.

cfr juWgF vflf bRfhmxI qol-mol

kUVu agY rQvfhu

ipRMsIpl igafnI surjIq isMG, isWK imsLnrI, idWlI

bRfhmx mWq anusfr DrqI dI iek Aumr imWQI hY aqy ieh Aumr 43,20,000 sfl dWsI hY. iPLr ies Aumr nUM agy juWgF ‘c vMizaf hY. ieh jug igxqI ‘c cfr dWsy hn. ieh hn- sWqjug, q®yqf, duafpr qy kljug. iesy qrHF hryk jug dI Aumr kRm anusfr 17,28,000, 12,96,000, 8,64,000 aqy 4,32,000 sfl (mnuwKF dy sfl) dWsI hY. ieh sfrf smF kul imlfky 43,20,000 sfl bxdf hY. iesnUM cOMkVI jF ‘mhf jug’ vI ikhf hY. hryk jug dI Aumr qWrqIb-vfr GWtdI dWsI hY. kfrn idWqf hY ik hr iek juWg anusfr iehnF jugF dy jIvF df srIrk bl qy afcrn kmjLor huMdf jFdf hY, ies krky Ausy ihsfb nfl ienHF dI Aumr BI nflo nfl GWtdI jFdI hY.

gurmWq ny nf hI qF iksy ajyhI smyN jF juwg vMz nUM hI pRvfx kIqf hY aqy nf hI krqf pRBu, AusdI rcnf jF AusdI rcnf dy iksy aMg Aupr igxqI-imMxqI dIaF lkIrF pfAux vflI iksy soc nUM hI pRvfn kIqf hY; PLurmfn hY "aMqu n vyKix suxix n aMqu ] aMqu n jfpY ikaf min mMqu ] aMqu n jfpY kIqf afkfru ] aMqu n jfpY pfrfvfru" (bfxI jpu pAu:24) blik gurbfxI df spWsLt PLYslf hY ik krqf jF AusdI rcnf dy iksy vI aMg df aMq nhIN pfieaf jf skdf. ieQoN qIk ik ajyhI soc vfly iensfnF nUM pfqsLfh ny Dfrmk afgU nhIN, AunHF vfsqy qF "qf ilKIaY isir gfvfrf gfvfru" (bfxI jpu) Bfv ‘mUrKF qoN vI vWzy mUr’ ikhf hY.

pRBu qoN ivsfr ky jIxf hI hY asl kljug- gurmWq anusfr bRfhmxI kljug nUM kljug nhIN blik pRBu qoN ivWCVky aqy krqy nUM ivsfr ky jIAUxf hI asl kljug hY; PLurmfn hY iek GVI n imlqy qf kiljugu hoqf" (pM:96) aqy "afKf jIvf ivsrY mir jfAu" (pM:9). ies qoN bfd ijs DrqI dI Aumr dWs ky bRfhmx vIr ies dI Aumr nUM jugF ‘c vMz irhf hY aqy Aus qNo bfd iekdm prlo qy iPLr nvyN isirE sqjuWg lgx dIaF glF smJf irhf hY. ies sfry dy Ault bfxI df PLYslf hY ik ieh rcnf vI Ausy hI krqy dI hY. ies bfry ajyhIaF iQAurIaF kyvl mnuWK nUM BrmfAux aqy apxI dukfn clfAux leI hn; PLurmfn hY ""ijv iqsu BfvY iqvY clfvY ijv hovY Purmfxu ] Ehu vyKY Enf ndir n afvY bhuqf eyhu ivzfxu" (bfxI jpu pAu:30). ijs krqfr dI ieh byaMq rcnf hY, Auh qF ijsqrHF AusnUM cMgf lgdf hY Auh afp hI iesnUM clf irhf hY pr ijnHF lokF ny ‘iek mfqf rfhIN sMsfr dI rcnf’ DrqI hyTF bYl dy isMgF vflIaF jF sLysLnfg vflIaF glF, iesy qrHF ieh jugF aqy juWg-vMz jF isRsLtI dI Aumr vflIaF ieh by isr pYr dIaF glF GWV-GWV ky sMsfr nUM AulJfieaf hY asl ‘c AunHF nUM krqf Builaf hY. blik ajyhy lokF nUM qF krqfr dI smJ hI nhIN afeI. DrqI kdoN bxI? ikvyN bxI? iksqrHF bxI? iesdI ikMnI Aumr hY? ies df aMq kdoN hoxf hY" prlo kdoN hoNxI hY, hoxI vI hY, jF ik hoxI hI nhIN hY? ieh sfrIaF glF mnuWK dy pWDr dIaF nhIN blik bnfAux vfly Bfv akflpurKu dy pWDr dIaF hn. gurdyv ies bfry PLYslf dy rhy hn "iqsu BfvY qf kry ibsQfru ] iqsu BfvY qf eykMkfru" (pM:284) aqy "hrn Brn jf kf nyqR Poru ] iqs kf mMqRü n jfnY hour" (pM:284). Bfv ijs krqy dI ieh rcnf hY AusdI soc ies bfry kI hY, ieh qF kyvl AuhI jfxdf hY ikAuNik "iqs kf mMqRü n jfnY hour" jy cfhy qF PLYlfa vDFdf jfvy jF sfrf smyt dyvy. ieh qF sfrI AusdI apxI Kyz hY. kyvl ieh DrqI hI nhIN blik AusdI bxfeI sfrI rcnf nUM hI Kqm krnf vI kyvl Ausdy iek PLurny df hI kMm hY. ies krky AusdI rcnf leI ieh bRfhmxI dfavy jF juWgF vflI PLokt vMz AuQy kI kImq rKdI hY, smJdy dyr nhIN lgdI.

kljug aqy kljug df pRBfv?- holIaF dy idnF ‘c gurU nfnk pfqsLfh Aucycy mQuWrf pujy. Bfrq ivc mQRWrf-ibNdRfbx, holIaF dy iqAuhfr leI sB qoN vWzf kyNdr hY. Drm iqAuhfr dy nfm qy ijNMnF KrUd mQurf-ibMdrfbx mcfieaf jFdf hY, holIaF nUM afDfr bxfky ijWqnIaF lWcr KyzF AuQy KyzIaF jFdIaF jFdIaF hn, pRmfqmf hI myhr kry. aqy sfry df afDfr bxfieaf jFdI hY mdBfgvq purfn dI iek Auh kWQf ijs ‘c ikRsLn jI nUM gopIaF nfl holI Kyzdy aqy klol krdy disaf igaf hY.

gurdyv ny Drm-iqAuhfr dy pWj AuQy lokfeI ivc KyzIaF jf rhIaF ienHF asWBX KyzF qoN lokF nMU mnHf kIqf aqy smJfieaf vI. pfqsLfh ny pFizaF nUM, ijnHF dI sLih ‘qy sfQ nfl ieh sB cl irhf sI qfVxf vI kIqI. gurdyv ny AunHf nUM ikhf, Drm qF mnuWKf jIvn nUM nIvIN pWDr qoN cuWkky AuWcf krdf hY. Drm lokfeI dy jIvn nUM nIvF krn leI nhIN huMdf. jykr Drm qy aml df mWqlb vI lokfeI dy jIvn nUM gMdf krnf hI hY qF iPLr aDWrm iksnUM khFgy?

ieMnF hI nhIN, aY pFizE! jdoN Drm dy mMny jFdy afgU afp hI ieh sB krvf rhy hovx, jykr swcmuWc Drm df rsqf vI iehI hY qF Drm-afgUaF dI ieQy loV hI kI hY? icWkV ‘c qF bMdf apxy afp pihlF qoN hI zuWbf ipaf hY. Drm ny qF bMdy nUM ies icWkV coN kWZxf hY pr ieh qF sB ies sWcfeI dy Ault hY.

iesqy pFizaF df Auqr sI, pfqsLfh! ieQy asIN kI kr skdy hF, ieh qF sB kljug df hI pRBfv hY. qF pfqsLfh ny AuQy ies pRQfey iek sLbd Aucfrx krky pFizaF qoN kuJ suafl kIqy ik aY pFizE! ijs kljug dI tyk lY ky Drm dy nfm hyT qusIN ieh sB kr qy krvf rhy ho jLrf dso qF shI Auh quhfzf kljug koeI smF hY jF ik koeI mnuWK jF iPLr Aus kljug dI mnuWK dy suBfa Aupr pWkV.

PLurmfn hY "soeI cMdu cVih sy qfry soeI idnIaru qpq rhY ] sf DrqI so pAuxu Julfry jug jIa Kyly Qfv kYsy ]1] jIvn qlb invfir ] hovY prvfxf krih iDÕfxf kil lKx vIcfir ] 1 ] rhfAu ] ikqY dyis n afieaf suxIaY qIrQ pfis n bYTf ] dfqf dfnu kry qh nfhI mhl Ausfir n bYTf ] 2 ]"(pM:902) ijsdf Bfv hY ik aY pMzqo! ijnUM qusIN kljug kihNdy ho jLrf dso qF shI:-

1[ jykr kljuWg koeI mnuWK hY qF iPLr Auh rihNdf ikWQy hY? ikAuNik aj qIk nf hI qF asF AusnUM kdy iksy dys ‘c rihNdf suixaf hY aqy nf hI iksy qIrQ jF Drm sQfn qy aqy nf hI iksy mhWl ‘c hI Aus df koeI itkfxf "ikqY dyis n afieaf suxIaY qIrQ pfis n bYTf ] …[mhl Ausfir n bYTf"

2 jy kljug iksy smyN df nF hY qF qusIN ieh dWso ik ijsnUM qusIN sWqjug kihNdy ho afiKr AudoN vI iehI sUrj inkldf sI, iehI qfry sn, iehI cMdRmF sI, DrqI vI iehI sI aqy hvf vI iehI cldI sI. kyvl sWqjug ‘c hI nhIN blik quhfzy khy jFdy bfkI juWgF ‘c vI sUrj, cMd, qfry, DrqI, hvf iehI sI ijhVI ik aj cl rhI hY ""soeI cMdu cVih sy qfry soeI idnIaru qpq rhY ] sf DrqI so pAuxu Julfry jug jIa Kyly Qfv kYsy" qF iPLr quhfzf ieh kljug apxy klol ikWqy kr irhf hY?

3[ gurdyv ny AunHF pFizaF qoN ieh suafl vI kIqf hY ik aY pFizE! jykr ienHF juWgF df quawluk swcmuWc mnuWKF dy suBfa aqy afcrx nfl hY ijvyN ik qusIN kih rhy ho qF iPLr (quhfzy ies GVy hoey) kljug ivc vI jy koeI mnuWK sWcmuWc hI propkfrI suBfa jIvn-afcrx rKdf hY, jF dUijaF dI mdd krnI cfhuMdf hY qF AuQy Aus Aupr ieh kljug koeI rukfvt ikAuN nhIN bx skdf? "dfqf dfnu kry qh nfhI"

qFqy BfeI! ies qNo ieh sWcfeI qF apxy afp hI pRgt ho rhI hY ik quhfzf pRclq kljug nf hI koeI mnuWK hY, nf smF aqy nf hI lokfeI dy suBfa-rihxI dI pWkV krky AusqoN iksy ivgfV leI koeI KWqrf, qy nf hI apxy afp ‘c Auh koeI qfkq.

jIvn qlb invfir- blik ies sLbd df rhfAu df bMd ijhVf ik iksy vI sLbd df kyNdrI Bfv huMdf hY Aus ‘c gurdyv AunHF pFizaF blik sMsfr Br dy Drm qy sWqf dy afgUaF nUM qfVxf krdy hn ik ajyhI pWdvI qWk puWjy loko! qusIN apxy mn ivcoN KLuWd-gLrjLI nUM dUr kro. ieh KLuWd-gLrjLI aqy suafrQ aDIn kIqy quhfzy sfry kfly kfrnfmy, DWky ‘qy jLulm hI asl ‘c kljug hn. ies vfsqy KLuWd-gLrjLI qy quhfzy vloN dUijaF nfl kIqy jf rhy DWky afid hI asl ‘c kljug hn. bWs iehI hY quhfzf kljuWg jF gMdy-ivWBcfrI afid jIvn leI quhfzy apxy vloN iek bhfnf. sWcI gl ieh hY ik kljug iksy smyN, suBfa jF iensfn df nfm nhI blik kurfhy pey iensfnF dIaF kflIaF krxIaF df nfm hI kljug hY.

gurbfxI aMdr pM: 902, Aupr, kljuWg dy pRQfey ieh sLbd kfPLI lMmF hY. pfqsLfh ny rfmklI rfg ivcly ies sLbd nUM AuQy, apxI mQurf ivKy pRcfr PLyrI smyN Aucfrx kIqf. ies sLbd ‘c gurdyv ny, bRfhmx mWq rfhIN GWVI hoeI juWgF vflI ies sfrI Kyz df BrvF pfj AuGyiVaf aqy apxf PLYslf dyNdy hoey gurdyv ny lokfeI nUM smJfieaf ik siqjug, qRyqf, kljug afid smyN dI koeI vMz nhIN. ies vfsqy Dfrmk afgU jF afm lokfeI, aKOqI kljug df pWVdf pf ky nf hI afpxy dosLF qoN brI ho skdI hY aqy nf hI akflpurKu dI drgfh ivcoN hI surKrU ho skdI hY.

ieQy qF spWsLt PLYslf hY ik ‘‘nfnk nfmu imlY vizafeI eydU Aupir krmu nhI" (AuhI sLbd) qF qy loV ies gl dI ik hY mnuWK iek nyk nIXq-propkfrI iensfn bxy aqy iksy aKOqI kljug afid dI tyk lYky ies kImqI mnuWKf jnm nUM gMdf qy brbfd nf kry.

Aupir scu afcfru"- "schu ErY sBu ko Aupir scu afcfru" (pM:62) gurbfxI df inrxf hY ik mnuWK dy suBfa nUM ielfhI rMg ‘c rMgx leI koeI vI smF jF sQfn blvfn nhIN huMdf. mnuWKf jIvn dI sMBfl hI kyvl mnuWKf jnm hI sB qoN Auqm smF vI hY aqy sQfn vI. imsfl vjoN "ijQY jfie bhY myrf siqgurU so Qfnu suhfvf rfm rfjy ] gurisKˆØI so Qfnu Bfilaf lY DUir muiK lfvf" (pM:450). ies leI sB qoN vWD mhWqv qF mnuWK leI apxy afcrx nUM TIk rKx df aqy igrfvt qoN bcfAux df hY.

hor lvo pfqsLfh PLurmFdy hn "sic kflu kUVu vriqaf kil kflK byqfl ] bIAu bIij piq lY gey ab ikAu AugvY dfil" (pM:468) spWsLt hY BfvyN ik sfry pfsy kUV dI kflK CfeI hovy iPLr vI ijnHF ny mn nUM duicWqI qo bcfky kyvl qy kyvl krqy dy ho gey aqy apxy jIvn nUM pRBu guxF df KjLfnf bxf ilaf, AunHf ny ies lok ivc aqy pRBu dI drgfh ivc vI mfx pRfpq kIqf hY. qF ivcfro jy kr ieko smyN dovyN qrHF dy jIvn iesy sMsfr ‘c hI hn qF smyN jF aKOqI kljug afid dI juWg vMz ny Aus ‘c jF AunHF dy suBfa dI sMBfl ‘c ikWqy rukfvt pfeI?

kyvl iek vfrI nhIN bfxI ny anykF vfrI smJfieaf hY ik ieh mnuWKf jnm durlLB hY ies nUM jLfieaf nhIN krnf. smF koeI hovy pr ies jIvn leI sPLl smF AuhI hY jo krqy nfl iek-imWk hoky bqIq ho irhf hY. gurdyv PLurmFdy hn "sfeI GVI sulKxI ismrq hir nfm" (pM:819) jF iPLr "mfh idvs mUrq Bly ijs kAu ndir kry" (pMnf136) qFqy mnuWKI suBfa nUM gMdf krn leI kljug afid vflIaF glF kyvl ZuWcrF qoN vWD hor kuJ sfbq nhIN huMdIaF.

nfnk myru srIr kf- gurbfxI ‘c qF pfqsLfh dy spWsLt PLYsly hn ik koeI vI smF jF sQfn apxy afp ‘c mfVf jF cMgf nhIN huMdf, cMgI jF mfVI qF mnuWK dI apxI krxI hI huMdI hY. mnuWK nUM juWgF vflI ies guMJl coN kWZx leI gurbfxI ‘c pfqsLfh ny bhuq vfrI ‘qy iBMn-iBMn ZMgF nfl ies sWcfeI nUM sfzy sfhmxy pRgt kIqf hY. iPLr vI bhuqy pRmfx dyx nfloN ies ivsLy nUM sMgqF qIk hor spWsLt krn leI asIN ieQy bfxI ‘afsf kI vfr’ pAuVI nM 13 df pihlf slok arQF aqy gurmWq syDF sihq dy dyxf ijLafdf Xog smJdy hF jo iesqrHF hY:

sloku mÚ 1 ] nfnk myru srIr kf ieku rQu ieku rQvfhu ] jugu jugu Pyir vtfeIaih igafnI buJih qfih ] sqjuig rQu sMqoKu kf Drmu agY rQvfhu ] qRyqY rQu jqY kf joru agY rQvfhu ] duafpuir rQu qpY kf squ agY rQvfhu ] kljuig rQu agin kf kUVu agY rQvfhu ] 1 ] (470)

pd arQ- myru- pRclq ivsLvfsF muqfbk ijvyN ‘myrU’ prbq dy duafly sfry gRih (qfry) GuMmdy dWsy jFdy hn; ieh vI ikhf jFdf hY ik myru prbq sfry ‘dIpF’ df kyNdr qy ies ‘c sonf-hIry vI imldy hn. ijvyN mflf dy 108 mxikaF ivcoN isrqfj mxkf ‘myrU mxkf’ ikhf jFdf hY. ijvyN moqIaF dy hfr df sLRomxI moqI jF pYNzl ‘myrU’ aKvfAuNdf hY-iqvyN pRBU dI rcnf dIaF byaMq jUnIaF ivcoN ieQy sLRomxI jUn, mnuwKf jUn nUM vI ‘myrU’ hI ikhf hY. myru srIr kf- (sfrIaF jUnIaF ivcoN) myrU srIr df, sLRomxI srIr df, mnwuKf srIr df. rQu-kfT AupinsLd ‘c mnuwKf srIr ƒ rWQ nfl Aupmf idwqI hY Ausy qrHF ieQy vI mnuWKf srIr leI lPLjL rWQ hI vriqaf hY. rWQvfhu-rQ ƒ clfx vflf

(gl nUM smJfAux leI ieQy gurdyv kihMdy hn) jykr mnuWKf srIr ƒ rWQ imWQ ilaf jfvy qF ies srIr rUpI rWQ nUM, ies aMdr ies nUM clf rhy (hwk rhy) mn nUM ies rWQ df rWQvfh smJxf cfhIdf hY.

jugu jugu-smyN smyN nfl, pRkrx anusfr hryk juWg ivc. jug-bRfhmxI ivsLvfsF anusfr ies isRsLtI dI ivsLysL Aumr sImF imWQI geI hY aqy Ausy sImF ƒ hI ‘jug’ ikhf hY. ieh jug igxqI ‘c cfr dWsy hn, vyrvf dy cuWky hF.

vtfeIaih- vtfey jFdy hn, bdldy rihMdy hn. igafnI- igafn vfx mnuwK, qfih- ies gwl ƒ. sqjuig-sqjug ivc, sqjug df vfsI. q®yqY-q®yqy jug ivc, qRyqy df vfsI-iesy qrHF duafpr duafpr df vfsI aqy qy kljug df vfsI. squ-AuWcf afcrn. sMqoK-mn df itkfa. agin-iqRsnf-BWtkxf dI aWg. kUVu- ibnsn hfr pdfrQF df moh, mfiek iKWcF, sMsfrk iKcF]1]

‘igafnI buJih qfih’-igafnI- igafn vfx mnuwK, gurbfxI anusfr Aus avWsQf ‘c puWjy mnuWK ijnHF dIaF afqmk igafn vflIaF dovyN aKF kfiem hn. Bfv jo krqy bfry vI spWsLt hn aqy pRBu nUM pfAux vfly jIvn rfh bfry vI "duie duie locn pyKf ] hAu hir ibnu aAuru n dyKf" (pM:655) "nfnk sy aKVIaF ibaMin ijnI izsMdo mf iprI" (pM:577). pfqsLfh ny ieQy spWsLt kIqf hY ik ies sWcfeI nUM kyvl ajyhy igafnvfn hI smJdy hn ik ajyhIaF juWgF vflIaF glF inrmUlL aqy gumrfhkun hn.

cyqy rhy! gurmWq anusfr smyN vflI ieh juWg vMz vflI iQAUrI, mnuWK smfj nfl inrf DoKf ‘qy TWgI hI dWsI hY aqy ies nUM pRvfx nhI kIqf. vYsy vI dunIaf dy hor vI iksy Bfg jF dysL ny ies jug vMz nUM nhI mMinaf. hor qF hor KuWd Bfrq ivwc hI eIsfeI aqy muslmfn vI ies iQAurI nUM nhI mMxdy.

arQ- gurU nfnk pfqsLfh PLurmFdy hn ik pRBu rcnf ivWclIaF byaMq jUnF ivcoN sLRomxI jUn mnuWKf srIr (myru srIr) hY. (gl smJfAux leI pfqsLfh ny ieQy) srIr nUM rWQ aqy iesdI agvfhI kr rhy ies aMdr mMn nUM iesdf rQvfh ikhf hY-ieku rQu ieku rQvfhu’.

qFqy (ijLMdgI dy lMmy sPLr ‘c smyN smyN dy pRBfv nfl ies mn dI socxI keI vfrI bdldI rihNdI hY. asl ‘c iehI hY mnuWKf jIvn aMdr anykF vfrI juWgF df bdldy rihxf. ies leI jdoN jdoN mnuWK dI ijLMdgI df insLfnf bdldf hY qF AudoN AusdI ijLMdgI df mnorQ-rihxI vI bdl jFdI hY (Bfv ik bRfhmx mWq anusfr ijhVf juWgF df Jmylf pfieaf igaf hY mnuWK nUM Aus BulyKy ‘c pYx dI loV nhIN) ieh vI sWc hY ik jIvn dy ies Byd ƒ isafxy (igafnI) purK hI smJ skdy hn.

(ies qrHF asl gl nUM smJx ‘c dyr nhIN lgygI ik sfnUM khy jFdy bRfhmxI juWgF dI AulJx ‘c PLsy rihx dI loV nhIN blik) jdoN aqy ijs smy sfzy ies srIr rUpI rWQ dI agvfhI Bfv mn dI rihxI ‘Aucf afcrx’ huMdI hY qF sfzy srIr df clx sMqoKI qy itkfa vflf huMdf hY-iehI hY Aus smyN sfzf sqjug df vfsI hoxf.

jykr mnuwK ny mn krky idRV insLcy kr hI ilaf hY ik Aus ny sdfcfrI aqy ivkfr rihq jIvn jIAUxf hY qF Aus dy srIr df clx vI Aus dy Aus imWQy insLfny vfly suBfAu anusfr-burfeIaF, ivkfrF qy kfbU pfAux leI qfkqvr aqy sUrmf hovygf-iehI hY mnuwK df mfno qRyqy jug df vfsI hoxf.

jykr mn krky insLcy kr ilaf ik asF suaWC aqy cMigafeIaF BrBUr jIvn hI bqIq krnf hY qF sfzy srIr (rWQ) df clx vI qWpF vflf (bRfhmxI qWp nhIN) Bfv burfeIaF-aAugxF qoN rihq rvygf-iehI hY mnuwK df duafpr jug df vfsI hoxf.

jykr mnuwK df mn (rWQvfh) hr smyN sMsfrk iKwcF-pRfpqIaF ‘qy ibnsnhfr pdfrQF dy moh ivwc hI AuliJaf rhygf, qF srIr (rWQ) apxy afp iKMn BMgr rWsF dI pRfpqI leI hI hr pWl iqRsLnf-BWtkxf-mfnidk qnfa dI BWTI ‘c hI sVdf rhygf. iehI hY mnuwK df kljuWg df vfsI hoxf.

gurmWq ivcfr drsLn-1 ieko smyN cohF jugF ‘c vfsf- mn dI iBMn iBMn iqafrI kfrn, khy jFdy cfr juWgF dy vwK vwK suBfvF dy bMdy aj ‘qy ieko smyN hI iml skdy hn. qF iPr! ies ivwc smyN bfry pRclq ies juWgF vflI vMz ny kI kIqf? iehI kfrx hY ik gurbfxI ‘c bfr-bfr mn dI sMBfl aqy mn nUM Bfxy-rjLf ‘c itkfAux dI gwl qy hI jLor idWqf igaf hY .

2[ juWgF dI vMz iek korf DoKf- ies slok rfhI gurU sfihb ny, bRWhmx mWq rfhI jugF dI kIqI ies vMz df KoKlfpx pRgt kIqf hY. PLurmFdy hn, sqjug, q®yqf, duafpr, kljug-smyN dI vMz df nfm nhIN. ies dI pihcfx qF mnuWK nUM apxI rihxI ‘qy suBfa qoN afp krky, apxy jIvn dI sMBfl afp krn dI loV hY.

ikAuNik ijs jIvn ‘c ‘Drm’ pRbl hY, AuQy khy jFdy ‘sqjug’ df hI vfsf hY, ijWs jIvn ‘c ‘kUVu’ pRDfn hY, AuQy kljug df pihrf hY. smyN df pRBfv sMpUrx jgq dy mnuWKF qy ieko ijhf nhIN huMdf, jgq dy iensfnfF dI rihxI, suBfAu anusfr uBMn iBMn huMdf hY. afcrn bdlx nfl, mnuWK df mfno jug vI bdl jFdf hY.

3[ smF aqy afcrx, dovyNo glF iBMn iBMn- lMmy smyN qoN pRBfv idwqf igaf hY ik hryk jug ‘c vwsx vfly mnuwK dI rihxI aqy afcrx vwKo vwK huMdf sI. iesy krky jug dy bdldy hI mnuwK dI rihxI vI bdl jFdI sI. gurdyv ny ies slok rfhI ies ivcfr nUM JUTf ‘qy mnuWK nfl DoKf dwisaf hY. spWsLt kIqf hY ik hryk smyN, hr iek rihxI-afcrx df mnuwK iml skdf hY. mnuwK dI rihxI aqy Aus df suBfAu, Ausdy mn dI sMBfl qy inrBr hY. afcrx df sMbMD iksy juWg jF smyN dI vMz nfl bWJf hoieaf nhIN.

juWgF vflI ivcfrDfrf dy kuWpRBfv aqy isWK kOm- lMmy smyN qoN pRBfv idwqf igaf sI ik ‘Drm dI gwl qF kyvl siqjug ivwc hI sI. iesy qrHF mirafdf pRDfn jIvn qyRqy vfsIaF dy lyKy sI, bhfdurI dIaF glF duafpr jug dIaF glF sn. ies smyN qF kljug df pihrf hY, lokF dI mWq hI mfrI hoeI hY, koeI ivrlf hI DrmI ho inWbVdf hY’ afid

ies ivcfrDfrf nUM dyx ipwCy kI mWqlb sI, pfqsLfh ny Aus df KuWl ky ijLkr qF ‘sfm khY syqMbru suafmI’ vfly slok ‘c kIqf hY. Aus sfrI ivcfr nUM asF ‘cfry vyd hoey sicafr’ gurmWq pfT nM 114 c idWqf hY; sMgqF gu:aYjulL sYNtr pfsoN mMgqf ky Ausdf lfB lY skdIaF hn. iewQy vyKx dI gwl ieh hY ik ies ivcfrDfrf df ieMnf mfVf iswtf inkilaf, mfmUlI ijhI ikWDry GWtnf vfprI nhIN qF Jwt dUijaF ny kih idwqf:-

‘dyKo jI! ikMnf Gor kljug af igaf hY’. bhuiqaF ny afpxy jIvn nUM kyvl ies vfsqy hI ivWBcfrI qy gMdf kr ilaf, ‘Cwzo jI! kljug ivwc ikhVf DrmI ho skdf hY, KfAu pIAu qy mOj kro, ieh gwlF qF siqjug dIaF sn’.

keI qF afpxy aAuguxF bfry kyvl ieh kih ky afpxy afp nUM hlkf kr lYNdy hn[ ‘dyKo jI! ies ‘c sfzf kI ksUr-ksUr qF kljug df hY’. ies qrHF iewk qrIky, ajyhy lok apxy afp nUM gMdgI aQvf aAugxF c suwtx leI mfno hor KuwlH lY lYdy hn. iehI kfrx hn ik ies ivcfrDfrf ny mnuwK dy afcrx nUM zygx ‘c bVf BfrI ikrdfr inBfieaf hY. ies qrHF DIry-DIry mnuwK afpxI mnuwKqf nUM hI ivsfrdf igaf.

sLrm nfl isr Juwk jFdf hY jdoN koeI iswKI srUp ‘c huMdf hoieaf vI kihMdf suixaf jFdf hY- ‘jI asIN kI krIey? asIN kljugI jIv ju hoey’. ijs guriswK Aupr dUijaF aMdroN ies aigafnqf df bIj nfs krn dI ijMmyvfrI sI, Auh qF afp hI gurbfxI soJI qoN dUr, hnyry ‘c KVf TokrF Kf irhf hY.

#113s88.5s06#

Including this Self Learning Gurmat Lesson No 113

kUVu agY rQvfhu

For all the Gurmat Lessons written by ‘Principal Giani Surjit Singh’ Sikh Missionary, Delhi, all the rights are reserverd with the writer, but easily available for Distribution within ‘Guru Ki Sangat’ with an intention of Gurmat Parsar, at quite a nominal printing cost i.e. mostly Rs 200/- to 300/- (in rare cases upto 500/-)per hundred copies . (+P&P.Extra) From ‘Gurmat Education Centre, Delhi’, Postal Address- J-IV/46- II Fl. Old D/S Lajpat Nagar.-4 New Delhi-110024 Ph. 91-11-26487315 Cell 9811292808

web site- www.gurbaniguru.com

 




.