.

gurbfxI ivc pOrfxk kQfvF
(iksLq nM: 02)

pRo: ieMdr isMG ‘Gwgf’

(2) avqfr :- ies df arQ hY jnm lYxf, Auqrnf-hyTF afAux dI ikiraf. pOrfxk khfxIaF muqfbk iksy dyvqy df mnuwKf dyh ivc pRgt hoxf. pRclq rUp ivc avqfrF dI igxqI cOvI (24) mMnI geI hY. AuNJ ieh koeI pwkf inXm nhIN hY. Kud ihMdU gRMQ afpxI hI gwl ƒ bfr bfr kwtdy jF rwd krdy rihMdy hn. kuJ QfvF qy bfeI (22) avqfr ilKy imldy hn. nfl hI ieh BI iliKaf hoieaf hY ik avqfrF dI igxqI nhIN kIqI jf skdI, ieh axigxq hn. mhfn koÈ dy pMnf 88 qy avqfr isrlyK aDIn aqy pMnf 479 qy cObIs avqfr isrlyK hyT sMKyp jfxkfrI idwqI hoeI hY. ihMdU imiQhfs koÈ ivc ieh avqfrF vflI jfxkfrI 57 pMny qoN ÈurU ho ky 63 pMny qwk cldI hY. ies pRkrx ivc rfm cMdr aqy ikRÈn ƒ Cwzky bfkI avqfrF bfry ivigafnk nukqf-ey-nËr qoN ivcfr kIqI jfvygI. rfm aqy ikRÈn ubfry KuwlHI ivcfr awKr krm anusfr awgy jf ky idwqI jfvygI. hux iehnF bfkI avqfrF bfry pVHo :-

(A) mwC avqfr :- ‘‘mwC avqfr df iËkr sB qoN pihlF sqpQ bRfhmx gRMQ ivc imldf hY. kihMdy hn ik iewk idn mMƒ ny ieÈnfn leI pfxI ilaFdf, Aus ivc iewk mwCI nËrIN peI. mwCI ny bolky dwisaf ik myrI rwiKaf kro, mYN quhfƒ prlo dy idn bcf lvFgI. ies mwCI df srIr bhuq qyËI nfl viDaf. CyqI hI ieh smuMdr ivc CwzxI peI. jdoN prlo afeI qF mMƒ ny mwCI dI dwsI ivDI muqfbk pihlF hI mËbUq byVI bxvf leI. afpxf pRvfr sfry jIv jMqU ruwK, ibrK, vnspqI, pMCI afidk sfry byVI ivc ibTf ley. ÈyÈ nfg (iewk bhuq vwzf klpq swp) ƒ rwsy dI QF vriqaf. iewk isrf mwCI dy isMg nfl qy dUjf swp df isrf byVI nfl bMinHaf igaf. ies qrHF mhF prlo ivc Aus mwCI ny bcf ilaf. ieh mwCI avqfr ruUp ivc ivȃ jI hI pRgty sn``.

ivcfr :- pfTk jno qusIN sMKyp ivc ies Bgvfn jI dy avqfr puxy bfry pVH ilaf hY. hux Ërf idmfg dIaF awKF Kohl ky soco, Bgvfn ivȃ mwCI bxky afey. mwCI rUp hI Ausny bMidaf nfl gwlF kIqIaF. purfxy ihMdU gRMQ sMsikRq ivc ilKy hoey hn. dUjy ÈbdF ivc rwb jI kyvl sMsikRq hI jfxdy hn. iPr iensfn bxn qoN BI ivȃ jI ƒ Èrm afeI. ivcfry ƒ mwCI bxnf ipaf. mwCI, jo koeI BI afvfË mUMhoN nhIN kwZ skdI BfvyN toty toty kr idE. AuhI mwCI mMƒ jI nfl bVIaF gMBIr ivcfrF krdI ivKfeI geI hY. iPr mwCI ieMnI qyËI nfl vwzI hoeI, qObf qObf ! smuMdr qoN ibnF hor ikqy Auh smfa hI nhIN skdI sI. iewk mwCI ƒ pqf lwg igaf ik prlo afAux vflI hY, sfry jIv jMq qbfh ho jfxgy. mMƒ jI Kud BI ivȃ dy avqfr (?) sn, AuhnF ƒ prlo bfry pqf hI nf lwigaf. jo isRÈtI ƒ pYdf krn vflf hY, Ausƒ mwCI df rUp Dfr ky afAuxf ËrUrI nhIN sI. pihlI gwl ik Auh prlo ƒ rokx dy smrwQ hY. jy jIvF ƒ bcfAux leI ieqnf iPkr lwgf hoieaf hY qF prlo ilafAux dI kI ËrUrq pY geI sI? Kfs not krn vflI gwl ieh hY ik Bgvfn kyvl ihMdU avqfrF (Kfs kr ivȃ) dy rUp ivc hI jnm lYNdf hY. hor qF hor awj qwk ieh aigafnqf Biraf nftk bhuq QfeIN vyiKaf jf skdf hY. ivcfry ivȃ jI ƒ mwC BI bxnf ipaf, iewk jfnvr?

(a) kUrm (kwCU kumf) :- jdoN mhF prlo DrqI qy vfprI, Aus iBafnk smyN axigxq jIv mr gey. AuhI bcy ijnHF ƒ mMƒ ny afpxI ikÈqI ivc svfr kr ilaf sI. iesy iBafnk quUPfn ivc DrqI qy jo kuwJ bhuq kImqI sI Auh sfrf BI ruV igaf. QF QF hËfrF mIl qwk pfxI hI pfxI, amuwly KËfny ikvyN lwB jfx? mMƒ ny pukfr kIqI, Aus dI Pirafd sux ky ivȃ jI kwCU dy rUp ivc afx pRgt hoey. Kud sfrIaF qrkIbF smJfeIaF. dyviqaF aqy dYqF ny smuMdr ƒ irVkx df PYslf kIqf. ihmflf prbq ƒ mDfxI vfsqy cuixaf. ÈyÈ nfg ƒ rwsy dI QfvyN vlyitaf. rwsy df iewk isrf dYqF ny Guwt dy PiVaf dUjf isrf dyviqaF ny mjbUqI nfl PiVaf qy ihmflf prbq dI bxfeI mhF ÈkqIÈflI mDfxI cwlx lwgI. ihmflf rUpI mDfxI df vËn DrqI qoN nf sMBfilaf igaf qy lwgI hyTF vwl Dsx. ivȃ jI ƒ pqf lwgf qF Auh Jwtpt kwCU kuMmf bx ky ihmflf prbq rUpI mDfxI dy hyTF ipwT dy ky azolqf nfl Klo gey. ies adBuwqf kwCU kuMmy dI ipwT cfr lwK jojn (cONhT lwK mIl) sI. awj vfly iewk kroV iklo mItr, vfh DrmI purKo vfh[[[[[. smuMdr irVkidaF ivcoN cOdF kImqI cIËF inklIaF jo dyviqaF ny afps ivc vMz leIaF. Auh vsqUaF ieh sn :-

1[ aMimRq df GVf (kuMB ieQoN hI pRcilq hoieaf hY jo sfD tolf gurU gRMQ sfihb kol rwKdf hY).

2[ DnvMqrI vYd - aMimRq GVy ƒ sFB ky rwKx vflf.

3[ lkÈmI - iksmq dI dyvI aqy ivȃ dI pqnI.

4[ surHf Bfv Èrfb.

5[ cMdrmf.

6[ rMBf - iewk sohxI aOrq.

7[ AucY - sRvs iewk aduwqI GoVf.

8[ kOsqB - iewk kImqI mxI.

9[ pfrjfq - iewk svrgI ruwK.

10[ surBI - iewk KuÈhflI dyx vflI ivÈyÈ gAU.

11[ aYrfvq - iewk byjoV hfQI.

12[ sMK - jMg ivc ijwq dvfx vflf.

13[ DnuÈ.

14[ Ëihr.

cOdF rqn vwK krny hn. pfTk jn iDafn dyx, pihlF BivwKbfxI ho jfx dy bfvjUd BI mMƒ ny sfrf sfmfn ikÈqI ivc nf sMBfilaf. pÈU, pMCI, jIv, jMqU, ruwK, ibrK qF byVI ivc svfr kr ley pr afh bhuq hI anmol cIËF byVI ivc svfr hI nf kIqIaF. bhuq kImqI cOdF rqn pfxI ivc zuwb gey. iPr smuMdr bhuq vwzf hY nf. inwkI ijhI mDfxI nfl qF irVikaf nhIN jf skdf sI. lE jI ihmflf prbq ƒ hI mDfxI bxf Diraf, ihmflf df aimxvF vËn lwgf hyTF ƒ grkx. ivȃ jI ny ihmflf prbq rUpI mfDfxI ƒ afpxI ipwT qy rwK ky grkxoN bcf ilaf. ivȃ jI Kud iks DrqI qy Kloqy sn? puwCx dI gusqfKI koeI nf kry. ihmflf prbq mDfxI? TIk hI qF hY jy gwpF hI CwzxIaF hox qF CotIaF CotIaF Cwz ky mËfk dy pfqr ikAuN bxnf hY? aijhf vwzf gpOV sMK Cwzo ik suxn pVHn vfly dy hoÈ guMm jfx. muVky suafl krn dI ‘‘mUrKqf`` kdI nf kry. ‘‘mDfxI`` ƒ iewk ivÈfl nyqrf (rwsf) vwt ky pOx dI kI loV hY? byaMq lMmf (ihmflf rUpI mDfxI duafly ilptx vflf) rwsf jdoN ‘‘Bgvfn`` ivȃ dI ikrpf nfl ÈyÈ nfg dy rUp ivc mOjUd sI. ijnHF dyviqaF qy dYNqF dI kdI sFJ nhIN hoeI AuhnF ny sfry iglHy iÈkvy mukf ky ipafr ivc glvkVIaF pf leIaF.

dhIN irVkidaF mwKx qF inkldf suixaf vyiKaf hY. afh ‘‘pfxI`` ivc mDfxI pfAuxI lok muhfvry muqfbk mUrKqf vflf kMm hY. DMn hn dyvqy, DMn hn rfÉÈ, DMnqf Xog hn kwCU kuMmf bxy Bgvfn ivȃ jI, jo pfxI ivc mDfxI pfeI, smuMdr irVkx leI psIno psInf hoeI jf rhy sn. sKq imhnq aqy isafxp qoN bfd pfxI ivcoN lfjuafb ajUby inkly. keI qF aYho ijhy ckirq krn vfly pdfrQ sn ik nf Aus qoN pihlF nf mgroN lwK koiÈÈF krn dy bfvjUd smuMdr ivcoN nhIN inkly. hor qF hor jo anoKIaF ÈYaF inklIaF sn, Auh awj ikwQy hn? jF AuhnF mhF krfmfqI anMq ÈkqIÈflI cOdF rqnF ny lokfeI df kI sMvfiraf hY? ijhI koko qyvyhy koko dy bwcy. ies irkVxy kfrn smuMdr ivcoN aimRMq inkilaf . jdoN Aus ƒ vMz ky pIx df smF afieaf qF dyviqaF (?) ny kfbU kr ilaf. lMmf smF afkfÈ ivc jMg huMdI rhI. iPr jMg kfrn dyÈ dy bfrF QfeIN Auh aimRMq DrqI qy zulH igaf. Aus vkq qF iksy ƒ pIxf nsIb nf hoieaf, pr sdIaF qoN AuhnF QfvF qy kuMB aDkuMBI afid nfm hyT vwzy myly lwgdy hn. afm lokF ƒ qF mYlf pfxI, imwtI Gwtf qy Dwky hI imldy hn. hF! pujfrI lokF dIaF pMjy iGE ivc. sdIaF qoN mnGVq JUT khfxIaF rfhIN luwt ky Kf rhy hn qy aMimRq (suKI jIvn) zIkF lf ky pI rhy hn. lokIN aMnH dy iewk dfxy leI ivlHk rhy hn, qy pujfrIaF dIaF suwK shUlqF aqy gogVF byihsfb vDdIaF hI clIaF jf rhIaF hn.

DnvMqrI vYd hr qrHF dy rogF df ielfj krn vflf. sfrIaF jVI bUtIaF (dvfeIaF) df mfihr. ijs dy hwQ ivc hr vkq aMimRq df GVf cuwikaf hoieaf hovy. Ausy dys dI jMqf jnfrdn axigxq ibmfrIaF ivc gRsI hoeI hY. sgoN iehnF kuMB myilaF dIaF BIVF ivc hr sfl sYNkVy lok BgdV mcx qy jF aYksIzYNt hox qy mfry jFdy hn. DnvMqrI jI pqf nhIN ikwQy jf suwqy ? rupY pYsy dI dyvI lÈkmI BI smuMdr irVkx qy inklI sI. kmfl qF ieh hoeI ik ieMnI jbrdsq mDfxI iKwcx vfilaF dI aQfh qfkq mDfxI phfV dI. qy ieh mlUk ijhI bIbI lfl sUhI sfVI pihnI, nwQ vfly, surKI ibMdI vfly sfry iÈMgfr krI bfhr afx pRgtI. srIr qy JrIt qwk nhIN afeI, kwpiVaF qy vl qwk nhIN ipaf qy ichry df iÈMgfr ijAuN df iqAuN kfiem sI. ‘‘bol ivȃ Bgvfn kI jY``. ijs dys ivc aijhI mhfn bIbI hovy, ijs dy hwQ ivc rupY pYsy, sony cFdI dIaF qjorIaF dI cfbI hovy, Aus dys dy 50 pRqIÈq lok BuwK nfl qVP rhy hox ? jF iPr kih leIey ieh Bgvfn mfeI kyvl bRfhmx qy hI myhrvfn huMdI hY. nfly awj kwlH qF ieh DrqI qy rihMdI hI nhIN iesƒ ivȃ jI afpxI pqnI bxf ky svrg ƒ lY gey sn. ieQoN dy lokF dI shfieqf ieh ikvyN kr skdI hY? iewk hor nfXfb vsqU Èrfb (surf) BI smuMdr ivcoN hI inklI dwsI jFdI hY. bfkI cIËF qF AuWpr iksy QF AuzfrI mfr geIaF. Bfrq vfsIaf ƒ rfKÈ jfxky ieh ieQy hI DrqI qy vrqf idwqI geI. jo hr amIr grIb ivc AuUc nIc dy Brm qoN ibnF sfry KuÈIaF vfly smfgmF ivc dovyN hwQIN vrqfeI jFdI hY. cMdrmf vrgI nfXfb vsqU BI smuMdr ivcoN hI inklI dwsI jFdI hY. ies ƒ iÈv cuwk ky lY gey qy afpxy mwQy qy hYWz lfeIt vFg iPwt kr ilaf. ies ivcfry cMdrmF ƒ kuwkV bxky gOqm dy Gr ƒ brbfd krn leI ieMdr dyvqy dy afKy lwgky bFg dyxI peI. srfp vflf klMk Bogxf ipaf. sfry ihMd vfsIaF df mfmf jI bxnf ipaf. XfnI ik dfdy df, poqy df, poqy dy poqy df mfmf. sdIaF qoN hI ieh sfiraF df mfmf cilaf af irhf hY. XfnI ik sdf bhfr, ieMtrnYÈnl mfmf.

rMBf :- ieh BI sdf jvfn bIbI sumMdr irVkx vkq mwKx dy pyVy vFg bfhr af geI. ieh suMdrqf dI isKr sI. ieMdr ny ies ƒ ivÈvfimwqr dI qpwisaf BMg krn Byijaf. BfvyN ies ny ivÈvfimwqr df qp qF BMg kr idwqf, pr ivÈvf imwqr dy srfp kfrn ieh iewk hËfr sfl qwk pwQr bxI peI rhI. jdoN rfvx kYlfÈ prbq qy sYr krn igaf, ies prI dy rUp qy ieMnf moihq hoieaf ik ies ƒ ËbrdsqI cuwk ky afpxy mihl ivc lY afieaf. rMBf ny BfvyN rfvx ƒ ieh vI dws idwqf sI ik Auh Aus dy Brf kuvyr dy puwqr nlkuvyr dI pqnI hY.

vfh myry rwb jI vfh ! Èfied ipCly jmfinaF ivc sohxIaF lVkIaF mfqf ipqf dy sMjog qoN jnm lYxf pfp smJdIaF sn jF AuhnF dI suMdrqf ivc kmI af jFdI sI. sIqf (rfm dI pqnI, jnk dI bytI) Auh vI anoKy ZMg nfl pYdf hoeI sI. rfjy jnk dy rfj ivc kfl pY igaf. pMizq jI ny pwqrI vfc ky dwisaf ik ‘‘aY rfjn qusIN sony df hl bxvf ky Kyq vfho``. rfjy ny ievyN hI kIqf. jdoN pihlF hI isafV kwiZaf qF DrqI ivcoN iewk GVf inkilaf, jdoN kwZ ky vyiKaf qF iewk suMdr kMinaf ivc peI sI. isafV ivcoN inklI kfrn sIqf nfm rwiKaf. purfxf muqfbk ieh ipCly jnm ivc lkÈmI (ivȃ dI pqnI) sI. ivȃ hI rfm dy rUp ivc afieaf qy mgr hI lkÈmI ny sIqf df srIr Dfrn kr ilaf. pfTk jnoN iewk khfxI ies qrHF dI hovy qF vI sbr kr leIey. aYQy qy sfry grMQ hI aijhy kUVH pRcfr nfl nkf-nwk Bry pey hn. AuqoN isqm ieh ik sfzy iswK ÈklF vfly bRfhmx gurU grMQ sfihb jI dI hËUrI ivc iehnF hI kuPr khfxIaF ƒ iDMÕfxy dy Ëor suxf rhy huMdy hn.

adUqI GoVf :- ieh icwty rMg df lfimsfl GoVf BI smuMdr ivcoN hI kwZ ilaf igaf sI. ies GoVy ƒ ieMdr kfbU krky lY igaf. pr ikwQy ? svrg ivc, ikwQy hY svrg ? kI koeI srIr smyq iksy mno klpq svrg ivc jf skdf hY ? iewQy qF GoVy BI svrgF ivc jFdy hn. bMdy BfvyN iesy DrqI qy nrk Bogdy rihx. swc hY amIrF dy jfnvr BI grIb ikrqIaF qoN cMgy hn.

kOsquB :- ieh kImqI mxI BI smuMdr ivcoN inklI sI. ies ƒ BI dyviqaF ny kfbU kr ilaf. ivȃ jI ies ƒ afpxy gl ivc pf ky rwiKaf krdy sn. TIk hY jI ijvyN quhfzf idl krdf hY kro, kOx hY rokx vflf ? cfhy gl ivc hfr pf idE jF PFsI df PMdf, syvk ivcfry bybs KVHy hn.

pfrjfq :- iewk aqI kImqI ruwK jo ieMdr dy bfg nMdn ivc ÈoBdf sI. ieh BI hornF pdfrQF vFg smuMdr ivcoN inkilaf sI. sfrIaF dyv pqnIaF ies dI sugMD mfxdIaF sn. ieMdr dI pqnI scI ƒ ies qy bVf mfx sI. iewk vfr ikRÈn ieMdr ƒ imlx vfsqy svrg ivc af igaf. ikRÈn dI ipafrI pqnI sqBfmf ny ies ruwK dI mMg rwK idwqI. ieMdr ny ienkfr kr idwqI. iesy kfrn dovF df Gor XuwD hoieaf qy ieMdr hfr igaf. ikRÈn ny ieh murfdF pUrIaF krn vflf ruwK dvfrkf ivKy lf idwqf. pr jdoN ikRÈn iewk iÈkfrI dy qIr nfl mr igaf qdoN ieh svrgI ruwK muV ieMdr dy bfg nMdn ivc phuMc igaf. pfTk jnoN dyKdy rihxf ikho ijhIaF hfso hIxIaF khfxIaF pRclq kr idwqIaf hn. jdoN jIa cfhy svrg ivc cly jfE ! jdoN jIa kry lVfeIaF JgVy krky krfmfqI bUtf lY afE. ilaf ky DrqI qy lf idE. Auh bUtf muV svrg vwl AuzfrI mfr jfvygf. afpxf nfmo inÈfn, bIj, aOlfd BI DrqI qy nhIN rihx dyvygf. bRfhmx pujfrI dI ikRpf duafrf iehnF kuPr khfxIaF ƒ lokIN isr suwt ky suxdy af rhy hn. ies ƒ ‘‘Drm AupdyÈ mMn ky jIvn sPlf`` kr rhy hn. gurbfxI ivcoN pfrjfq bfry kuJ Purmfn ieAuN hn :-

juj mih joir ClI cMdRfvil kfnH ikRsnu jfdmu Bieaf..

pfrjfqu gopI lY afieaf ibRMdfbn mih rMgu kIaf.. (470)

hy BfeI duafpr jug ivc ikRÈn ny nMdn bfg ivcoN sqBfmf pqnI leI pfrjfq ruwK lY aFdf. afpxI pqnI ƒ KuÈ krky ibRMdfbn ivc ikRÈn rMg rlIaF mnfAuNdf irhf.

pfrjfqu Gir afgin myrY puhp pqR qqu zflf..

srb joiq inrMjn sMBU Cozhu bhuqu jMjflf.. (503)

siqgurU jI smJf rhy hn aslI KuÈI dyx vflf nfm rUp pfrjfq myry ihrdy Gr ivc hI mOjUd hY. gurAupdyÈ pfqjfq qoN gux BrpUr Pl Puwl pRfpq huMdy ny, ijnHF nfl mnuwK df afpxf afpf BI sMvrdf hY qy lokF df Blf huMdf hY. sfiraF pfrjfqF nfloN vwzf rwb df nfm hY. hor pfKMz qy jMjfl Cwz idE, iksy pfrjfq ny quhfzf kuJ nhIN sMvfrnf.

ibrK jMimE hY pfrjfq.. PUl lgy Pl rqn BFiq.. (1180)

hy BfeI sfzy drbfr ivc hI guxf BrpUr prAupkfr ruUpI pfrjfq ruwK AuWg ipaf hY. ies ƒ nykIaF cMigafeIaF dy Pl Puwl lwgdy hn. BfeI gurdfs jI dsdy hn ik siqgurU hI pfrjfq hY- siqgur pUrf pfrjfqu isMmlu sPlu krY sMig lIxf.. (p:20, vfr26)

surBI- kfmDyn :- sfrIaF murfdF pUrIaF krn vflI adBuwq gAU BI smuMdr mMQn vkq inklI sI. ies mhfn gAU df iËkr ‘‘kfmDyn (k)`` KMz ivc ivsQfr nfl kIqf igaf hY, AuQy vyKo.

aYrfvq :- bfkI sfry hfQIaF nfloN afhlf hfQI. ieh BI smuMdr ivcoN inkilaf sI. ies ƒ BI ieMdr ny pRfpq kr ilaf sI. ieh hfQI imiQhfsk kQf muqfbk afpxy lokF dI pUrb vwloN rfKI krdf hY. ies ƒ bwdlF df hfQI BI kihMdy hn. iehI hfQI sUrj df Brf dwisaf jFdf hY. ies sdf dfn-Bfv hmyÈf msq rihx vflf hY. jMg ivc duÈmx ƒ kucl dyx vflf hY. ieh hfQI mdFbr Bfv Èrfb nfl rwijaf rihMdf hY. ies dI hwQnI (pqnI) df nF aBrmXU hY. ies hfQI (aYrfvq) dIaF KUbIaF pVHky hI kMnF ƒ hwQ lwg jFdy hn. pUrb vwloN dys dI aYrfvq rwiKaf krdf hY. iesy qrHF hor dyviqaF dy mhfn ÈkqIÈflI hfQI dsy idÈfvF qoN dyÈ dI rfKI leI iqafr-br-iqafr hn. ies dy bfvjUd BI dyÈ dy lok iewk hËfr sfl qwk dunIaF dy jfbrF awgy zMzAuqF krdy rhy, bypwqI vflf jIvn bqIq krdy rhy, kuwt KFdy rhy.

sMK :- ijwq df sMK- ieh anoKI ÈYa BI smuMdr ivcoN inklI sI. jo ivȃ ny kfbU kr leI qy jMgF ivc ies dI DunI nfl duÈmxF ivc dihl pYdf ho jFdf sI. ikRÈn BI ivȃ df avqfr sI. ies leI duafpr Xuwg ivc iehI sMK ikRÈn kol puwj igaf. jo jMg ivc vjfieaf jFdf sI. vYsy qF sfry lok jfxdy hn ik smuMdr dy iewk jIv ny iewk Kol iqafr kIqf huMdf hY. Gogy, iswpIaF aqy sMK afidk jl jIvF dy srIr df bfhrI ihwsf hn. jIv mr jFdy hn qy sMK, Gogy qy iswpIaF lokF dy kMm af jFdy hn. ies sMK ny jMg ivc jo ijwqF BfrqI lokF ƒ duafeIaF Auh qF ieiqhfs dy Èrmnfk pMny hn. sMKfsur nfmI iewk dYNq BI hoieaf sI, jo vydF ƒ corI krky lyY igaf sI. iPr ivȃ ny vyd vfps ilaFdy. bs pVHdy jfE qy iehnF alokfr khfxIaF qy awQrU kyrdy jfE. sfzy ‘‘mhFpurK, sMq, bfby`` qy AuhnF dy ‘‘pVHfey isKfey`` kQf vfck ieho kuJ qF iswK styjF qy suxfeI jf rhy hn. Auh BI gurU grMQ sfihb jI dI pfvn hËUrI ivc. nfl hI Kflsf inafrf hox qy ‘‘iswK iewk vwKrI kOm hY`` (tksflIey) dy dmgËy BI mfrI jf rhy hn.

DnuÈ :- ieh nfXfb qohPf BI smuMdr ivcoN hI inkilaf sI. ies df ivsQfr ikDry nhIN imldf. ieqnf ku pqf imldf hY ik ivÈvkrmf (klpq) ny ieh bVI rIJ nfl bxfieaf sI. iÈv ƒ imilaf sI. sIqf svMbr vkq rfm ny qoV ky suwt idwqf sI. vYsy iehnF DnuKF vfilaF ikqy dyÈ duÈmx ivruwD hiQafr cuwky hox, crfg lY ky ZUMizaf nhIN imlygf.

Ëihr :- ieh vsqU BI dyviqaF aqy rfKÈF vwloN dunIaf dI byjoV imhnq qoN bfd smuMdr mMQn qoN pRfpq hoeI sI. lokF qy prAukfr kridaF sfrI Ëihr iÈv jI zIk lf ky pI igaf. ies leI Aus df rMg kflf jF nIlf ho igaf sI. vYsy Bgvfn iÈv Ëihr vrgy BYVy niÈaF df syvn BI ÈOk nfl kiraf krdy sn. AuNJ rfm cMdr qy ikRÈn BI kfly sn, AuhnF ny pqf nhIN kdoN, ikhVf Ëihr pIqf sI? (KYr ieh ivÈf afpxI QF pRsMg ivc jf ky ivcfiraf jfvygf) ieh hn aKOqI cOdF rqn, ijs kOm dy kol aijhy amuwly pdfrQ hox, Aus dyÈ dy vsnIk anpVH, byakl, kMgfl, ibmfrIaF ivc gRsy, aMDivÈvfsI qy kfier hox [[[[[[. pr afpF sfry cMgI qrHF jfxdy hF ieh kyvl pujfrIaF vwloN luwtx leI GVy hoey vwzy vwzy vËnI gwp hn, ivcfry Booly Bfly lok ‘‘sq bcn`` afK ky sIs Jukf rhy hn, qy pujfrIaF awgy sB kuJ Byt kr rhy hn. cOdF rqnF bfry lok muhfvry dy rUp ivc gurbfxI ivc BI iËkr hY. pVHo ieh Purmfx ::-

so itkf so bYhxf soeI dIbfxu.. ipXU dfdy jyivhf poqf prvfxu..

ijin bfsku nyqRY Giqaf kir nyhI qfxu.. ijin smuMdu ivroilaf kir myru mDfxu..

‘‘cAudh rqn`` inkfilanu kIqonu cfnfxu.. GoVf kIqo shj df jqu kIE plfxu..

DxKu cVfieE sq df js hMdf bfxu.. kil ivic DU aMDfru sf ciVaf rY Bfxu..(968)

gurU siqkfr ivc lbryË hoey BfeI swqf blvMz gurU armdfs jI dI soBf, purfqn ‘‘muhfvry`` rfhIN ilKidaF Bfv arQF rfhIN smJf rhy hn, ik hy sMsfr dy loko suxo ! jo rqn smuMdr ivcoN inkly suxINdy hn, hux Auh vwKry qrIky nfl gurU amrdfs jI ny pRfpq kr ley hn. gurU nfnk sfihb vfly guxF df DfrnI iblkul Ausy vrgf Aus dI QF ÈoBf pf irhf hY. ipqf gurU aMgd (Drm ipqf) qy dfdf gurU nfnk vrgf hI poqrf gurU amrdfs. ies ny ieqnI sÉq Gflxf GflI hY mfno bfsk nfg ƒ nyqrf bxf ilaf (Bfv aOKI imhnq syvf kIqI) pUrI qfkq Jok idwqI mnuwKqf dI syvf ivc. siqgurU jI ny idn rfq iewk krky kiTn Gflxf GflI, mfno smuMdr hI irVk idwqf. ieMnI imhnq smJo ihmflf ƒ mDfxI bxf ky smuMdr ivc rwK idwqf. ijvyN klpq dyviqaF qy rfÉÈF ny bhuq imhnq krn qoN bfd cOdF rqn kwZy sn. gurU amrdfs jI ny gurU drbfr ivc syvf krky aqy gurU df igafn pRfpq krky Auh cOdF rqn kwZ ley hn. ieh aijhy kImqI rqn sn ik sfry bMny cfnx ho igaf. aigafnqf vflf hnHyrf Kqm ho igaf. gurU amrdfs jI sihj rUpI GoVy qy svfr hn. jq sq dI prpwkqf hI ies sihj rUpI GoVy dI kfTI mMnxI cfhIdI hY. swc df DnuwK aqy js (nykI) df icwlHf cfVH ilaf. ies bury Ëmfny ivc jdoN ik cfry pfsy aigafnqf df hnHyrf psiraf hoieaf hY, siqgurU jI sUrj bx ky rOÈnI vrqf rhy hn. aigafnqf df hnHyrf Kqm ho irhf hY, kilafxkfrI jIvn syD bÉÈ rhy hn. ihmflf prbq vFg aJuwk qy azol hn.




.