI bjfey golk nfl juV geI hY.
gurduafiraF ivc QF-QF ‘qy zyiraF ivc QF-QF ‘qy mfieaf dy hI JgVy hn pr ijhVy
mfieaf dy iqafg dI gwl BfeI rxDIr isMG kr rhy hn Auh qF iswKF ƒ mMgqy (mMg Kfx
vfly) bxfAux dI koiÈÈ kr rhy hn. ikrq krky Kfx vfilaF ƒ BfeI sfihb
mfieaf ivc Psy dws rhy hn. isMG sBf lihr dy isMGF ƒ vI mfieaf ivc Psy dws
rhy hn. iesy qrHF Bgq iqRlocn jdoN Bgq nfmdyv jI kol gey qF Auh ikRq kr
rhy sI qF iqRlocn jI ny vI ieho hI ikhf sI ik Bgq nfmdyv jI qF mfieaf ivc Psy
hoey hn qF awgoN Bgq nfmdyv jI ny aslI nfm ismrn smJf idwqf sI ik ikvyN krIdf
hY? so BfeI rxDIr isMG nfmI aqy iqafgI hox df kyvl nftk Kyzdy rhy hn asl
ivc guriswKF vflf nfm ismrn aqy iqafg AuhnF dy sfrI iËMdgI nyVy nf
afieaf. ijhVy mfieaf dy iqafg dI gwl BfeI sfihb kr rhy hn Aus anusfr qF
BfeI sfihb df srIr vI mfieaf hI sI qF AuhnF ƒ QoVHI Aumr ivc srIr df vI iqafg
kr dyxf cfhIdf sI. BfeI sfihb ƒ Bgq kbIr sfihb dy khy bcn kdy cyqy nf
afey
‘‘khu kbIr ijs
Eudr iqsu mfieaf’’ (pMnf 1160) Bgq kbIr
sfihb kihMdy hn ik ijs ƒ vI pyt lwgf hY Auh mfieaf df iqafgI nhIN ho skdf.
gurU dy iswK ikRq krdy hn, nfm jpdy hn aqy vMz Ckdy hn. gurU nfnk dyv jI
ny Éud krqfrpur KyqI kIqI hY. iehdf mqlb BfeI rxDIr isMG qF gurU ƒ vI
mfieaf ivc Pisaf khygf. iswK kOm dI bdiksmqI ieho hI hY ik iswK kOm ivc
afpUM bxy sfDF ny afpxy afp ƒ gurUaF nfloN vI isafxy khfAux dI koJI koiÈÈ
kIqI hY. guriswK ny qF ies qrHF kihxf hY ‘‘ivcy
igRh sdf rhy AudfsI..’’ ‘‘ijAu kml rhY ivc pfxI hy..’’
(pMnf 1071) ijAu murgfeI pMk n BIjY..’’ gurmuK mfieaf ivc
AudfsI..’’ ‘‘ijh igRh bnu smsir kIaf qy pUry sMsfir..’’
(gurU gRMQ sfihb)