.

gurbfxI ivc pOrfxk kQfvF
(iksLq nM: 05)

pRo: ieMdr isMG ‘Gwgf’

irÈBdyv avqfr :- ihMdUaF dy cOvI avqfrF vFg jYn mwq vfilaF ny BI afpxy cOvI ‘‘qIrQMkr`` mMny hn. qIrQMkr df arQ hY jo ÈfÈqrF dI rcnf kry. (qIr df arQ, ÈfÈqr, Drm grMQ) iehnF qIrQMkrF dy rMg qy icMnH BI vwKo vwKry huMdy hn. ijvyN irÈBdyv leI bld df icMnH. sMBvdyv leI GoVy df icMnH. iesy qrHF kml, kwCU kuMmf, gYNzf afid iehnF leI awzo awz qrHF dy inÈfn inÈicq kIqy gey hn. iehnF qIrQMkrF dy kwd aqy Aumr afpxy krm muqfbk Gtdy rihMdy hn. ieÈkvfk dI vMÈ ivc nfiB df puwqr, irÈBdyv mrudyvI dy grB qoN avDpurI ivc jnimaf sI. ieh qIrQMkr bsMqI rMg pihndf sI. bld ies df icMMnH hY. ies dy srIr dI lMbfeI iqMn hjfr gË sI. ies dI kuwl Aumr awT kroV cflI lwK sfl dI sI. ies ny iewk lwK sfl qp kIqf sI. jdoN ieh rfj gwdI qy byYTf qF ies dI Aumr vIh lwK sfl dI sI. vwzf qpwsvI hox kfrn ieh dyvqf jF avqfr hox df aiDkfrI bixaf. mhFvIr sB qoN mgroN vflf pr sB qoN mÈhUr qIrQMkr hY. ies ƒ sMq BI afKdy hn. ies dI mUrqI sony rMgI hY. Èyr ies df icMnH hY. mhFvIr jd aTfeI sfl df hoieaf qF ies df ipqf mr igaf. ies ny ipqf purKI gwdI qy isrP do sfl rfj kIqf. Pyr rfj Cwzky qp krn leI GroN inkl ipaf. kTn qpwisaf qoN mgroN 72 sfl dI Aumr ivc sfry duwKF qoN rihq ho ky mukq ho igaf. mhFvIr jF vrDmfn (ieh dovyN nfm iewk ivakqI leI hn) eIsvI sn qoN 437 brs pihlF ho gujiraf hY. irÈBdyv jYn mq df pihlf ‘‘avqfr`` mMinaf jFdf hY qy mhfvIr afKrI.

ivcfr- irÈBdyv jYn mq df mhFpurK mMinaf igaf hY. ihMdU avqfrF ivc BI ies ƒ Èfml kr ilaf igaf hY. sfry gurU grMQ sfihb ivc iesdf ikqy iËkr nhIN afieaf. nf hwk ivc nf ivroD ivc. vYsy qF ies dy jIvn clx ƒ piVHaF sfP nËr afAuNdf hY ik ieh avqfr mnoklpq hY ikAuNik ilKy muqfbk irÈBdyv dI Aumr keI kroV sfl sI jo axhoxI gwl hY. Ausy muqfbk ies ny lwKF vrHy qp kIqf qy lwKF sfl rfj BI kIqf. iksy qrHF BI mMnxXog gwlF nhIN hn. ihMdU mq dIaF pOrfxk khfxIaF vflf puUrf rMg jYn mq qy BI hfvI ho igaf. kpol klpnfvF AuhnF ivc BI bhuq dfKl ho geIaF hn. ijvyN ik nvIn iswK Drm ƒ BI iehnF ny cfry bMinEN afpxy mfrU klfvy ivc lY ilaf hY. sfzIaF sfrIaF styjF qy ‘‘axhoey`` avqfrF dyviqaF dIaF ‘‘Dfrimk lIlfvF`` bVI ÈrDf nfl suxIaf jFdIaF hn. koeI bfhrlf duÈmx iswKI qy hwlf kry qF Èfied bcfa kIqf jf sky jo aMdroN hI anyk eyzË vrgIaF iBafnk ibmfrIaF pYdf ho jfx, qdoN ielfj krnf jy asMBv nhIN hY qF aiqaMq kTn ËrUr hY. jYn mq ivc pRcwl mirafdfvF dI gurbfxI ivc sÉq alocnf kIqI geI hY. jo jIvn ikiraf jYnIaF dI vyKx ƒ iml rhI hY, Aus ƒ iËMmyvfrIaF inBfAuNdIaF pUrf krnf sMBv nhIN hY. siqgurU vwloN ies mq bfry jo ivcfr pRgtfey gey hn drÈn kro :-

isru Kohfie pIaih mlvfxI, jUTf mMig mMig KfhI..
Poil PdIhiq muih lYin BVfsf, pfxI dyiK sgfhI..
mfAU pIAU ikrqu gvfiein, tbr rovin DfhI..[[[

nfnk, jy isrKuQy nfvin nfhI, qF sq cty isir CfeI.. (150)

ieik jYnI AuJV pfie, Durhu Kuafieaf.. iqn muiK nfhI nfmu, n qIriQ nfieaf..

hQI isr Kohfie n Bydu krfieaf.. kuicl rhih idn rfiq, sbdu n Bfieaf.. [[[[[

min jUTY vyjfiq jUTf Kfieaf.. ibnu sbdY afcfru, n iknhI pfieaf.. (1285)

gurmiK EaMkfir sic smfieaf..

kipl avqfr - sFK ÈfÈqr df krq iewk irÈI jo dyvhUiq dy Audr qoN krdm df puwqr sI. Bfgvq ivc kipl ƒ ivȃ df pMjvF avqfr mMinaf hY. gIqf ivc BI ies dI ÈoBf kIqI geI hY. purfxF ivc kQn hY ik ies ny rfjy sgr dy swT hjfr puwqr afpxI idRÈtI nfl hI Bsm kr idwqy sn. jdoN Auh ieMdr vwloN corI kIqy gey GoiVaF dI qlfÈ krn gey sn. iviqwQ irÈI df puwqr iewk hor kipl hoieaf hY jo sFK ÈfÈqr dy krqf qoN alwg hY. nfrfcI dy grB qoN vfsudyv df puwqr qIjf kipl BI hoieaf hY. (Bf: kfhn isMG nfBf mhfn koÈ, pMnf-295)

ivcfr :- ies irÈI df gurbfxI ivc koeI iËkrXog asQfn nhIN hY. ikAuNik ies dIaF kQf khfxIaF afm jn smUMh ivc pRcwlq nhIN sn. AuNNJ hY ieh BI kflpink pfqr. aKy ies ny rfj sgr dy 60000 puwqr afpxI agnI vrgI ingHf duafrf hI sfV ky suafh kr idwqy. rfjy dy swT hjfr puwqr ? qObf qObf ! axqol, aimxvyN gwpF dy BMzfr hI qF hn, ieh purfxk grMQ. iPr kmfl ieh ik nf qIr qlvfr, nf bMdUk qop, nf iksy vwzI POj dI ËrUrq. bs kRoD vflI mfrU nËr AuhnF DfVF qy suwtI qy sfry hI suafh bx gey. sskfr krn jogf BI kuwJ nf Cwizaf. swT hjfr bMidaF ƒ ibnF iksy Kfs kfrn dy mfr dyxf ikwDr df dyvqfpuxf hoieaf ? iehnF krfmfqI khfxIaF qoN AuqÈfihq ho ky keI qFqirk awj kwlH BI aijhIaF PËUl ÈkqIaF dI zINg mfrdy vyKy gey hn. puxy ivc rihx vfly iewk aKOqI qFqirk ‘‘mhyÈ XogI`` afpxy akl qoN swKxy ÈrDflUaF awgy afm hI kuPr qoldf hY ik mYN Xogf dI ÈkqI nfl afkfÈ ivc Auz lYNdf hF. qusIN BI Xogf iswKo, AuzfrI mfr lvogy. bI[ bI[ sI[ Kbr eyjMsI vfly Aus kol phuMcy aqy afiKaf ik sfzy kYmry dy sfhmxy AuzfrI mfr ky ivKfE. nhIN mMinaf. cyilaF ƒ Ëor pfieaf ik quhfzy ivcoN koeI AuWzy. koeI nhIN AuWz sikaf. nyVy dy iewk hor zyrydfr kol ieh tIm clI geI. Aus ƒ mhyÈ XogI dI Auzx ÈkqI bfry puwiCaf. Aus ny bVf suafdlf juafb idwqf, afiKaf - ‘‘qusIN BI kmly hI lwgdy ho. jy Xogf ÈkqI nfl AuzfrI lf skdf huMdf iPr axigxq kfrF rwKx dI kI loV sI? jo Ausdy zyry ivc kroVF rupY Krc ky ilaFdIaF hn ? bfbf qy Ausdy cyly hr QF AuzfrI lf ky hI nf cly jFdy ? dyÈ ivdyÈ ivc iPr jhfjI kMpnIaF sfrIaF hI iPhl ho jFxIaF sn``.

iewk hor qFqirk sFeI bfbf dfavf krdf hY ik mYN syvkF ƒ Bsm (suafh) df pRÈfd hvf ivcoN pkV ky dy skdf hF. qrkÈIlF qy ivigafnIaF ny Aus ƒ keI vfrI vMgfiraf hY ik sfzy sfhmxy apxI krfmfq ivKf. ieh kdI sfhmxf krn leI iqafr nhIN hoieaf. ieh sFeI bfbf agr dyÈ dy BuwKy lokF ƒ iksy ‘‘krfmfqI ÈkqI`` nfl do do rotIaF dy sky, do kyly, do syb hvf ivcoN PVky lokF ivc vMz sky, nMgy DV lokF ƒ kwpVy dy sky, ibmfrF ƒ dvfeI, axpVHF ƒ ivwidaf, mfrUQl ivc pfxI dy sky, pr nhIN ieh qF sgoN grIbF d KUn incoVn vfly sfD hn. purfqn sfihq ivc ijMnI dyr qwk ieh kuPr khfxIaF mOjUd hn. AuhnF ƒ msflf lf ky suxfAux vfly ‘‘sMq`` mOjUd hn. lokF dI luwt jfrI rhygI qy muPqKory aYÈ AuzfAuNdy rihxgy. ies krfmfqI sFeI bfby ny bhuq vfrI dfavf kIqf hY ik mYN hvf ivcoN hI sony dIaF muMdIaF Cwly pRfpq kr lYNdf hF. sony dIaF cynIaF BI hvf ivc hwQ PYlf ky ‘‘gYbI ÈkqI`` nfl PV lYNdf hF. iewk bhuq pRiswD smfj suDfrk aqy sfDF vwloN PYlfey jf rhy pfKMz jfl ƒ qfr qfr krn dI jurawq rwKx vflf ivdvfn hY bI[ pRymf nMd. sFeI bfby ƒ aKbfrF rfhIN keI vfr pRymf nMd jI vwloN KuwlHI cuxoOqI idwqI geI ik sfzy sfhmxy hvf ivc sony dIaF muMdIaF PV ky ivKfE. pr ieh hmyÈf ienkfr krdf irhf. sMn 1991 dIaF lok sBf coxF dOrfn dyÈ df bxn vflf pRDfn mMqrI nrismHf rfAu sFeI bfby dy zyry ivc afpxy bhuq vwzy lfAu lÈkr smyq ‘‘aÈIrvfd`` lYx igaf. rsmI afAu Bgq qoN bfd bfby ny hvf ivc hwQ lihrfieaf, iewk aqI suMdr bhuq kImqI sony df hfr ies dy hwQ ivc af igaf. ies ny nrismHf rfAu ƒ pRÈfd vjoN idMidaF afiKaf-‘‘vwzy BfgÈflI ho quhfzf pRDfn mMqrI bxnf XkInI hY. afh suMdr hfr Bgvfn jI ny bKiÈÈ krky Byijaf hY. jfAu qusIN ijwq gey``.

KuÈI ivc Puwilaf cmicaF qoN agyqI vDfeIaF kbUldf vfps af igaf. AuhnF idnF ivc (1991) awj kwlH ijMny tI[ vI[ cYnl nhIN sn. dUrdrÈn hI iËafdf cldf sI. srkfrI dUrdrÈn dy kYmry sFeI bfby vwloN idwqy gey pRsfid vkq lgfqfr kvryj kr rhy sn. jdoN KbrF ivc nrismHf rfAu dI ies PyrI vIzIE iPlm ivcoN coxvyN aMÈ lY ky sYitMg kIqI jfx lwgI qF duUrdrÈn df muwKI vyK ky hwkf bwkf rih igaf. jdoN nrismHf rfAu ƒ sFeI bfbf hvf ivcoN sony dI cYnI PVf ky dyx df ‘‘Drm kfrj`` kr irhf sI, Aus vkq bfby df cylf sMGxy ruwK qy luikaf bYTf bfby vwl hfr suwt irhf sI. hor iksy ƒ nf idisaf, (vfh ivigafn qYƒ nmÈkfr hY) vIzIE kYmry ny Aus Cupy mnuwK ƒ vyK ilaf. dUrdrÈn dy muKI ny sfrI hoeI bIqI pRDfn mMqrI dy pI[ ey[ ƒ dwsI. Aus ny nrismHf rfAu ƒ kMMn ivc sfrI gwl smJfeI. dUrdrÈn ƒ Pon af igaf ik ‘‘hvf ivcoN hfr pRfpq krn`` vflf idRÈ kwt idwqf jfvy. iesy qrHF kIqf igaf. dUrdrÈn muKI df iewk dosq klkwqy (kolkfqf) qoN Cpx vfly iewk aMgRËI aKbfr df moZI pwqrkfr , ieQy byYTf sfrf kuJ sux vyK irhf sI. rsmI ijhIaF gwlF krn qoN bfd pwqrkfr clf igaf. agly idn ‘‘pYtrIaft`` aKbfr ivc sfrI hoeI bIqI ivsQfr nfl Cfp ky sfrI krfmfq df BFzf cOrfhy ivc BMn idwqf.

agly smyN ivc ivigafnk soc dy DfrnI bI[ pRymf nMd ny swiqaf sFeI bfbf dy ivruwwD, golz kMtrol aYkt 1968 dy BfrqI inam muqfbk aFDrf pRdyÈ dI hfeI kort ivc mukwdmf drj kr idwqf. ijs kfƒn muqfbk iksy ƒ inwjI qOr qy sonf pYdf krn, bxfAux dI afigaf nhIN hY. AulMGxf krn vfly ƒ pMj sfl qwk dI sÉq kYd ho skdI hY. ies kys ƒ nfmI vkIl ky[ aYWn[ bflgopfl ny hfeI kort ivc liVaf. lMmI lVfeI aqy BfrI Krcy qoN bfd hfeI kort dy muKI jwj ny sFeI bfby ƒ sfP brI kr idwqf. kys qy itwpxI ieh kIqI - ‘‘cmqkfrI ZMg nfl sony dIaF cynIaF pYdf krky ÈrDflUaF ivc muPq vMzxIaF koeI aprfD nhIN hY``. hor burI gwl ieh hoeI ik sFeI bfby dy hwk ivc PYslf suxfAux vflf jwj syvf mukq ho ky Ausdy afÈRm ivc puwj igaf aqy cMgI afmdn vflI QF inXukq ho igaf. vkIl bfl gopfl ny suprIm kort ivc jfx df PYslf kr ilaf qF ik sFeI bfby ƒ Gyiraf jf sky. ies dI Kbr aKbfrF ivc Cp geI sFeI bfby ƒ pqf lwg igaf. vkIlF vwloN iqafrI krky supRIm kort ivc pypr dfKl krn qoN pihlF hI golz kMtrol aYkt 1968, pfrlImYNt vwloN rwd kr idwqf igaf. Aus qoN mgroN inwjI qrIky sonf pYdf krnf aprfD nf irhf. pfTk jnoN ies kfrvfeI qoN sihjy hI smJ skdy ho ik iehnF bfibaF kol ikMnI asIm qfkq hY. ieh puils ƒ KrId skdy hn. adflqF ivc mnmrËI dy PYsly krvf skdy hn. rfjnIqIvfnF dy kMn mroV skdy hn. dyÈ dI srb AuWc kfƒn GfVnI sBf (pfrlImYNt) ivc afpxI mrjI dy kfƒn bxvf skdy hn. (hvflf- qrkÈIl, jnvrI PrvrI 2006, pMnf-35)

kipl irÈI bfry ijMny ku pRmfx gurbfxI ivc hn, AuhnF ivcoN kyvl ieqnf ku hI ieÈfrf hY. hy vfihgurU jI qusIN mhfn ho, sB kuJ krxkfrn smrwQ ho. kipl afid irÈI munI qyry awgy quwC hn. prmfx pVHo :-

gfvih kiplfid afid jogysur aprMpr avqfr vro..

gfvY jmdgin prsrfmysur kr kuTfru rGu qyju hirE.. (1389)

ies lMmy ibrqFq ivc gurU vrosfey ivdvfn gur iswK (pRclq sMigaf Bwt) gurU nfnk sfihb dI ÈoBf anoKy aMdfË ivc krdy hn. hy gurU nfnk sfihb jI, quhfzf hI js kipl afid irÈIaF ny gfieaf. jogI BI quhfƒ iDafAuNdy rhy. kihMdy khfAuNdy avqfr quhfzf hI iDafn Drdy rhy. jmdgin irÈI BI gurU nfnk ƒ iDafAuNdf hY. prs rfm jo sB KwqrIaF ƒ mfrn leI kuhfVf hwQ ivc rwKdf sI, quhfzf iDafn hI Drdf hY. ijs rfm cMdr ny prs rfm ƒ hrf idwqf sI, Auh rfm cMdr (dÈrQ puwqr) BI quhfzy gux gfAux leI mjbUr hY.

kib kl sujsu gfvAu gur nfnk rfju jogu ijin mfixE .. (1389)

hy siqgurU nfnk sfihb jI jdoN sfry irÈI munI Bgq joDy quhfzf hI gux gfien krdy hn qF mYN BI qyry guxF ƒ ihrdy ivc vsfAuNdf hF ikAuNik qusIN hI rfjy aqy aslI jogI ho.

byd ibafs avqfr :- iewk irÈI jo mqsXodrI dI kuwK qoN pRfÈr df puwqr sI. ies df kflf rMg hox krky pihlf nfm ikRÈn sI. jmunf ndI dy tfpU ivc jMmx krky dvYpfXn sI. vydF dI vMz aqy purfx kQf df ivsQfr krn krky ivafs nfAuN ipaf. iesy ƒ vyd ivafs afKIdf hY. iesy vyd ivafs ny ‘‘inXogI ivDI`` nfl iDRDrfÈtr, pFzU aqy ivdur pYdf kIqy sn. ieh vwzf kvI aqy cqur mnuwK sI. ies ny vydFq sUqr rc ky CyvF drÈn kfiem kIqf sI. (mhfn koÈ pMnf- 860)

ivcfr :- byd ibafs bfry gurbfxI ivc bhuq iËafdf pRmfx nhIN imldy. nf hwk ivc nf ivroD ivc. ies qoN pRqIq huMdf hY ik siqgurU jI ny ies ƒ iËafdf mhwqqf nhIN idwqI. ieh iewk ivdvfn sI. mhFBfrq vrgf vz afkfrI grMQ iliKaf. BfvyN mhFBfrq dI sfrI khfxI krfmfqI GtnfvF nfl BrpUr hY. aijhy vrqfry kdI BI DrqI qy nhIN
vfpry, ijnHF df iËkr ies grMQ ivc kIqf igaf hY. kuJ lokF df ivcfr hY ik ihMdU mq ivc sB qoN iËafdf mkbUl Dfrmk pusqk gIqf BI iesy dI ilKI hoeI hY. BfvyN ik afm pRclq

lyKk ikRÈn ƒ mMinaf igaf hY. purfxk pusqkF ivc ies ƒ BI avqfr mMn ilaf igaf hY. afAu gurbfxI pRmfx pVHo :-

gux gfvY muin ‘‘bfsu`` ijin byd bfkrx bIcfiraf..

bRhmf gux AucrY ijin hukim sB isRsit svfrIaf.. (1390)

BfeI gurdfs jI byd ibafs ƒ Btkxf ivc ipaf ibafn krdy hn. ies ƒ mhFBfrq kQf ilK ky vwzI bycYnI AuqpMn hoeI. iPr ies dy gurU ny smJfieaf ik jMgF, juwDF df ivsQfr ilK ky qF aMdr kRoD qy pRyÈfnI hI pYdf hovygI. qUM koeI Drm dI pusqk ilK, qF ik mn ÈFq hovy. iPr ies ny vydF df sfr iliKaf. pVHo BfeI gurdfs jI ƒ :-

isafm vyd kAu soiD kir miQ vydFqu ibafis suxfieaf..

kQnI bdnI bfhrf afpy apxf bRhm jxfieaf..

ndrI iksY n ilafvhI, hAumY aMdir Brim Bulfieaf..

afpu pujfie jgiq ivic, BAu Bgiq df mrmu n pfieaf..

iqRpiq n afvI vyid miQ, agnI aMdir qpiq qpfieaf..

mfieaf zMz n AuqrY, jmzMzY bhu duiK ruafieaf..

nfrid muin Aupdyisaf, miQ Bfgvq guin gIq krfieaf..

ibnu srnI nih koie qrfieaf.. (Bfgu: vfr-1-11)

hMs avqfr :- vYsy qF hMs iewk pMCI ƒ BI afiKaf jFdf hY. gurmuK aqy mnmuK df suBfa dwsx leI hMs aqy bguly df idRÈtFq dy idwqf jFdf hY. ies hMs pMCI bfry purfxy grMQF ivc iliKaf imldf hY ik ies dI cuMJ ivc Ktfs huMdI hyY. ies leI jdoN ieh duwD ivc cuMJ pfAuNdf hY qd pfxI alwg ho jFdf hY. iesy qrHF gurmuK, burfeI aqy nykI df nKyVf krnf jfxdy hn. hMs nfmI ivȃ df avqfr BI mMinaf igaf hY. jdoN snkfidk ny bRhmf qoN igafn bfry svfl kIqf qF bRhmf KfmoÈ ho igaf. Ausy vkq ivȃ ny hMs avqfr Dfrn krky svflF dy juafb idwqy. (mhfn koÈ, pMnf-284)

ivcfr :- ies avqfr dI ihMdU mq ivc koeI Kfs QF nhIN hY. jdoN gurbfxI ilKI geI hY jF BfeI gurdfs jI ny afpxIaF vfrF qy kibwq ilKy sn. Aus vkq qwk BI hMs avqfr iksy Kfs igxqI ivc nhIN sI. ies CotI ijhI kQf muqfbk bRhmf ƒ igafn bfry svfl kIqy gey. Auh kuJ smF socx lwg ipaf. nyVy bYTf ivȃ mnuwKI jfmy ivc rih ky juafb nf dy sikaf. sgoN afpxf srIrk jfmf bdl dy hMs pMCI bx ky suaflF dy jvfb dyx lwg ipaf. kI ieh ilKq hfso hIxIN nhIN mMnI jfvygI? iehnF khfxIaF dy ilKfrI kI afpxy hI avqfrF dI imwtI plIq nhIN kr rhy? awj dy hflfq ivc ieh kQf mnuwK ƒ koeI sfrQk syD dy skdI hY? kI ieho ijhIaF kUVH kQfvF iswK styjF qy sxfAuxIaF vfjb hn?

ipRQU avqfr :- vyx df puwqr iewk rfjf ijs bfbq purfqn gRMQF ivc iliKaf imldf hY. ivȃ purfx ivc iliKaf hY ik irÈIaF ny vyx ƒ ipRQvI df rfjf bxfieaf. Auh rfjf bx ky vwzf durfcfrI aqy aDrmI ho igaf. Aus ny pUjf hvn afid bMd krvf idwqy. Drm dI hfnI huMdI dyK ky irÈIaF ny vyx rfjy ƒ mMqr pVHky kuÈf (iewk Gfh) dy qIly mfrky mfr idwqf. jdoN koeI rfjf nf irhf qF cfry pfsy luwt mfr hox lwgI. ies qoN icMqfqur ho ky irÈIaF ny mry pey rfjy df pwt mlxf arMB kr idwqf qF pwt ivcoN Coty ijhy afkfr df iewk afdmI inkilaf. ijs df mUMh cOVf, rMg kflf aqy Èkl iBafnk sI. ies qoN awgy inÈfd jfqI pRgt hoeI. Pyr dubfrf irÈIaF ny swjf pwt milaf qF Aus ivcoN ipRQU jnimaf. ieh bflk agin vFg cmkdf sI. ies dy pYdf hox nfl sfry pRsMn hoey. ies kfrx vyx nrk ivcoN inklky surg ivc jf puwjf. ipRQU ny rfj Bfg sFB ky jMgl sfP krvfey. afpxy qIr kmfx nfl phfVF ƒ dUr prHy Dwk idwqf. ies dI bdOlq DrqI KyqI Xog bx geI. (mhfn koÈ, pMnf-805)

ivcfr :- ieAuN pRqIq huMdf hY ik ieh rfjf vyx ËrUr koeI drfvV jfqI nfl sbMDq hovygf. ikAuNik ies ny dyviqaF (?) ƒ pUjf krn qoN rok idwqf. pUjf ivc ieh lok kI krdy sn? jl (gMgf afid dirafvF) dI pUjf, awg dI pUjf. hr iewk pUjf ivc bRfhmxf dI syvf, bRfhmxF ƒ dfn. iPr hvn krn vyyly sB Kfx Xog vsqUaF awg ivc suwtdy sn. kuJ ‘‘mMqr`` pVH ky GoVy, gAUaF, hfQI aqy mnuwKF dI blI idMdy sn, qy AuhnF df mfs ‘‘pivwqr`` smJ ky Kfieaf krdy sn. iehnF ‘‘Dfrmk`` kMmF qoN Èfied vyx ny roikaf hovy. rfvx ny BI iesy qrHF ‘‘bRfhmxF irÈIaF dy XwgF ivc ivGn pfAux df pfp kIqf sI``. Ausy pfp krm dI sËf rfvx ƒ BugqidaF lMkf brbfd krfAuxI peI, jfn gvfAuxI peI. irÈIaF munIaF ƒ jdoN Ausdy kIqy ‘‘nfjfieË`` kMm ‘‘psMd`` nf afey, qF qIr qlvfrF cuwkx dI loV nhIN peI. jMg vrgf iBafnk rfh nhIN aKiqafr krnf ipaf. bs ipafry ijhy imwTI ijhI rsnf qoN mMqr pVHy qy vyx dI kI pfieaf sI ik aV KloNdf. bs mMqrF dy nfl qIilaF (Gfh dy iqxky) dI mfmUlI ijhI vrqoN kIqI. Auh Kqm kr idwqf.

ies qoN mgroN afpxI rfKI vflf koeI hor rfjf cfhIdf sI. vyx dy Kwby pwt ƒ milaf. vfh, kmfl hY ! pwt ivcoN afdmI AuWg ipaf. ieh afdmI bVf krUp sI. awgoN ies dy Kfndfn vfly sfry krUp hI pYdf huMdy gey. irÈIaF ƒ ieh krUp lok cMgy nhIN lwgy. AuhnF mry pey
vyx df swjf pwt rgiVaf. ies ivcoN aijhI rOÈnI krn vflf qjwsvI bflk jnimaf ik sfry inhfl ho gey. ies bfl dy pYdf hox dI dyr sI ik Aus df ipqf vyx nrkF ivcoN mukq ho igaf, qy surg ivc phuMc igaf. ieh iprQU ieMnf ÈkqIÈflI inkilaf ik afpxy qIrF nfl phfVF ƒ ikqy dI ikqy AuKfV ky suwt idMdf sI. vfh imÈr jI, qyrI klm aqy qyrI akl ƒ cuMm lyYx ƒ jIa krdf hY. ikwzy vwzy JUT ilKy qy AuhnF qy Drm df lybl lf idwqf. sdIaF qoN hI JUT khfxIaF afpxI jMqf jnfrdn ƒ suxfAuNdf af irhf hY. mjfl iksy dI JUT ƒ JUT kihx dI ‘‘gusqfKI`` kr sky. KYr ies mhFpurK ny jo kIqf Aus vwl siqgurU jI ny koeI iDafn nhIN idwqf. ipRQU ny DrqI ƒ pdfrQ dyx leI ikhf. DrqI gAU bxky dOV geI. ipRQU dI qfkq awgy Aus dI koeI pyÈ nf geI qy pdfrQ dyxy mMn geI. gAU ny vwCy afid qoN ibnF duwD ikvyN dyxf sI? som (cMdrmf) ƒ vwCf bxf dy gAU dy QxF ƒ lf idwqf igaf qy KUb duwD coieaf. iesy ipRQU qoN ipRQvI nfm ipaf. vfh kQfkfro qusIN qF jo iliKaf so iliKaf pr sfzy kQf vfckF ny ies ƒ pUrn swc svIkfr kr ilaf. gurdvfiraF ivc iehnF dI hI qF kQf ho rhI hY. kdI KihVf Cuwtygf iehnF gwpF qoN ?




.