.

ÃÄ (iewk-EaMkfru) drsLn

(iksLq dUjI)

jgqfr isMG jfck, afnryrI ieMtrnYÈnl iswK imÈnrI

ÈRI gurU nfnk sfihb jI mhfrfj dy afgmn smyN qk dyv-pUjf df pRBfv ieqnf vD igaf sI ik iÈv-ilMg dI mUrqI vI ‘EaMkfr` imQ ky pUjI jfx lgI. gurbfxI qy gurieqhfs nfl sbMDq agy iliKaf jfx vflf pRsMg ies hkIkq df akwt pRmfx hY. Bfrq dy dwKx ivc, ieMdOr qoN lgBg ÷ú ku mIl dI dUrI qy nrbdf ndI dy iknfry ‘EaMkfryÈÍr` nfmI iek bhu pRfcIn qy pRisD ihMdU mMdr hY. iek pQrIly phfV ƒ Kod ky bxfieaf igaf ieh mMdr, BfrqI iÈlp-klf df iek aiq suMdr nmUnf hY. ies dy nfl hI ÈRI gurU nfnk sfihb jI mhfrfj dy ieQy phuMcx aqy mMdr dy pMizaF nfl goiÈt krn dI Xfd ivc gurduafrf vI sQfipq hY. Aus smyN ‘EaMkfr` Èbd dI ho rhI glq vrqoN ƒ pRgtfAux aqy ‘EaMkfr` bfry gurU-nfnk idRÈtIkon ƒ drsfAux ihq, ies ivcfr goÈtI df kuJ Bfg pfTkF nfl sFJf krnf aiqaMq ËrUrI hY.

kQf hY ik gurdyv jI mhfrfj, jd sMglfdIp qoN vfps prqdy, somnfQ qy duafrkf purI huMdyy hoey sMn ñõñô ivc ieQy phuMcy qF AuhnF dyiKaf ik lok mMdr ivc sQfipq iÈvilMg dI mUrqI ƒ hI ‘EaMkfr` imQ ky pUjf kr rhy hn. mMdr dI pfTÈflf dy ividafrQI, BfvyN, ptIaF Aupr ‘EaM-nmh` ilKdy ilKFdy hn, pr Auh BI iÈv mUrqI ƒ hI ‘EaM` (prmfqmF) smJ rhy hn. jd ik ‘EaM nmh` df arQ hY: EaM ƒ nmÈkfr; prmfqmF ƒ nmÈkfr. ikAuNik, sMsikRq dy DfqU ‘av` dy aMq ivc ‘mn` pRqX afvx nfl Èbd ‘EaM` hoNd ivc afieaf hY. DfqU ‘av` df arQ hY ‘riKaf krnf`, bcfAuxf, iqRpq hoxf aqy PYlxf afid. ies pRkfr ‘EaM` pd sB dI riKaf krn vfly krqfr df boDk bxdf hY.

siqgurU jI ny ies asQfn AuWqy pMzy pujfrIaF vloN ‘EaMkfr` pd dI glq ivafiKaf krky pfey jf rhy BulyKy ƒ dUr krn aqy ividaf pRfpqI df mnorQ smJfAux leI AupdyÈ idMidaF ‘EaMkfru` dy isrlyK hyT iek ivÈyÈ bfxI BI Aucfrn kIqI. sfzy cMgy BfgF ƒ ieh bfxI ÈRI gurU gRMQ sfihb jI mhfrfj ivKy rfmklI rfg ivc aMkq hY. ies ielfhI rcnf dy kul curMjf (õô) pdy hn, ijnHF ƒ iDafn pUrvk ivcfiraF inÈcy huMdf hY ik hËUr ny pihlF DIrj sihq pMizaF dI glbfq suxI aqy iPr afpxI nIXq pRcfr-jugiq anusfr AuhnF dy hI ivÈvfÈ ƒ aDfr bxf ky inrMkfr ƒ vizafAux dI sucwjI jugiq ƒ apnfieaf hY.

kihMdy hn ik jd goÈt ÈurU hoeI qF JUT rUp mulMmy ƒ BI sony dy aslI gihixaF vFg cmkfa ky pyÈ krn dI klf ivc pRbIn pMizaF ƒ gurdyv jI puiCaf ik BfeI ! mMdr dy bfhr nfm iliKaf hY ‘EaMkfryÈÍr`. ijs df arQ hY, ‘EaMkfr eIÈvr`. mMdr dy aMdr pUjf ho rhI hY iÈvilMg dI. ies qoN iehI smJ pYNdI hY ik qusI ies iÈv-mUrqI ƒ hI ‘EaMkfr` imQ rhy ho. Bfv, quhfzy leI iÈvilMg hI eIÈvr hY. kI, ‘EaMkfr` Èbd dI ies pRkfr vrqoN krnI vyidk mq dy ankUl hY ? kI qusIN ies sbMDI koeI vyd-vfk pRmfx vjoN dy skdy ho ? ikAuNik, quhfzy ivÈvfÈ muqfibk vyd-vfk hI inrxfiek pRmfx mMinaF jFdf hY.

gurdyv jI mhfrfj vloN kIqy suaflF dy Auqr ivc jd pMizaF ƒ pRmfx leI koeI vyd-vfk jF AupinÈd-vfk nfh suiJaf qF AuhnF ‘iÈv purfx` dI kQf ƒ aDfr bxfieaf. ikAuNik ‘iÈv purfx`` dy AuqrfrD ivcly sqvyN KMz dy aiDafie õø ivc iÈv jI dy dÍfdÈ (ñò ) jXoqI ilMgF df ivsQfr pUrvk vrnx hY, ijnF ivcoN iewk ‘EaMkfryÈÍr` hY. AuhnF disaf ‘EaMkfr` iÈv jI Bgvfn dy cOQy avqfr sn, jo ‘ivMD` df AuDfr krn AuprMq ies asQfn qy jXoqI ilMg dy rUp ivc siQq ho gey. ies krky hI ies mMdr df nfm ‘EaMkfryÈÍr` hY aqy ieQy iÈv-ilMg ƒ ‘EaMkfr` imQ ky pUijaf jf irhf hY. pMzqF ny ieh BI disaf ik iÈv-purfx dI ieh kQf ‘bRhmf` jI ny afpxy spuqr ‘nfrd` munI ƒ suxfeI sI.

gurdyv jI smJ gey ik ‘iÈv purfx` ivclI Auprokq kQf, iÈv jI dy iksy AupfÈk dI kpol klpnf hY aqy Auhny afpxy ieÈt iÈv jI ƒ isrmOr drsfAux aqy qIrQ df mhqv bnfAux leI ‘EaMkfr` Èbd dI vrqoN krky aijhI GfVq GV leI hY. ies leI AuhnF ny pMizaF df AuWqr sux ky afiKaf ik ieh gwl BlIBFq spÈt ho geI hY ik quhfzy ies ivÈvfÈ df aDfr purfxk kQf hY, nfh ik koeI vyd vfk. pr hux ieh dso ik ijhVf mMglmeI vyd-vfk ‘EaM nmh`, qusIN ividafrQIaF dIaF pwtIaF qy ilKdy ilKFdy ho, kI ies ivclf aKr ‘EaM` BI iÈvilMg df pRqIk hY ? kI, vydF qy AupinÈdF ivc ieh aKr iksy dyvI dyvqy leI vriqaf igaf hY ?

pMzqF pfs ies suafl df koeI Auqr nhI sI. inruqr qy kuJ ÈrmÈfr huuMdy dyK ky gurdyv jI boly, ‘‘lAu ! hux suxo, ‘EaM-nmh` aKr dI vIcfr. Bfv, Aus mhfn hsqI dI gl suxo, ijs vfsqy ieh lÌË ilKy jFdy hn.‘EaM-nmh` Aus mhfn akflpurK vfsqy hn, jo iqRBvxF df sfr qwq hY. jo sfrI isRÈtI df mUl hY. Bfv, iehnF lÌËF rfhI Aus prmfqmf ƒ nmÈkfr kIqI jf rhI hY, jo sfry jgq df krqf hY.gurvfk hY : Enm aKr suxhu bIcfru .. Enm aKru iqRBvx sfru .. gu[gRM[pM[ùòùÒ

hy pMzq jno ! afp ieh vI afKdy ho ik ‘EaM` qy ‘EaMkfr` dono pd smfnrQk hn, kyvl Aucfrxfqmk Byd hY. ies leI afp ƒ ieh vI mMnxf pvygf ik ‘EaMkfryÈÍr` iÈv jI df avqfr jF iÈv-mUrqI nhI, sgoN Auh prmfqmf hY, jo sfry sMsfr df mUl hY. ikhf jFdf hY ik siqgurU jI dy ieh bcn sux ky muKI-pFzy ny afiKaf, mhfrfj ! afp dy vfk sq hn.‘mFzUk` qy ‘qYqÈRIXpinÈd` ivc ‘EaMkfr` dI iblkul iehI ivafiKaf hY, jo afp ny kIqI hY. ‘EaM` bRhm vfck Èbd hY aqy sfrf ivÈv iesy ivc hI imiQaf igaf hY.‘pRÈn AupinÈd` ivc ‘sqkfm` nfmI iÈÈ ƒ smJFidaF irÈI kihMdf hY ; ‘pfrbRhm qy pUrn bRhm EaMkfr hI hY`.

gurdyv jI boly, pMzq jI ! iPr qF gl isDI sfP hY ik ‘EaMkfr` lÌË iÈv afidk df pRqIk nhI, sgoN, Aus prmfqmf df pRqIk hY, jo srb-ivafpk qy ivÈv df mUl hY. bRhmfidk dyvqy, ijnF ƒ qusIN isRÈtI dy krqf` Drqf qy hrqf mMndy ho aqy mMdr ivc sQfipq iÈv-mUrqI ƒ ‘EaMkfr` imQI bYTy ho, aijhI soc ‘EaMkfr` dy mUilk arQF dy ivprIq hY. quhfzy vloN suxfey gey Auprokq AupinÈdI kQn muqfibk qF ieAuN socxf cfhIdf hY ik ‘EaMkfr` Auh srb ivafpk bRhm hY, ijs qoN bRhmfidk df BI jnm hoieaf hY aqy bRhmf BI Aus ƒ hI icq ivc arfDdf irhf hY. ieh sfry phfV afidk Bfv sfrI isRÈtI, smyN dI vMz aqy vyd, EaMkfr ivcoN hI pYdf hoey hn. ies leI ieh BI smJ lYxf cfhIdf hY ik jIv gurÈbd ivc juV ky Aus srb ivafpk prmfqmf (EaMkfr) dI shfieqf nfl hI ivkfrF qoN bc skdy hn qy gur drsfey mfrg qy qur ky sMsfr smuMdr qoN pfr Auqr skdy hn. hor iksy ZMg nfl nhIN. gurvfk hn :

EaMkfir bRhmf Auqpiq .. EaMkfru kIaf ijin iciq ..

EaMkfir sYl jug Bey .. EaMkfir byd inrmey ..

EaMkfir sbid AuDry .. EaMkfir gurmuiK qry .. gu[gRM[pM[ùòùÒ

ieQoN qk gwlbfq krn AuprMq siqgurU jI ny afpxy kMDy qy ltkfey hoey QYly ivcoN iewk poQI kwZI qy afiKaf, BfeI ! afh dyKo, mYN pMjfb qoN ieDr ƒ afAuNidaF dyÈ dy AuqrI ielfky dI pRisD ngrI ‘kFÈI` qoN, ijs ƒ afp iÈv ngrI vI afKdy ho, prmyÈr dy iewk bhuq hI ipafry Bgq kbIr jI dy kuJ Èbd ilK ky ilafieaF hF. Aus ny kuJ suafl KVHy kIqy hn, ijnHF ivcoN do ku mYN quhfzy nfl sFJy krnf chuMdf hF. ikAuNik, quhfzI buwDI bVHI qIKx hY.

ijvyN; kI bRhmf afidk koeI dyvqf vwzf hY jF Auh iÈRÈtI df mUl pRBU, ijs qoN bRhmf pYdf hoieaf ?

kI vyd afidk Drm pusqkF df igafn isr invfAux-jog hY jF Auh hsqI ijs qoN ieh igafn imilaf ?

lAu hux! suxhu AuhnF dy bcn :

bRhmf bzf ik jfsu Aupfieaf ..

bydu bzf ik jhF qy afieaf .. gu[gRM[pM[óóñÒ

hux muKI pMzq kuwJ muskRfieaf qy boilaf, mhfrfj ! iehnF dy Auqr qF pRÈnF ivc hI Cupy hoey hn. ijvyN, pihlf pRÈn hY, ‘bRhmf bzf ik jfsu Aupfieaf` ? Auqr hY, nhI ! jfsu Aupfieaf. Bfv, Bfv, vwzf Auh hY, ijs ny bRhmf ƒ pYdf kIqf. dUjf pRÈn hY, ‘bydu bzf ik jhF qy afieaf` ? Auqr hY, nhI ! jhF qy afieaf. Bfv, vwzf Auh hY, ijQoN vyd afieaf, aRQfq ijQoN byd-bfxI mUilk rUp ivc pRgt hoeI.

gurdyv jI smyq sfrI sBf dy mUMhoN Èbd inkly. vfh! vfh! kYsI klf hY pRÈn krqf dI aqy kYsf acrj ZMg hY, Auqr lBx df. BFvyN, gurdyv jI df injI inÈcf sI ik bRhmf afidk dyvI-dyvqy kyvl mfiek ibrqI dI Aupj hn. pujfrI vrg ny sMsfrIaF aMdrlI suKF dI kfmnf aqy duKF pRqI zr BrI ibrqI df lfB AuTFidaF, afpxy suafrQ dI pUrqI vfsqy hI aYsIaF hsqIaF dI klpnf kIqI hY. iehnF dI afpxy-afp ivc koeI hoNd nhI hY. ismRqIaF qy ÈfÈqr BI aijhI mfieaf ivcoN hI pYdf hoey hn. Bfv, suKF dI pRfpqI qy duKF dI invrqI Kfqr hI ismRqIaF ÈfÈqrF rfhIN krm kFz rcy gey hn. ies pRkfr sfry sMsfr ivc suKF dI lflsf qy duKF dy zr df jËbf psr irhf hY, ijs krky jIv jnm mrn dy gyV ivc pY ky duKI ho rhy hn. ikAuNik, gurvfk hY :

dyvI dyvf mUlu hY mfieaf .. isMimRiq sfsq ijMin Aupfieaf ..

kfmu kRoDu psiraf sMsfry afie jfie duKu pfvixaf .. gu[gRM[pM[ ñòùÒ

pRMqU, pMizaF nfl hoeI ies goÈtI dy drimafn gurdyv jI ny aijhI koeI gl nhI CyVI ik iÈv jI afidk koeI dyvqy hoey hn jF nhI ? byd, bRhmf ny Aucfrn kIqy hn jF nhI ? ikAuNik, AuhnF df muwK mksd iewk inrMkfr-pRBU ƒ isRÈtI df mUl drsfAuxf aqy ies mUilk sFJ qy aDfirq mfnv-eykqf kfiem krnf sI, nfh ik pMzqF vFg afpxI ividak cqurfeI duafrf dUsiraF ƒ nIvF idKf ky afpxI hAumY ƒ pwTy pfAuxf. ies leI siqgurU jI df kyvl iehI jqn irhf ik iksy qrF iehnF ƒ aihsfs ho jfvy ik mUl rUp ivc pUjx-Xog krqfr hY, nfh ik Aus dI ikrq. bRhmf afidk koeI dyvI-dyvqf sRyÈt nhI, sRyÈt qF kyvl iewk Auh inrMkfr-pRBU hY, ijs qoN sB kuJ pYdf ho irhf hY. vyd afidk koeI BI Drm-gRMQ vwzf nhI aqy nf hI Aus df ricqf, vwzf kyvl Auyh pRBU hY, ijQoN ieh sfrf igafn Aupj irhf hY.

gurbfxI ƒ ivcfiraF inÈcy huMdf hY ik aijhf ZMg gurdyv jI dI sucwjI pRcfr-jugiq df iewk muK aMg sI. Auh jd BI bRfhmx pujfrIaF, jYnIaF, jogIaF jF mulF-mulfixaF qy hor anmqI sjxF nfl ivcfr ivtFdrf krdy sn qF Auh afm krky AuhnF dy Dfrimk ivÈvfÈ ƒ hI aDfr bxfAuNdy sn. ikAuNik, ies qrF sRoiqaF dI rucI vI bxdI sI aqy AuhnF leI siqgur jI dI gwl smJxI vI sOKI ho jFdI sI. pr aijhf kridaF Auh ÈRoiqaF dI mfniskqf ƒ iDafn ivc rKdy sn aqy AuhnF dy ivÈvfÈ dI lkIr ƒ CyVy bgYr, prmfqmf dy nfm dI lkIr ƒ vwzI kr ivKfAuNdy sn.

ieh gl iblkul ieAuN hY, ijvyN ikDry smrft ‘akbr` dy drbfrI ‘bIrbl` ny, smrft dI iKcI hoeI lkIr ƒ Cotf drsfAux leI lkIr ƒ nhI sI imtfieaf, pr Aus dy brfbr iewk hor vzI lkIr iKWc idqI sI. ijs kfrn bfdÈfh vloN iKcI hoeI lkIr suBfivk hI CotI idsx lg peI sI.

ies leI gurmiq pRymIaF ƒ Xfd rKxf cfhIdf hY ik ‘EaMkfir bRhmf Auqpiq` qoN ‘EaMkfir byd inrmey` qk dIaF cfr pMkqIaF BI iesy pRcfr-jugiq df hI iewk suMdr nmUnf hn. pr, duwK dI gwl hY ik gurU sfihbfn vloN afpxI pRcfr-jugiq dy aDIn vrqI geI Aus smyN dI pRcilq Dfrimk ÈbdfvlI aqy ibafn kIqy gey an-mqI iÉaflF ƒ vI gurmiq smJ ilaf jFdf hY. ÈRI gurU gRMQ sfihb jI dI inrml ivcfrDfrf ƒ gMDlf krky inj-mq pRcfrn vfly gurmiq ivroDI pRcfrk qF jfx-bwJ ky ies ZMg df lfB AuTFdy hn.

ijvyN, iewk dyvI-dyviqaF df AupfÈk tYlIvIËn qy bol irhf sI ‘‘ gurU nfnk ny BI jpjI myN mfnf hY;

‘eykf mfeI jugiq ivafeI, iqin cyly prvfxu ..

ieku sMsfrI, ieku BMzfrI, ieku lfey dIbfx`..``

jd ik ieh gurmiq isDFq nhI, sgoN, purfxk iÉafl hY. pr, aÌsos qF ies gwl df hY ik gurmiq pRcfrkF ivcoN ÈhId iswK imÈnrI kflj dy sfbkf ipMsIpl qy ‘ÈRI gurU gRMQ sfihb drpx` dy lyKk pRo[ sfihb isMG (zI[ilt) ƒ Cwz ky, bfkI dy lgBg sfry gurbfxI tIkfkfr, ijnHF ivcoN keIaF dy nfm nfl pUrn gurisK, bRhmigafnI qy ividaf-mfrqMz BI iliKaf hoieaf hY, ies BulyKy df iÈkfr hoey hn aqy AuhnF dy anuafeI aYsy ivcfrF ƒ inrol gurmq smJ ky pRcfrI jf rhy hn.

‘EaMkfr` Èbd dy sMsikRqk srUp df kuJ sMKyp mfqR ipCokV aqy purfixk-Xug qoN ies dI ho rhI glq vrqoN bfry Auprokq ivcfr krn df mnorQ kyvl ieqnf hI hY ik sfƒ spÈt ho jfvy ik Bfrq dy dfrÈink sfihq ivc aijhf smF BI afieaf, jd ‘Em`, ‘EaM ` aqy ‘EaMkfr` vrgy prmfxIk sMkyqk pdF dy arQF ivclI ivafpkqf guMm ho geI aqy iehnF ƒ bRhmf, ivȃ aqy iÈv dy ivakqIgq qy sMkIrn arQF ivc vriqaf jfx lgf. kuJ iehI hfl sI bhuq sfry hor BI sMigak ivÈyÈx df, jo prmfqmF nfl sbMDq krky vrqy jFdy sn.

ijvyN ‘rfm` Èbd, jo sMsikRq df pRisD sMigak ivÈyÈx hY. ‘rfmqfpnIXopinÈd` ivc ies dI pRIBfÈf pihlF ieAuN kIqI geI hY ik ‘Auh pfrbRhm jo srb QfeIN rmx kr irhf hY aqy ijs ivc XogI jn rmx krdy hn`. Bfv, jo srb ivafpk hY. pr, aijhI pRIBfÈf dy bfvjUd vI AupinÈd dy krqf irÈI XfjÍnvlk vloN aXuiDaf pqI rfjf ÈRI rfm cMdr jI ƒ prmyÈr rUp drsfAux ihwq ieh sMigak ivÈyÈx clfkI nfl AunHF dI isÌq leI leI vrqx krky purfixk Xuwg qk phuMcidaF sihjy sihjy ieh Èbd kyvl AunHF dI srIrk hsqI leI sImq ho ky hI rih igaf.

iesy qrF ‘gorK` pd df mUilk arQ hY : DrqI df riKak; Bfv isÈtI dI pflxf krn vflf pRBU. vYÈnvF ny ieh pd ivȃ leI aqy XogIaF ny iÈv jI dy arQF ivc vriqaf, ikAuNik Auh iehnF ƒ afpxf afpxf ieÈt mMndy sn. pr, iPr smF pf ky ieh pd BI isrÌ kMn pfty XogIaF dI sMprdf dy muKI ÈRI gorK nfQ jI dy jfp leI vriqaf jfx lgf.

‘Éudf` Èbd ÌfrsI dI iek sMigaf hY. ijsdf muZlf arQ hY: Éud qoN pYdf hox vflf, suMBv (sYBM) krqfr. pr ieslfm ivwc ies ƒ sqvyN akfÈ Auqy qÉq qy bYTy rwb leI klpidaF kyvl muslmfnF leI hI mMinaF jfx lgf. iehI kfrx hY ik Bgq kbIr sfihb jI ƒ BI spÈt rUp ivc kihxf ipaf ik jogI pRBU nUUM ivsfr ky gorK-gorK krdf hY. ihMdU ÈI rfm cMdr jI dI mUrqI ivc imQy hoey rfm df nfm Aucfrdf hY. muslmfn ny inrf iewk muslmfnF df hI rwb mMn ilaf hY. pRMqU myrf pRBU Auh hY, jo sB ivc ivafivk, sB df sFJf aqy sfiraF df hY. AuhnF dy inrBYqf Bry bcn hn :

jogI gorK gorK krY .. ihMdU rfm nfmu AucrY .. muslmfn kf eyk Kudfie .. kbIr kf suafmI rihaf smfie.. gu[gRM[pMnf ññöúÒ ---cldf




.