.

bfxI ‘jpu’ ‘c ‘sicafrf’ df sMklp

ipRMsIpl igafnI surjIq isMG, isWK imsLnrI, idWlI

sicafry qoN Bfv hY sWcy iQWr rihx vfly pRBU ‘c ieWk imWk ho cuWkf jIvn jo sWcy df hI rUp ho cuWkf hovy. ijsny apxf suBfa, pRBU dy suBfa nfl imlf ilaf hovy, pRBU dy ielfhI guxF df hI pRgtfvf ho inbiVaf hovy. ajyhy mnuWK nMU hI gurbfxI ‘c jIvn muWkq vI ikhf hY. iesyqrHF akflpurKu leI siq, scu, scf afid ivsLysLx vI bfxI ‘c anykF QFvy afey hn. qFqy bfxI ‘jpu’ ‘qy bfxI ‘c hI hor keI QfeIN vrqy gey ‘sicafrf’ sLbd nMU smJx leI QoVI ivcfr pRBU leI vrqy ienHF siq, scu afid sLbdF leI hor vI jLrUrI ho jFdI hY.

bfxI ‘jpu’ dy afrMBk slok ‘c hI pRBU dy ies "scu" Bfv Ausdy sdf iQWr rihx vfly gux dI ivafiKaf iesqrHF kIqI hY "afid scu jugfid scu ] hY BI scu nfnk hosI BI scu". pMjvyN pfqsLfh, pRBU dy sdf iQWr rihx vfly iesy gux nMU hI ‘siqnfm’ kihky iesqrHF ibafndy hn "ikrqm nfm kQy qyry ijhbf ] siq nfmu qyrf prf pUrblf" (pM:1083) Bfv hy pRBU! qyry ijMny vI nfm hn sfry ikrqm aqy qyry guxF dy afDfr qy rKy gey guxvfck hn. ienHF sfry nfvF df sMbMD qyry srgux srUp nfl hY aqy qyry nfmny qoN pRgt huMdy hn. kyvl siqnfm iek ajyhf sLbd hY jo qyry sdf iQWr rihx vfly gux nfl sMbMD rKdf hY. hux dyKo! bfxI ‘jpu’ dy arMBk slok "afid scu jugfid scu ] hY BI scu nfnk hosI BI scu" ‘c vI pfqsLfh ny Ausdy ‘siqnfm’ vfly gux dI hI dUjy aWKrF ‘c ivafiKaf kIqI hY. PurmFdy hn-pRBU hr smyN mojUd hY. jdoN sMsfr nhIN sI qF vI Auh sI, sMsfr dI AuqpWqI qoN hI mOjUd hY, hux vI hY, agoN vI rvygf. ieQy iek gl hor jo "afid scu" dI joVI hY, iesdy arQ hn pRBU dI hWsqI AudoN vI mojUd sI jdoN ieh rcnf Ausny bxfeI vI nhIN sI. iesbfry bfxI ivcoN hI iek-do hor pRmfx lY lvo "afip siq kIaf sBu siq ] iqsu pRB qy sglI Auqpiq" (suK:pM:294). bfxI ‘jpu’ ivcoN hI "scf afip scf drbfru"(pAu:34) qFqy spWsLt hoieaf pRBU "scu" Bfv sdf iQWr rihx vflI iek ajyhI hWsqI hY ijs ‘c suBfa krky iewk imwk ho jfx vfly mnuWK leI hI pfqsLfh ny ieWQy sLbd ‘sicafrf’ vriqaf hY, Bfv sWcy df rUp ho jfxf.

ikv sicafrf hoeIaY?-bfxI "jpu" dI pihlI pAuVI dIaF aMqm do pMkqIaF ‘c ieh suafl ‘ikv sicafrf hovIeY’ pfqsLfh ny gurU kIaF sMgqF sfhmxy afp riKaf hY. BfvyN ik aglI hI pMkqI ‘c iesdf AuWqr vI pfqsLfh ny afp hI dy idWqf hY. ieWQy asF kyvl ies gl nMU apxy iDafn gocry krnf hY ik asl ‘c gurbfxI rfhIN ijWQy pfqsLfh ny anykF ZMgF-qrIikaF nfl mnuWK nMU ‘sicafry’ dI pirBfsLf ‘qy vfkPIaq idWqI hY, AuQy nfl hI hriek mnuWK dy jIvn df pRXojn vI ‘sicafrf’ bnxf hI smJfieaf hY. jIvn dI iesy avsQf nMU pfqsLfh ny sPl jIvn vI afiKaf hY. bfxI "jpu" nMU ghu nfl ivcfiraF ieh gl pUrI qrHF spWsLt ho jFdI hY ik ieh sfrI rcnf iesy hI ivsLy dy afs-pfs GuMm rhI hY. suafl pYdf huMdf jykr ies rcnf df pRRXojn hI mnuWK nMU ‘sicafrf’ bnfAuxf hY qF bfxI dy isrlyK "jpu" nfl iesdf kI sMbMD hY? aqy ienHF donF aWKrF dy ivsLf vsqU dI sFJ kI ‘qy ikWQy hY? lLoV hY ies sWcfeI nMU smJx leI pihlF bfxI jpu dI bxfvt vl iDafn dyvIey.

kuJ bfxI "jpu" bfry- gurisWK leI ieh bfxI, inWqnym dIaF nIXq bfxIaF ivcoN srvpRQm aqy pRBfqy pVHI jfx vflI bfxI hY. ivdvfnF dI Koj anusfr iesdf rcnfkfl, gurU nfnk pfqsLfh dI jIvnI dy aMqm Auh 19 sfl hn jdoN gurdyv AudfsIaF (pRcfrk dOiraF) AupRMq krqfr pur sfihb af ky itWky sn. bfxI ‘jpu’ nUM sMpUrx gurbfxI rcnf df qwq, sMKyp aQvf insLfn jF incoV vI mMinaf jFdf hY aqy sfrf isWK jgq ies pKoN iekmwq vI hY. sLfied iesy kfrn sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI dy qWqkry ‘c ies nUM ‘jpu insLfn’ krky vI iliKaf hY.

bfxI ‘jpu’ dI qrqIb- bfxI ‘jpu’ ‘c kul 38pAuVIaF aqy do slok hn. iek slok pAuVIaF dy afrMB qoN pihlF "afid scu, jugfid scu" aqy dUjf bfxI dI smfpqI AupRMq "pvxu gurU pfxI[[" vflf idWqf hoieaf hY. iesqrHF asl ‘c bfxI ‘jpu’ df arMB "socY soic n hoveI [ [" vflI pihlI pAuVI qoN huMdf hY. arMBk slok qoN pihlF bfxI df isrlyK "jpu" aqy Ausdy dovyN pfsy do-do zMzy lfey hn. sLbd "jpu" dy dovyN pfsy do-do zMzy ies sLbd nMU bfxI qoN alwg krky, bfxI df isrlyK sfbq krdy hn. isrlyK qoN pihlF "ÃÄ" qoN "gurpRsfid" qIk mMglfcrx hY ijsnMU afm bolI ‘c mUl mMqr vI ikhf jfx lg ipaf hY. iDafn dyx dI gl hY ik ieh mMglfcrx, sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI aMdr sMpUrn qy sMKyK kul cfr srUpF ‘c 567 vfrI drj hoieaf hY. ienHF cfrF srUpF ivcoN ies sMpUrx rUp ‘c qyqI vfrI afieaf hY. bfxI afsf kI vfr dy arMB ‘c, eysyqrHF rfgF dy arMB ‘c vI ieh mMglfcrx apxy sMpUrx srUp ‘c drj hY. iesqrHF ieh gl apxy afp spWsLt ho jFdI hY ik mUl rUp ‘c bfxI "jpu" nfl iesdf sMbMD nhIN. iesdy bfvjUd bfxI "jpu" df Cfpxf, pfT jF aiBafs, ies qoN ibnF krn leI vI iksy kol koeI vI hwk nhIN.

‘jpu’ qoN sicafrf qIk- sMpUrn bfxI ‘jpu’ df kyNdrI Bfv (Central idea) pihlI pAuVI dIaF aMqm do pMkqIaF "ikv sicafrf hoeIaY ikv kUVY qutY pfil ] hukim rjfeI clxf nfnk iliKaf nfil"c idWqf igaf hY. iesqrHF sfrI bfxI ‘jpu’ ‘c hukim dI pihcfx krvfky mnuWK nUM ‘sicafrf’ bnx dI jfc isKfeI hY aqy ies sWcy mfrg qy clx vyly afAux vflIaF sfrIaF rukfvtF qoN sucyq kIqf hY. iPLr aMqm pAuVI ‘c pRBu dI swcI tWksfl ‘c GVy gey AuWcy suwcy ‘sicafry’ jIvn nMU pRfpq ho cuWky mnuWK dy drsLn krvfey gey hn.

ijvyN ik asIN dyK cuWky hF ik bfxI df nfm aQvf isrlyK hY ‘jpu’. ieQy ieh gl Kfs iDafn mMgdI hY ik ies sfrI rcnf ‘c jo ivsLf inBfieaf igaf hY Auh hY mnuWKf jnm nMU sPl aQvf ‘sicafrf’ bnfAux df. ‘jpu’ dy arQ hn jWpx krnf, Xfd krnf, ismrn krnf aQvf nfm ismrn. nfm kI hY? iesnUM vI ieQy smJx dI loV hY. gurbfxI ‘c pRBU dy do pRmuWK srUp ibafny hn. iek hY ‘srgux’ aqy dUjf ‘inrgux’. ‘inrgux’ srUp qoN arQ hn pRBu dI ‘siq’ vflI avsQf. krqy df sdf iQWr rihx vflf gux. Ausdf dUjf ivsLysL gux hY ‘srgux’. pRBu df ieh srgux srUp hY, AusdI byaMq rcnf ijsnUM CUihaf jF dyiKaf jf skdf hY. jo clfiemfx hY, ijsdf afid vI hY aqy aMq vI. krqy pRBu dIaF byaMq vizafeIaF jF nfmnf pRgt huMdf hY Ausdy ies srgux srUp Bfv AusdI byaMq rcnf ivco. ies nfm jF nfmny dI ivafiKaf bfxI ‘jpu’ dI pAuVI nM: 19 ‘c pfqsLfh iesqrHF krdy hn "jyqf kIqf qyqf nfAu ] ivxu nfvY nfhI ko QfAu" Bfv sfrI rcnf hI Aus krqy df nfm aQvf nfmnf hY. ies leI Ausdy ies nfm dI pihcfx huMdI hY Aus pRBU dI byaMq rcnf ivcoN. ies bfry vI ijLkr iesy hI pAuVI 19 ‘c pfqsLfh ny iesqrHF kIqf hY "aKrI nfmu aKrI sflfh ] aKrI igafnu gIq gux gfh ] aKrI ilKxu bolxu bfix ] aKrf isir sMjogu vKfix" Bfv krqy dIaF isPqF nMU smJx-buWJx-pihcfnx leI hI mnuWK nMU aWKrF, sLbdF, bolI afid dI loV huMdI hY. bfxI suKmnI sfihb ‘c pMjvy pfqsLfh ny pUrI astpdI nM:16 pM:283 iesy hI ivsLy nMU smripq kIqI hY. Ausdy arMBk slok joik sfrI astpdI df kyNdrI Bfv huMdf hY, ies pRkfr hY "rUpu n ryK n rMgu ikCu iqRhu gux qy pRB iBMn ] iqsih buJfey nfnkf ijsu hovY supRsMn" ies qoN ago sfrI astpdI ‘c ajyhy rUp-rMg-ryK qoN inafry inrgux srUp pRBU dy drsLn krn df ZMg, AusdI byaMq rcnf ivcoN AusdIaF vizafeIaF nMU buWJxf smJfieaf hY. iesy asLtpdI dy pdf nM: pMj ‘c qF bfxI ‘jpu’ dI pAuVI nM: 19 vflI gl vI, Ausy hI sLbdfvlI ‘c idWqI hY ijvyN "nfm ky Dfry sgly jMq ] nfm ky Dfry KMz bRhmMz [ [ [" afid kihky pRBu dy srgux srUp dI hI ivafiKaf kIqI hY. mMglfcrx aMdr vrqy pRBU dy swq ivsLysL guxF ivcoN pihlf gux hI ‘siqnfm’ hY jo krqy dy "inrgux ‘qy srgux" donF srUpF leI gurdyv ny sfnMU iek sFJf sLbd bKisLaf hY. ‘siq’ Bfv sdf iQWr rihx vflf ‘inrgux’ srUp aqy ‘nfm’ Bfv AusdIaF vizafeIaF BrpUr AusdI anMq rcnf, Ausdf nfmnf jF ‘srgux’ srUp.

srgux aqy inrgux do nhIN- purfqn smyN qoN pRBU dy inrgux aqy srgux srUp dy arQ vWKry qrIky nfl mMny ‘qy pRcfry gey sn. inrgux df mWqlb ibnf rUp rMg vflf aqy srgux qoN Bfv klpq dyvIaF-dyvqy-Bgvfn aqy AunHF dIaF mUrqIaF-Tfkur (pWQr) afid; iPLr ienHF mUrqIaF afid rfhIN hI pRBu dI pUjf-arcf-nYvyd-iesLnfn afid aqy AunHF nUM Bog lgvfAuxy vI mMn ilaf jFdf hY. iesy df nqIjf, iek rWb nMU Bulf ky anykF PrjLI dyvIaF dyvqy aqy Bgvfn imWQ ley gey jo mnuWK dI vWzI BWul aqy aigafnqf sI. iesqrHf kuJ lok inrgux dy ivroDI aqy srgux dy puWjfrI, dUjy iesdy Ault. lokfeI dy KYimaF ‘c vMzI geI pr asl ‘c dovyN hI gumrfh aqy kurfhy pey hoey sn. ieWQy hI bWs nhIN, ajyhy aDUry lok, pRBu dy asl ‘srgux’ srUp bfry nfsmJI df isLkfr, Kflk dI lokfeI anykF pUjfvF, jfq-brfdrIaF aqy klpq iesLtF ‘c vMzI geI ‘qy kurfhy pY geI. dUjy pRBu dy asl ‘inrgux’ srUp dI nfsmJI kfrn, pr sWcfeI qoN Auh vI axjfx, iblkul Aulty KYmy ‘c sn. gurbfxI rfhIN pfqsLfh ny hjLfrF sflF qoN mnuWK smfj ‘c ipaf jF pfieaf igaf ieh vWzf BulyKf kiZaf. spWsLt kIqf "srgun inrgun inrMkfr suMn smfDI afip ] afpn kIaf nfnkf afpy hI iPir jfip (suK:a: 21 pM:290) aqy "inrgunu afip srgunu BI EhI ] klf Dfir ijin sglI mohI "(suK:a: 18pM:287). gurbfxI ‘c pfqsLfh ny ies bfry anykF QfvyNN ies gl dI BrvIN ivafiKaf idWqI blik mMglfcrx ivWcly ‘siqnfmu’ vfly sLbd nfl qF ies BulyKy nUM jVoN hI KWqm kr idWqf. gurbfxI soJI AupRMq ieh ‘inrgux-srgux’ do nhIN blik ieko pRBU dy hI dovyN srUp spWsLt ho jFdy hn.

afiKr ‘nfmu ismrn’ kfhdy leI?-‘jpu’ jF ‘nfm ismrn’ kfhdy leI? Auh ies leI Nik ‘sicafrf’ jIvn, nfm ismrn qoN ibnF pRfpq hI nhIN ho skdf, aqy ‘nfmu ismrn’ jF ‘jpu’ vI pRBU dy ‘hukim’ vflI Kyz nMU smJy ibnF jIvn ‘c nhI vWs skdf. ‘hukim’ qoN Bfv hY pRBU dI rcnf df sUqrbwD hoxf aQvf iek inXm ‘c bWDy hoxf. iPLr ies hukim dI Kyz nMU, mn aqy jIvn ‘c vsfAuxf ijs qoN sfzf afphuWdrf-px, ikAuN-ikqUM, hAumY aqy kUV vfly suBfa nMU iqafigaf jf sky. iesy kfrn qF dUjI hI pAuVI ‘c pfqsLfh ny ‘hukim’ dI ikMnI spWsLt ivafiKaf krdy hoey Purmfieaf hY, ‘aY BfeI! pRBU dI hukim vflI Kyz ibafnI nhIN jf skdI BfvyN ik sfrf rcnf cwkr, ies ‘c vsdy jIa, ienHF jIvF nMU imln vflIaF vizafieaF, ienHF dy cMgy jf mfVy hoxf, jIvF df jIvn sPl ho jfxf jF AunHF df muV jnm-mrn dy gyV ‘c Ps jfxf, ieh sB pRBU dy ‘hukim’ vfly inXm cwkr qoN bfhr kuJ hY hI nhIN PLurmfx hY "hukmY aMdir sBu ko bfhir hukm n koie ] nfnk hukmY jy buJY q hAumY khY n koie".

‘sicafrf’ aqy ‘jpu’ dI afpsI sFJ- dUjI hI pAuVI ‘c pfqsLfh ny ‘hukim’ dI Kyz bfry BrvIN ivafiKaf kIqI hY. iesdf kfrx ‘sicafrf’ bnx vflI pihlI pAuVI ‘c bfxI ‘jpu’ dI jo moilk gl smJfeI, Ausdf ZMg kyvl aqy kyvl ‘hukmI bMdf’ bnxf hY aqy ‘hukmI bMdf’ qF hI bixaf jf skdf hY jykr ‘rjLf dy mflk’, ‘rjLfeI’-‘akflpurKu nMU ihrdy ‘c vsfieaf jfvy. Ausdy ismrn ‘c juiVaf jfvy, AusdI Xfd nMU mn ‘c vsfieaf jfvy. ieh hukmI jIvn hI ‘kUV dI pfl’ nMU qoV skdf hY. iesqrHF ieh gl BlI BFq spWsLt ho jFdI hY ik ‘sicafrf’ jIvn pRfpq krn dy rsqy ‘c ‘jpu’ df srbAuqm sQfn hY. kyvl ieh ‘jpu’ hI hY jo jIv nMU hukim-rjLf vfly jIvn ‘c bdl dyNdf hY. iesy leI pfqsLfh ny ‘sicafrf’ bnfAux vflI bfxI df nfm hI ‘jpu’ riKaf hY. cUMik mnuWKf jIvn df mnorQ hI ‘sicafrf’ jIvn hY, iesy leI ies rcnf nMU smuWcI gurbfxI rcnf df sUqr-qwqsfr jF jpu insLfn kihky vI pRgt kIqf aqy gurU gRMQ sfihb jI dI rcnf ‘c vI iesdf srv pRQm sQfn hY.

nfm ismrn bfry kuJ hor- srgux-inrgux dI qrHF ‘nfm’ bfry vI pMQ aMdr bVf BulyKf ipaf jF pfieaf igaf hY. asl ‘c sfrI bfxI ‘jpu’ nfmu bfry pfey BulyiKaF df hY qoV hY aqy ‘nfm ismrn’ dI hI BrvIN ivafiKaf hY. iehI nfhIN ‘sicafry’ jIvn leI ieh ‘nfm iismrn’ hI iek mfqr sfDn aqy afDfr hY.

bRfhmxI nfm aqy gurmWq nfm? purfqn smyN qoN bRfhmxI pRBfvF aDIn, pMQ aMdr vI bhuqf krky ieh BulyKf pxp afAuNdf hY ik ‘nfm ismrn’ sLfied iksy ivsLysL lPjL rfhIN ‘rtOxI’ df nfm hY. isWK ‘rihq mirafdf’ ‘c ies bfry spWsLt iliKaf hy ik ‘isWK aMimRq vyly (pihr rfq rihMdI) jfg ky iesLnfn kry aqy iek akflpurKu df iDafn krdf hoieaf ‘vfihgurU’ nfm jpy’ Bfv jykr kuJ smyN leI jo asF ieh nfm aiBafs krnf vI hY qF gurbfxI rfhIN pRgt pRBU df pUrn srUp sfzy mn ‘c visaf hoxf jLrUrI hY. ikAuNik koeI vI lPjL Aus krqy dy sMpUrx guxF nMU ibafn nhIN kr skdf, iesy kfrn gurdyv ny sfnMU sLbd bKisLaf hY ‘vfihgurU’. iesdy lPjLI arQ vI iehI hn ‘aY gurU! qUM vfh hYN, qUM kmfl hY- mY qyrIaf byaMq dfqF, vizafeIaF df vrxn nhIN kr skdf’ aqy ieQy gurU koeI hor nhIN, ieh kyvl aqy kyvl ‘sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI’ hI hn. iesy gl nUM BfeI gurdfs jI iesqrHF ibafndy hn "vfihgurU gurmqMr hY jip hAumY KoeI" Bfv aY gurisWK! qyry leI kyvl ‘vfihgurU’ hI mMqr hY, qUM iksy hor mMqrF-jMqrF dy BulyKy ‘c nhIN pYxf. ijMnF vWD qUM gurU-gurbfxI dI isiKaf nfl juVyNgf, qyrf jIvn hI krqy dI vfh! vfh! vflf huMdf jfvygf aqy qyry aMdroN hAumY df ivnfs ho jfvygf.

spWsLt hoieaf ik ‘siqnfmu’ aqy ‘vfihgur’ qoN Cut pRBU dy ijMny vI nfm hn Auh sB krm bnfvtI aQvf ikrqm hn. rfm, rhIm, krIm jykr ienHF lPLjLF nUM ienHF dy sLuwD arQF ‘c kyvl akflpurKu boDk hI ley jfx, qF vI rfm Bfv sfrI rcnf ‘c rimaf hoieaf (dsLrQ puWqr rfm nhIN), rhIm-rihmqF df BMzfr, krIm-bKsLsLF krn vflf. qFqy ieh aqy ajyhy hor anykF krqy leI vrqy jFdy sLbd pRBU dy kyvl ivsLysLx aQvf guxvfck hn. ienHF ivcoN iek vI lPLjL srb-nfm Bfv pRBu dy sfry guxF nUM Aujfgr krn vflf nhIN. ieh ivlwKxqf pfqsLfh rfhIN bKsLy kyvl do sLbdF ‘c hI hY-‘siqnfmu’ Bfv siq+nfm jF inrgux+srgux. siq (inrgux) Bfv krqy dy sdf iQWr rihx vfly gux nUM Aujfgr krn vflf sLbd nfmu (srgux) AusdI smuWcI rcnf nUM ieko lPLjL rfhI Aujfgr krn vflf lPLjL. iesqrHf ieko hI lLPLjL ‘siqnfm’ pRBu dy donF mUl srUpF nMU iekWTy hI ibafndf hY. iesyqrHF dUjf lPLjL hY ‘vfihgurU’-ies ‘c vfh! mnuWKf mn dI avsQf, jdoN mnuWK iksy ivsLysL pwK qoN apxI hfr afp mn lYNdf hY qy kih AuTdf hY ik amuWkI gl Ausdy ibafn qoN bfhr hY. mnuWK dI iesy mfnsk avsQf nMU ascrjqf, hYrfnI, ivzfx aQvf ivsmfd dI avsQf vI ikhf hY. iesdy Ault, ieh gux Ausy hI mnuWK dy jIvn dI avsQf bx jFdI hY ijhVf ik pihlF kihMdf huMdf sI "mYnMU sB pqf hY" jF "mYN sB jfxdf hF". AuhI mnuWK jdoN vfh! dI avsQf ‘c af jFdf hY, qF kih irhf AuTdf hY vfh! aY gurU, ieh qF myry smJx-ibafn qoN bfhr hY. iesqrHF jdoN mnuWK dy mn dI pRBU bfry ieh avsQf bx afvy qF Aus aMdr inmrqf, pRBU ipafr df pYdf ho jfxf jF ‘jip hAumY KoeI’ vflI gl pRgt ho jfxf kuWdrqI hY. qFqy lPLjL ‘vfihgurU’ mnuWK dy Dur aMdroN qF hI inklygf jdoN krqy dIaF isPqF df rMg Ausdy mn Aupr ciVHaf hovygf. pr ieh isPqF vflf rMg, bfxI aiBafs-soJI qoN ibnF cVH hI nhIN skdf.ismrn df iehI pwK isWK ‘rihq mirafdf’ ‘c vI pRgt kIqf hY, iksy rtOxI leI nhIN. blik mn krky ‘vfihgurU’ sLbd nfl kuJ aiBafs krn vfsqy.

AuMJ ‘nfm’ dy lPjLI arQ vI nfmnf, vizafeIaF jF isPqF hI hn, koeI ivsLysL sLbd nhIN. jdoN asIN afpxI afm bolI ‘c vI kihMdy hF ‘Plfxy isMG’ df bVf nfm hY, qF gl afpy hI spWsLt ho jfxI cfhIdI hY. jdoN Plfxy df nfm lYky vI sfnMU iehI kihxf ipaf ‘Ausdf bVf nfm hY’. iesyqrHF ismrn dy vI lPjLI arQ Xfd hn, rtOxI nhIN. gurbfxI aiBafs aqy soJI rfhIN jdoN jIv df mn, krqy dIaF isPqF nfl rMigaf hovy qF pRBfqy AuTky jF cldy iPrdy ‘vfihgurU’ sLbd dy aiBafs df rWs hI anUTf huMdf hY. iesdy Ault bfxI-soJI-jIvn qoN ibnF kyvl ‘vfihgurU’ jF ‘siqnfm’ dy rWtx qoN vI Ausdf sfrQk rWs pRfpq nhIN ho skdf.

ieQy ieh vI dWs dyxf jrUrI hY ik ‘nfm ismrn’ dy pWK qy hQwly gurmWq pfT ‘c kuJ ivcfr ies leI jrUrI ho gey hn ik bfxI ‘jpu’ df mUl ivsLf hI jp aQvf nfm ismrn hY ijs nMU bfxI ‘jpu’ ‘c bKsLI syD qoN ibnF ‘sicafry dy skMlp’ vflI gl pRgt hI nhIN ho skdI. ies leI bfxI ‘jpu’ ivcoN ies bfry QoVHI hor vfkPIaq lY lYxI hor vI vWD jrUrI hY.

bfxI ‘jpu’ ivcoN ies bfry kuJ hor- bfxI ‘jpu’ dI pihlI pAuVI ‘c hI pfqsLfh ny Purmfieaf hY "cupY cup n hoveI jy lfie rhf ilv qfr". purfqn smyN qoN ismrn vfsqy jo arQ idWqy gey hn, Auh hn ik pRBU vfsqy iksy ivsLysL sLbd rfhIN rtOxI, aqy iesy rtOxI df hI aglf qy iBafnk rUp bxdf igaf jMglF-phfVF, guPFvF afid ‘c jfky lMmIaF ilvF jF qfVIaF lfAuxIaF, mon vrq rKxy afid. jykr gurUdr qy vI ismrn df ajyhf hI arQ huMdf qF pfqsLfh ies krnI nMU ‘kUV dI pfil’ kihky sfnUM kdy vI ies qoN nf vrjdy. blik ieQy qF pfqsLfh ajyhy hWT krmF df Pokf hoxf smJfieaf hY. PLurmFdy hn, ‘iehnF lMmIaF qfVIaF aqy ilvF nfl qyrf mn qF kdy cuWp nhIN hoxf. mn dI Btkxf qF hor vI vDygI, qFqy ajyhy ismrn ivcoN qMU kI kwZ lvyNgf? lLoV qF ies mn nMU itwkfa aqy rjLf ‘c ilafky ‘sicafrf’ bnfAux dI hY PLurmfn hY "cupY cup n hoveI jy lfie rhf ilv qfr".

duinafvI pWDr qy vI asIN qWkdy hF iksy sfzy sWjx-imWqr dI Xfd sfzy mn ‘c AudoN hI vWDdI hY, jF Ausdf nfm-sunyhf suxdy sfzf mn qF hI iKWldf hY- jdoN Aus dy kuJ gux sfnMU cMgy lgdy hox, jF iksy BIVf smyN sfzy kMm afieaf hovy, jF Ausdy sfzy Aupr kuJ aihsfn hox. pr jdoN guxF dy BMzfr, krqy akflpurKu-ijsdy ik sfzy Aupr aihsfn hI aihsfn hn, ijsny anykF jUnF ivcoN kWZky sfnMU mnuWKf jnm bKisLaf, anykF dfqF-inafmqF bKsLIaF, mfq-grB ‘c sfzI sMBfl kIqI, jykr bfxI rfhIN AusdIaF isPqF dI sfnMU kyvl soJI hI ho jfvy qF AusdI Xfd BulygI hI ikvy?

bfxI "suKmnI sfihb" dI pihlI astpdI jo ismrn dy ivsLy Aupr hI rcI geI hY gurdyv pdf nM: 3 ‘c PurmFdy hn "pRB kY ismrin jp qp pUjf" Bfv pRBU df ismrn hI mnuWK leI sfry jfp jWpny, qWp sfDny aqy pRBU dI pUjf hn. spWsLt hY ik purfqn ivsLvfsF anusfr jfp jpxy, rtOnxaF, ilvF ‘qy lMmIaF qfVIaF gurUdr vloN Aujfgr kIqy ‘nfm ismrn’ df ZMg nhIN hn. ismrn ienHF sfiraF qoN vwKrI gl hY. Auh ismrn-ijs ismrn dI hoNd ‘c ienHf vfDU dy jpF-qWpF df koeI muWl nhIN rih jFdf. bfxI suKmnI dI hI qIjI astpdI dy pihly pdy ‘c gurdyv iPr pWkf krdy hn: "jfpqfp igafn siB iDafn ] Kt sfsqR isimRiq viKafn" Bfv ieh sfry Pokt krm aqy ieh sfry hI "nhI quil rfm nfm bIcfr" hn. gurU dy khy, smJfey anusfr ‘nfm jpnf’ aQvf ‘nfm ismrn’ hI isWK df krm hY. gurU ny ‘nfm ismrn’ ikvyN disaf hY? iesdI kuJ ivcfr qF Aupr af hI cuWkI hY. hor lvo "afT phr hir kf nfmu lyie" (suK:a:18 pM:287). hux ienHF aWTF pihrF ‘c qF mnuWK df soxf-jfgxf, kfr-ivhfr aqy bfkI srIrk krm-ikiraf vI af jFdy hn, qF iPr Auh nfm jWpnf iksnMU afiKaf hY ijhVf ik awTy phr ho skdf hY? jF iPLr "AUTq bYTq sovq nfm"(suK:a:17pM:286) Bfv pRBu df nfm aQvf ismrn qF Auh hY ijsdf jWp qF ‘sovq’ suWqy hoie vI ho sky aqy suKmnI sfihb dI hI pihlI astpdI ‘c idWqy ‘rhfAu’ vfly bMd jo ik sfrI ‘suKmnI’ df kyNdrI Bfv (Central Idea) vI hY ijWQy PLurmfieaf hY "suKmnI suK aMimRq pRB nfmu ] Bgq jnf kY min ibsRfm" Bfv pRBu df nfm qF pRBu ipafiraF dy ihrdy ‘c vsdf hY. spWsLt hY ik ‘nfm’ jF ‘nfm ismrn’ dy arQ hn pRBu dIaF vizafeIaF-isiPqF-nfmny df jIv dy ihrdy ‘c vWs jfxf.

bfxIjpu’ ivcoN hI kuJ hor- bfxI jpu ‘c hI pAuVI nM: 28 qoN 32 qIk jog mwq dy ivsLy qy gl cl rhI hY. jogI lok jog sfDnfvF rfhIN lMmIaF smfDIaF ‘c ivsLvfs rKdy hn. ieQoN qIk mMndy hn ik ieMnI vWD sLrfb pIEu, qfik jdoN bysuWD hoky izwg pvo aqy iPLr vI mUMh ‘coN apny afp ‘alK inrMjn’ ‘alK inrMjn’ inkldf rvHy. hux dso! jykr ies ‘alK inrMjn’ df sMbMD sfzy mMn ‘qy jIvn nfl irhf hI nhIN qF aijhy rwtx df kI lfB? pAuVI nM 32 "iek dU jIBo lK hoih [ [ [" rfhIN pfqsLfh ny ies pWK nMU ieMnf vWD spWsLt kIqf hY ik ajyhy rtOxI vfly nfm-ismrn bfry, sfzy mnF ‘c AuWkf hI koeI BulyKf nf rih jfvy. pfqsLfh pAuVI ‘c ieQoN qIk PLurmFdy hn ‘mnuWK nMU pRBU vloN qF BfvyN iek hI jIBf pRfpq hY. iesdy bdly jykr Aus nUM iek lK hI nhIN blik ienHF lWK jIBF qoN, iPLr vIh-vIh lWK jIBF pRfpq ho jfx. iPLr AuhnF axigxq lWKF jIBF nfl pRBU df iek-iek nfm lYky, AusnUM lWK-lWK vfrI Aucfiraf jfvy. ieMnf krky vI jykr koeI mnuWK ienHF byaMq rtOxIaF nMU pRBU pRfpqI leI jIvn sPLlqf dIaF pAuVIaF Bfv rsqf mMn bYTy qF pfqsLfh PyYslf dyNdy hn ik ieh sfrf krm qF JUTy (gumrfh) mnuWK df iek Pokt krm jF kory Jws qoN vWD hor kuJ nhIN. ieh iesqrHF hY ijvyN afkfsL ‘c pMCIaF nMU AuWzdy dyKky, kIiVaF nMU vI Auwzx df cfa cVH afvy (ijhVI ik axhoxI gl hY). qFqy aY BfeI! jy sWcmuc hI qYnMU, Aus sdf iQWr rihx vfly pRBU nMU pRfpq krn dI ieWCf jfg peI hY, qF qUM ienHF rtOxIaf vfly krmF nUM iqafg aqy apxf afp krqy dy smrpx krky AusdI bKsLsL df hwkdfr bx jf, iehI qrIkf hY pRBu nfl ieWk-imWk (iekIs) hox df".

cUMik ies gurmWq pfT df mUl ivsLf ‘jpu’ aQvf nfm ismrn nhIN blik sicafrf df sMklp’ hY qFqy ‘nfm ismrn’ vfly ies ivsLy nMU hor lMmf krnf Xog nhIN, kyvl loV anusfr gl nMU smJxf jrUrI sI. ‘nfm ismrn’ qoN ibnF mnuWK kdy "sicafrf’ nhIN bx kdf aqy mnuWK nMU ‘sicafrf’ Bfv sPl jIvn bnfAux leI pfqsLfh ny bfxI ‘jpu’ rcky ‘nfm ismrn’ dy ivsLy nMU hI hr pKo spWsLt kIqf hY.

sicafrf aqy ‘kUV dI pfl’- ieh kUV dI pfl hY- aigafnqf, jIv df moh mfieaf ‘c Kwcq hoxf, aKOqI Drm afgUaF vloN Drm dy ivgfVy gey rUp aqy pRclq Brm jfl, mnuWK df apxf "mYN n mfnMU’ aqy ‘jo mYN kr irhF hF AuhI TIk hY’ aqy AusdI ies kmjor socxI kfrx Ausdf bixaf hAumY-ivkfrF vflf suBfa, ieh sfry kUV dI pfl dy hI iBMn iBMn rUp hn. pfqsLfh ny bfxI ‘jpu’ ‘c ies bfry BrvIN soJI idWqI hY aqy ies ‘kUV dI kMD’ nMU qoVx df qrIkf disaf hY. arMB ‘c qF kyvl do pMkqIaF ‘c sfrf qwq vI dy idWqf "ikv sicafrf hoeIaY ikv kUVY qutY pfil ] hukim rjfeI clxf nfnk iliKaf nfil" aqy iehI do pMkqIaF, ijvyN ik asIN dWs cuky hF bfxI ‘jpu’ df mUl ivsLf vI hn. ieh pMkqIaF ies gl nMU spWsLt kr rhIaF hn ik ‘sicafrf’ hox leI rjf dy mflk akflpurKu dy hukm ‘c clxf hI ieko iek qrIkf hY. iPLr vI ies rsqy ‘c afAux vflI ‘kUV dI pfl’ dI pihcfx hoxf, iesnUM qoVx dy rsqy ‘c afAux vflIaF rukfvtF df pqf hoxf, hor vI vWD jrUrI hY. jd qIk sfnMU iehI pqf hI nhIN ik ijs rsqy asIN cl rhy hF, ikWDry iehI ‘kUV dI pfl’ qF nhIN? iPr jykr iesbfry smJ af vI geI qF iehnMU qoVxf ikvyN hY? Aus nMU qoVx leI ihMmq qy qfkq ikQoN pRfpq hovygI? afid.

inrf-purf pRogrfm bxf lYxf ik asF dWKxI jF AuqrI Druv qy puWjxf hY. jdoN qIk sfnUM Aus df rsqf, phuMcx leI sfDn, nfl loVINdf sfmfn, AuQy dy mOsm afid bfry pUrI jfxkfrI aqy hor ajyhf sBkuJ pqf jF iqafrI nhIN qF kyvl insLfnf imWQ lYx nfl jF pqf lg jfx qy gl nhIN bxygI. iPr sB qoN vWD jLrUrI hY pujWx leI apxy aMdr AudWm qy jWqn.

TIk iesyqrHF dI gl hY ‘sicafrf’ bxn dI. kyvl jIvn df insLfnf ik asF akflpurKu dy hukm-Bfxy-rjf ‘c rihky ‘sicafrf’ bnxf hY. ‘sicafrf’ bxn leI ieqny nfl koeI mnuWK ‘sicafrf’ nhIN bx skdf. Aus qoN pihlF jLrUrI hY sfzy aMqfhkrx ‘c bxI hoeI ‘kUV dI pfl’ nUM qoVxf. ies qoN pihlF ies dy leI, hukim dI Kyz nMU smJxf, gurmWq anusfr ‘nfm ismrn’-‘jpu’ rfhIN Auwcy suWcy jIvn dI pRfpqI, iPLr sfry vfsqy AuwdmsLIl hoxf vI jLrUrI hY. ies bfry bfxI ‘jpu’ ‘c idWqy kuJ pWKF qy ivcfr qF ho cuWkI hY. iPLr vI bfxI ‘jpu’ df vwzf ihwsf jo kUV dI pfl dI phcfx krvfAux leI hY, ajy ies bfry kuJ hor GoKxf vI bfkI hY qfik ‘sicafry’ vfly mWksd nMU pRfpq kIqf jf sky. hux afE! dyKIey ‘kUV dI pfl’ dy Auh iBMn iBMn rUp ikhVy hn ijnHF dI hoNd ‘c mnuWK kdy ‘sicafrf’ bx hIN nhIN skdf.

sB qoN aAuKf hY kUV dI pfl dy Aus rUp nMU pihcfnxf aqy iPr sfrI lokfeI nMU Aus bfry sucyq vI krnf ijs Aupr ik Drm dI gfVHI pVHq cVHI hoeI hY, pr Drm hY nhIN. bfxI ‘jpu’ dI pihlI pAuVI ‘c hI pfqsLfh ny suWcmF aqy iesLnfnF nMU Drm mnI bYTy, lMmIaF qfVIaF ‘qy smfDIaF lfAux vfilaF nMU, mOn vrq rKx jF vWzIaF ivWdvqf BrIaF glF-cquWrfeIaF nfl lokfeI nMU pRBfvq krn vfilaF nMU kyvl krmkFzI, Pokt DrmI hI disaf hY, DrmI nhIN. ieh sB kUV dI pfl hI dWsI hY.

pAuVI nM: cfr ‘c pfqsLfh ny iek hor vwzf BulyKf kiZaf. koeI sMsikRq nMU rWb dI BfsLf dWs irhf sI aqy vydF anusfr nf clx vfilaF nMU mlyC mMndf ‘qy AunHF nfl nPrq krdf hY. dUjy arbI-PfrsI nMU alHf-qflf dI BfsLf dWsdy sn. dovyN afps ‘c iek dUjy dy KUn dy ipafsy bxy bYTy sn. gurdyv ny "BfiKaf BfAu apfru" (jpu pAu: 4) kihky smJfieaf ik bolIaF qF iek-dUjy dy duWK-suWK leI sFJf aqy jfx-pihcfx pYdf krn leI hn. pRBU dI BfsLf qF kyvl ipafr hY ijhVI ik mUMh qoN boly ibnF guMgF vI Aus nfl kr skdf hY.

dfn puMn, mfiek BytfvF vI ‘sicafrf’ bnx jf krqy dy njdIk afAux df sfDn nhIN hn. ikAuNik ieh sB qF Aus krqy qoN hI pRfpq dfqF hn. ‘sicafrf’ bnx leI qF mnuWKf jnm (aMimRq vyly) dI sMBfl aqy AusdI bKisLsL df pfqr bnx leI AusdIaF isPqF vflf suBfE bnfAux dI loV hY.

dyvIaF-dyvqy aqy Bgvfn- mnuWK ny anykF dyvIaF-dyvqy aqy Bgvfn GVy hn. iPr mMdrF ‘c AuhnF dI sQfpnf kIqI jFdI hY. pRBU ipafry ny qF ies pKoN vI sucyq hoxf hY. krqf ajUnI hY, mMdrF ‘c mUrqIaF rfhIN sQfpnf qF dUr, AusdI sQfpnf qF mfqf dy grB ‘c vI nhIN huMdI, PLurmfieaf hY "Qfipaf n jfie kIqf n hoie" (pAuVI 5). ‘sicafry’ mnuWK ny kyvl aqy kyvl gurU dy dWsy mfrg qy hI jIvn nMU clfAuxf hY. Ausny iksy qrHF dy vI nfdM (jog sfDnfvF) vydF, bRhmf-ivsLnMU-mhysL jF pfrbqI afid dyvIaF ‘c vI kdficq ivsLvfs nhIN ilafAuxf. pRBU byaMq hY, ibafx dy dfiery ‘c nhIN afAuNdf, jLry jLry ‘c ivafpk aqy sfry sMsfr df ieko hI dfqf hY.

bfxI ‘jpu’ pAuVI Cy "qIriQ nfvf jy iqsu Bfvf" ‘c pfqsLfh smJFdy hn ik jIv qIrQF afid dy iesLnfnF-XfqrfvF dy Poky ivsLvfsF ‘c sfrf jIvn BWtkdf rihMdf hY. ieh XfqrfvF aqy iesLnfn vI mnuWK dy jIvn nUM ‘sicafrf’ nhIN bxf skdy. gurU -gurbfxI dI isiKaf qy cly ibnF jIvn dI gl nhIN bx skdI.

pAuVI nM: sWq "jy jug cfry afrjf"rfhI pfqsLfh spWsLt krdy hn ik jog sfDnfvF rfhI lokI lMmIaF AumrF vDfAux dy jWqn krdy aqy iesnMU Drm krm mMnI bYTy hn. iesyqrHF sMsfr pwDr qy vfh vfh lYky, byaMq mfn siqkfr pRfpq krky vI, jykr jIvn df mWksd krqy dI drgfh ‘c surKrU hoxf nhIN, mn krky krqffr nfl sFJ nhIN bx afAuNdI qF ieqny ruwqby, qfkqF, lMmIaF AumrF sLBkuJ pRfpq huMdy hoey vI, pRBu dI drgfh ‘c ajyhy mnuWK dI kImq iek mfmUlI kIVy qoN vWD nhIN.

keI vfrI mnuWK ‘sicafrf’ hoxf qF locdf hY, iesqrHF Auh pRBU ipafr vfly pfsy turdf hY. Ausdy jIvn ‘c inKfr afAuxf vI arMB ho jFdf hY. lokfeI dIaF njLrF ‘c AusnUM vfh! vfh! vI imlx lg jFdI hY. lokF dIaF njLrF ‘c Auh sMq, Bgq, mhfqmf sfDU, gurmuWK vI bx jFdf hY. bhuqI vfrI ieWQy afky mnuWK iQwVk jFdf hY, Auh smJx lg pYNdf hY ik ieh sLoBf-vizafeI Ausdy apxy guxF krky hY. iesqrHF keI glF Ayupr qF rwb df vI Tykydfr bx bYTdf hY. pRBu dI byaMqqf qy apxI nfsmJI kfrn aMqqf dIaF lkIrF lfAux lg pYNdf hY. AusnUM icMqf ho jFdI hY jykr iksy gl df Auwqr n dy sikaf qF lok smJxgy iesnMU rWb bfry kuJ pqf hI nhIN. AusdI bxI bxfeI Bwl Kqm ho jfvygI. AusnMU bhuqf zwr apxI Bwl ‘qy vfh! vfh! nMU kfiem rKx df ho jFdf hY. mnuWK dI iesy mfnsk avsQf df iswtf hY jdoN ‘DrqI, bYl dy isMGF qy KloqI dIaF’ AUt ptFg khfxIaF GWV-GWV ky lokfeI nMU gumrfh krnf sLurU kr idWqf igaf. mnuWK ‘sicafrf’ bxdf-bxdf, pKMzI bxky rih igaf. AusnMU ieh vI smJ n af skI ik kyvl DrqI hI nhIN, krqy dI byaMq rcnf hI krqy dy ismrn rUpI icwty-suawC Drm rUpI bYl dy afsry KVI hY aqy hukim-sMqoK dy nIXm dy Dfgy ‘c bwJI hoeI hY.

‘sicafry’ dI avsQf nUM pRfpq kr cuWky jIvn aMdroN jdoN kUV dI pfl tuWt jFdI hY qF AusdI jIvn-rihxI ‘c BrvF inKfr af jFdf hY. pRBU dI pihcfx ijs nMU ik pfqsLfh ny ieWQy ‘suixaY’ sLbd nfl pAuVI nM 9 qo 11 qIk inBfieaf hY, arQ BfvF nMU smiJaF gl bx jFdI hY. ajyhy mnuWK dI socxI ivrft ho jFdI hY. iPr jdoN pRBu dI iehI pihcfx Ausdy jIvn df mMnx bx jFdI hY, qF ies ivsLy nMU pfqsLfh ny pAuVI nM: 12 qoN 15 qIk ‘mny’ aqy ‘mnY’ sLbdF nfl sMboDn kIqf hY. ajyhI ‘mnY’ dI avsQf vfly Aus mnuWK dy jIvn df rWs ibafx qoN bfhr ho jFdf hY. Ausdf jIvn suhylf ho jFdf hY. Aus df apxf jIvn qF sMvrdf hI hY, jo Ausdy nyVy afky mfno Ausdf pRvfr bx jFdy hn AunHF dy jIvn df vI AuDfr ho jFdf hY. ajyhy ‘sicafry’ mnuWK, pRBU dy drbfr ‘c ‘pMc’ avsQf nUM pRfpq kr lYNdy hn. ajyhy ‘sicafry’ jfx lYNdy hn ik pRBU dI byaMq rcnf qF dUr, AusdI rcnf dy iksy mfmUlI aMg df vI vrnx nhIN kIqf jf skdf. ‘asMK’ sLbd nfl susLoBq poVI nM: 17 qoN 19 ‘c iehI gl smJfeI hY.

"BrIaY miq pfpf kY sMig]Ehu DopY nfvY kY rMig"-(pAu:20pM:4) sicafry dI avsQf ‘c puWj cuWky mnuWK nUM spWsLt ho jFdf hY ik mn df iesLnfn bfxI aqy gurU dI isiKaf nfl hoxf hY. pfxI qF srIr dy sLnfn jF kpVy afid sfP krn df sfDn hY, pfxI dy iesLnfn nfl mn suawC nhIN huMdf. qIrQ iesLnfn, anykF qrHF dIaF qwp sfDnfvF, dfn-puMn afid dy krm, Drm dy nfm kyvl idKfvy mfqr Pokt krm hn. mn df iesLnfn qF pRBU nMU suixaY (smJx) aqy mMnx qoN ibnF sMBv hI nhIN.

"pfqflf pfqfl lK[[[ afpy jfxY afpu"-(pAu:21pM:5) ‘sicafry’ dI avsQf ‘c puWj cuWkf mnuWK PjUl dy suaflF-juafbF ‘c smF brbfd nhIN krdf. rwb kdoN hoieaf? rWb ny ieh rcnf kdoN bxfeI? vgYrf-vgYrf. ajyhf mnuWK pRBU rcnf bfry iqMn jF cOdHF lokF vflIaF byisrpYr dIaF igMxqIaF-imMxqIaF vfly BulyiKaF coN vI afjfd ho jFdf hY. AusnMU pRBU rcnf dy afkfsLF pfqflF leI lKF df sLbd vI Cotf lgdf hY AusdI socnI qF "nfnk vzf afKIaY afpy jfxY afp" vflI bx cuWkI huMdI hY.

"sflfhI sflfih eyqI suriq n pfeIaf"- pAuVI nM:23qoN26 qIk pfqsLfh ieQoN qIk PurmFdy hn ik ‘sicafry’ pd nMU pRfpq jIv mfnoN pRBU df hI rUp ho inWbVdf hY. ijvyN byaMq ndIaF-nfly smuMdr ‘c pYx qoN bfad smuMdr df rUp Dfrn kr lYNdy hn aqy awz nhIN kIqy jf skdy. iesyqrHF ‘sicafry’ pWd nMU pRfpq mnuWK dI bolI-rihxI-socxI-ivhfr-krnI ‘c ieWqnI suMdrqf, iKwc[ inKfr qy sWcfeI af jFdI hY ik Ausdf jIvn pRBU df hI pRgtfvf bx jFdf hY. Ausdy jIvn ‘c vYr-ivroD, Byd-Bfv, jfq-vrx, apxy-prfey vfly ivWqkry nfm-mfqr vI nhIN rih jFdy. ‘sicafry’ dI avsWQf ‘c puWj cuWky mnuWK nUM pfqsLfh aMq, amul, afKih afid lPLjLF nfl krqy dy drsLn krvfky Aus dI idRWVqf nUM hor pWikafeI bKsLdy hn. ‘sicafry’ dI avsQf ‘c puWj cuWky mnuWK nUM smJ af jFdI hY ik pRBu dI byaMqqf qy aMq dIaf lkIr kyvl pRBu Buly lokF dI hI kfZ hn. suKnf suKnIaF vI kyvl mUrKqf hY. blik AusnUM qF krqy dI rcnf dy hr iek aMg ivcoN iesqrHF Bfsdf hY, mfno rcnf df jIv, inrjIv, kflpink hY jF hoNd vflf, Aus pRBu dI kfrIgrI nUM hI ibafn (gfvih) kr irhf hY. ‘sodru’ vflI pAuVI nM: 27 ‘sicafry’ mnuWK dI iesy mfnsk avsQf df vrnx hY.

bfxI ‘jpu’ pAuVI nM: 28 qoN 32, jog mq anusfr kMnF ‘c muMdrF pfAuxIaF, srIr qy ibBUqIaF, sLfdI n krvfAuxI, irWDIaF-isWDIaF dI pRfpqI dy loB-lflcF leI jF jog-sfDnfvF rfhIN jIvn nMU brbfd krn vflI gl, ieh sB ‘sicafry’ mnuWK dI suWDr cuWkI qy suawC socxI qoN bhuq ipWCy dIaF glF rih jFdIaF hn. AusnMU qF sMsfr rcnf leI iksy mfeI qoN bRhmf-ivsLnMU-mhysL dI AuqpwqI rfhIN sMsfr cwkr bfry khfxIaF GVHx vfilaF dI akl qy vI qrs afAuNdf hY. AusnUM smJ af jFdI hY ik ijnHF lokF ny ieho ijhIaF by-isrpYr khfxIaF GVIaF hn asl ‘c AunHF nMU krqy dI mhfn hWsqI bfry Aukf smJ hI nhIN sI.

‘kuV dI pfl’ dy ckrivAUh ‘c PLisaf mnuWK iksy ieMdr, Drmrfj aqy pqf nhIN iks-iks df pujfrI bixaf bYTf huMdf hY. pihlLF qF iksy dI suMdrqf, iksy dy bl, bhfdrI dy kfrnfmy, iksy dI ivdvqf qy ieqnf rIJ jFdf sI ik Ausy nMU hI iesLt qy rwb qIk vI mn bYTdf sI. Auh bRhmf-ivsLnMU-mhysL dy BulyiKaF ivc Pisaf sI. dsLrQ puqr rfm nF jsodf puqr ikRsLn nMU hI Bgvfn qy rwb mMn irhf sI. hvf-pfxI-awg-DrqI nMU hI dyvqy mn ky AunHF dI pUjf krdf sI. Ausdy mn dI phuMc kUV dI pfl qoN agy twpI hI nhIN sI. Aus smyN Aus ivcfry nMU ieMnf hI pqf sI. pr ‘sWicafry’ dI avsQf nMU puWj cuWky Ausy hI mnuWK nUM irWDIaF-isWDIaF dIaF cqurfeIaF nfl vI hux koeI pRBfvq nhIN kr skdf. ‘kUV dI pfl’ tuwtx qoN bfd AusnMU smJ af jFdI hY ik krqy dI rcnf ‘c cfr KfxIaF dI gl qF koeI kImq hI nhIN rKdI ieQy qF AuqpwqI dy byaMq ZMg hn (kyqIaF KfxI) aqy hor aQfh qy pRcMz igafn.

sicafr’y mnuWK nMU smJ af jFdI hY ik krqy ny DrqI mnuWKf jnm dI sPLlqf leI kyvl iek Drmsfl BfV rYv bsyrf hI bxfeI hY. Auh ieQy rihx leI pYdf nhIN hoieaf. AusnMU pqf lg jFdf hY, pRBU sdf inaFkfrI hY aqy jIvF dy cMgy-mMdy krmF df inbyVf vI Auh afp hI krdf hY. Aus aMdroN purfxy pfey hoey Drmrfj, jmrfj, ieMdrlok, dyvlok, ipqWr lok afid vfly sfry BulyKy muWk jFdy hn. Auh iksy gloN vI pRBU nMU AulHfmf nhIN dyNdf, Ausdf jIvn qF rjf-Bfxy df jIvn bx jFdf hY.

kUV dI pfl tutWx AuprMq Ausdf Drm vl pRvysL AusdI igafn nfl sFJ bx aFAuNdI hY (igafn KMz). hux Aus Drm qoN Aupjy sWcy igafn nMU afpxy jIvn ivc vsfAux vfsqy AuWdmsLIl qy imhnqI bxdf hY, apxy mnuWKf jnm dI pUrI pUrI sMBfl krdf hY (srm KMz). pRBu dI bKisLsL vflI avsQf Ausdy jIvn ivcoN AuWBr-AuWBr ky sfhmxy afAuNdI hY (krm KMz). iesqrHF Auh shI arQF ‘c ‘sicafrf’ bx cuWkf huMdf hY (sc KMz). pRBu dI sWcI tWksfl ‘c Ausdf AuWcf-suWcf jIvn ieAuN pivqR qy bydfg ho jFdf hY ijvyN suinafry dI BWTI ‘coN inkilaf sLuWD sonf.

ies sMKyp ivcfr qoN ieh isWtf inkldf hY ik bfxI ‘jpu’ mUl rUp ‘c sicafry aqy sPl jIvn df hI AuWcf-suWcf sMklp hY. kUV dI pfl dy Auhly bYTf mnuWK apxy mnuWKf jnm nMU brbfd kr irhf huMdf hY. gurbfxI anusfr pRgt kIqy ‘nfm ismrn’ aQvf ‘jpu’ rfhIN Auh hukmI bMdf bxky ies kUV dI pfl nMU smJ aqy qoV skdf hY. sWcfeI vI iehI hY ik dunIaF dy iksy vI Drm-drsLn-sLfsqR jF igafn ‘c mnuWK dy sPl jIvn dI ieho jyhI KuWlI zuWlI pihcfx nhIN imldI. jIvn rsqy ‘c afAux vflIaF rukfvtF, AuhnF qoN bcx dy Aupfa qy ZMg kyvl suBfa bdlky iksy ivsLysL AuWdm qoN ibnF, sihjy hI ajyhy suafdly jIvn nMU pRfpq krfAuxf, kyvl gurU pfqsLfh dI hI dyx aqy ikRsLmf hY. #88s92.1s06#

ieh pypr imqI 29 PLrvrI idn snIcrvfr sMn 1992 nUM gurduafr rukfbgMj sfihb , nvIN idWlI ivKy ‘idWlI isWK gurduafrf pRbMDk kmytI vloN kIqy gey bfxI ‘jpu’ Aupr sYmInfr smyN, kmytI dI ivsLysL mMg anusfr, lyKk vloN iliKaf qy piVHaf igaf. surjIq isMG

Including this Self Learning Gurmat Lesson No 88

bfxI ‘jpu’ ‘c ‘sicafrf’ df sMklp

For all the Gurmat Lessons written by ‘Principal Giani Surjit Singh’ Sikh Missionary, Delhi, all the rights are reserverd with the writer, but easily available for Distribution within ‘Guru Ki Sangat’ with an intention of Gurmat Parsar, at quite a nominal printing cost i.e. mostly Rs 200/- to 300/- (in rare cases upto 500/-)per hundred copies . (+P&P.Extra) From ‘Gurmat Education Centre, Delhi’, Postal Address- J-IV/46- II Fl. Old D/S Lajpat Nagar.-4 New Delhi-110024 Ph. 91-11-26487315 Cell 9811292808

web site- www.gurbaniguru.com




.