.

ividaf vIcfrI qf prAupkfrI

ipRMsIpl siqnfm isMG

hmrfjL-ibn-hmrfjL

1186 sYktr 18-sI

cMzIgVH

sRI gurU nfnk dyv jI df AupRokq vfk AuhnF dy hr kQn smfn, zfZf Bfv pUrq, amr qy syD dyAU hY. ies df Bfv hY ik ivdvfn aQvf igafnvfn hI shI arQF ivwc pUrn qOr AuWqy Aupkfr aQvf sPl suwKdfqI syvf kr skdf hY. mUrK, Aupkfr krn dI iewCf rKdf hoieaf vI jugq qy sfDnhIx hox kfrn, iksy ƒ koeI lfB nhIN phuMcf skdf. dUjy, koeI ivdvfn hY hI qd, jy Auh AupkfrI hovy.

siqgurF ny ijQy inrml igafn, amlI ielm, aMqRIv akl qy ibbyk buwiD ƒ rwj ky slfihaf qy vizafieaf aqy ies ƒ pRfpq krn leI BrpUr pRyrnf kIqI hY, AuWQy cuMc igafn, cqur ividaf, aml hIx ielm qy KotI buwDI ƒ rwj ky koisaf qy inMidaf vI hY. gurU jI ivdvfn Aus ƒ hI mMndy hn jo pVHky qwq ƒ buwJdf aqy Aus AuWqy aml krdf hY. ies sMbMD ivwc afp jI dy ieh Purmfx vfcx, vIcfrx qy amlfAux Xog hn:-

(A) pfDf piVaf afKIaY ibidaf ibcfrY shij suBfie ] ibidaf soDY qqu lhY rfm nfm ilv lfie ] (rfmklI mhlf 1 dKxI EaMkfru pM[ 937)

Bfv arQ:- AuhI aiDafpk shI arQF ivwc piVHaf, iliKaf ivdvfn aKvf skdf hY jo ividaf ƒ pRBU dy sRysLt ipafr aqy sihj qy sMquilq avsQf ivwc ivcr ky vIcfrdf hY; jo ividaf ƒ vfc vIcfr ky Aus dy qwq (aMqRIv Bfv) ƒ ihrdy ivwc vsfAuNdf aqy rfm-nfm ivwc afpxI surqI ƒ iewk-rws joVdf hY.

(a) gur prsfdI ividaf vIcfrY piV piV pfvY mfnu ] (pRBfqI mhlf 1 pM[ 1329)

Bfv:- iswK gurU dI ikrpf duafrf ividaf ƒ vIcfry, GoKy qy mn ivwc vsfvY, aqy ies qrHF lok pRlok ivwc mfn pRfpq kry.

(e) eysy syD ivwc afp jI df aiq sMKyp qy sfr bcn hY:-

piVaf bUJy, so pRvfxu ]

Bfv:- jo pVHky Aus ƒ smJdf qy Dur aMdr vsfky amlfAuNdf hY, AuhI lok pRlok ivwc pRvfn QIdF hY.

qQf:- piVaY nfhI Bydu, buiJaf pfvxf ]

Bfv:- kyvl idmfg qOr AuWqy pVH lYx nfl asl vsqU qQf sihj, sPl qy sLfq jIvn dy Byq ƒ pRfpq nhIN kIqf jf skdf. jIvn Byq qF, pVHy gey ƒ idloN vjoN buwJx qy idl dIaF zUMGfxF aMdr vsfAux nfl hI pfieaf jf skdf hY.

hux lvo AuhnF ƒ jo akl, igafn aQvf ividaf dI dur vrqoN krdy hn. siqgurF ny aYsy pVHx ƒ hAumYN ivwc JKF mfrn quwl dwisaf hY. vfr afsf ivwc afp jI df inrxf hY ik:-

piV piV gzI ldIaih piV piV BrIaih sfQ ]

piV piV byVI pfeIaY piV piV gzIaih Kfq ]

pVIaih jyqy brs brs pVIaih jyqy mfs ]

pVIaY jyqI afrjf pVIaih jyqy sfs ]

nfnk lyKY iek gl horu hAumY JKxf JfK ] (mhlf 1 pM[ 467)

inrml buwD qy KotI buwD (subuwD qy kubuwD) bfry afp jI dI ieh amr syD DMnqf Xog hY:-

akil eyh n afKIaY akil gvfeIaY bfid ]

aklI sfihbu syvIaY aklI pfeIaY mfnu ]

aklI piVÙ kY buJIaY aklI kIcY dfnu ]

nfnku afKY rfhu eyhu hoir glF sYqfnu ] (mhlf 1 pM[ 1245)

eyQy gurdyv, afrMB ivwc qF, pVHky pRfpq kIqI Aus hAumYN BrpUr akl dI inKyDI krdy hn jo amolk jIvn ƒ vfd ivvfd, crcf ivwc brbfd krn df kfrn bxdI hY; pRMqU bfhd ivwc Aus ibbyk buwDI aQvf ielm dI pRsMsf krdy hn, ijs duafrf vfihgurU dI syvf qy ismrn sdkf hr QF mfn pRfpq kIqf jf skdf hY. afp jI PurmfAuNdy hn ik Xog aXog aiqQI df inrxf krn vflI akl qoN ibnF qF idwqf dfn vI sPl nhIN huMdf. puMn dI QF pfp bx jWdf hY. ijhVf mnuwK swc afcfr GVU ividaf dy sumfrg ƒ nhIN apxfAuNdf, Auh afvwsL sLYqfn dy ivnfsLkfrI rfhy pY jFdf hY.

ies pRsMg ivwc gurU jI iewk ieh hkIkq vI drsfAux df Aupkfr krdy hn ik ividaf dI AuWcqm pd-pdvI ƒ nf smJx vflf mnmuwK aiDafpk jo ividaf ƒ vycdf hY, afm vsqF vFg ies dI ivkrI krdf hY aqy ies dy pivwqr qy arsLI afisLaF ƒ nhIN smJdf, Auh vfsqv ivwc jLihr df ivAupfrI hY, Aus dI KwtI ivh (jLihr) dI KwtI hY. afp jI df arsLfd hY:-

mnmuKu ibidaf ibk®df ibKu Kty ibKu Kfie ]

mUrKu sbdu n cIneI sUJ bUJ nh kfie ] (mhlf 1 pM[ 938)

ieh hkIkq ik ividaf df mMqv kyvl rujLgfr pRfpqI hI nhIN; sgoN idmfg (Intellect) dy nfl nfl idl (mind) ƒ vI sMvfrnf hY, sMsfr dy smUh vIcfrvfnF ny mMnI hY. ies sMbMD ivwc ieh kuwJ ku hvfly sfnMU shI ividaf pRxflI vl vDx leI shfiek ho skdy hn. mhfn icMqk zfktr rfDf ikRsLnn, sMpUrn ividaf dI pRIBfsLf krdy hoey ilKdy hn:-

 

Education to be complete; must be human. It includes not only the training of the intellect but also refinement of heart and the discipline of the spirit.

jgq pRisD ieiqhfskfr, afrnolz qfienIbI, aslI ividaf pRfpqI ƒ vwzI Gflxf qy ardfs df Pl dsdy hoey ilKdy hn:-

Real knowledge, like everything else of value is not to be obtained easily. It must be worked for, studied for, thought for and more than all, must be prayed for.

eysy nukqy ƒ ivdvfn jy[ strilMg ieAuN ibafn krdf hY:-

The worst Education that teaches self-denial is better than the best that teaches every thing else and not that.

ijs qrHF drKwq afpxy Pl qoN pihcfinaf jFdf hY, kuwJ ievyN hI iewk mnwuK nfl iml vrq ky pqf cldf hY ik Aus dI hfsl kIqI ividaf df Pl kYsf hY:-

Tree is known by its fruit, so the education is good or bad as it develops the whole in man. (Hamraz-ben-Hamraz)

sfihb sRI gurU nfnk dyv jI df ivcfr hY ik sMquilq qy bhupwKI ividaf ivwc pRbIn hoxf aAugux nhIN; pRMqU kyvl mfnisk pMzqfeI ƒ krVy sLbdF ivwc inMddy aqy hAumYN ivwc JwKF mfrnF dsdy hn. lb-loB qy ividaf dy hMkfr ivwc gl gl Dwsy piVaF iliKaF ƒ Auh mUrK igxdy hn:-

piVaf mUrK afKIaY, ijs lbu loBu hMkfrf ] (mhlf pihlf pM[ 140)

afp jI dy vIcfr ivwc pVyH ilKy mUrK, guxhgfr nfloN, srl, sfdf qy sfAU inrwKr (AuWmI) iensfn hjLfr guxF byhqr hY. vfr afsf ivwc afp jI df kQn hY:-

piVaf hovY gunhgfru, qf EmI sfDu n mfrIaY ] (pM[ 469)

siqgur bfby dy aslI qy rsmI ividaf dy aMqr bfry pRgtfey vIcfrF anukUl hI sLyK sfadI (sLrP-AuWdIn ‘sfadI’ sMn-1333 qoN 1435) ijhy jgq pRiswD aflm ny vI bVf suMdr Purmfieaf hY:-

afmIey nfdF, pRysLF rojLgfr, ibh jL dfinsL-mMid, n pRhyjLgfr.

kF (ik aF) ibnf ibnfeI, ajL rfh EPLqfd.

vIN (v eIN) do csLmsL bwvd, v dr cfh EPLqfd.

Bfv:- afm nfdfn afdmI, pRysLfn hfl ivwc vI, pVyH ilKy bdkfr nfloN cMgf hY. ijQy pihlf ielm dIaF awKF dI joq n hox krky jIvn dy shI rfhoN Btk jFdf hY, EQy dUjf ividaf dIaF do awKF rwKdf hoieaf, bdI dy KUh ivwc izgdf hY. eysy Bfv ƒ sfadI jI hor spsLt krdy hoey ilKdy hn:-

ielm cMdF ik bysLqr KLfnI, cMU aml dr qo nysq, nfdfnI .

n mhwkk bvwd, n dfinsLmMd, cfr pfey, br qo ikqfib cMd .

Bfv:- ividaf qUM cfhy ikMnI vI pVH lvyN, jy qyry ivwc aml nhIN, qF qUM mUrK df mUrK hI hYN, ikAuNik ielm hfisl krky vI qUM swiq, aswiq dI vIcfr krn Xog n hoieAuN; sgoN iewk psLU dI inafeIN hYN, ijs AuWqy kuwJ pusqkF lwdIaF hox. sLRomxI Bgq kbIr jI ny vI ies scfeI ƒ iehnF sLbdF ivwc ibafinaf hY:-

byd purfn pVy kf ikaf gunu ? Kr cMdn js Bfrf ] (pM[ 1103)

Bfv:- kyvl idmfgI qOr AuWqy igafn dIaF pusqkF vfcxIaF, pRMqU AuhnF ivwc pRgtfeI scfeI ƒ Dfrx n krnf, eyAuN hI hY, ijvyN Koqy AuWqy cMdn dI Cwt lwdI hovy. Aus ƒ ies ivwc kI Prk qy kI Drvfs ?

gl kI siqgurUaF ny mnuwK leI aYsI ividaf dI loV drsfeI hY jo Aus ƒ duinafvI kfrobfr ivwc vI shfeI hovy aqy asl iensfn bnfAux dI vI jLfmn bxy. mhF kvI rfibMdr nfQ tYgor ny kyvl mMqkI mn ƒ Aus cfkU smfn AuWpmf idwqI hY ijs df dsqf n hovy aqy Auh, ies ƒ vrqx vfly hwQF ƒ hI lhU luhfn kr dyvy. afp ilKdy hn:-

Mind all logic, is like a knife, all blade, it makes the hand bleed that uses it.

ajoky Xuwg ivwc arbF KrbF rupey Krc ky ies gl AuWqy bhuq jLor idqf jf irhf hY ik afdmI ielm dI dOlq nfl mflf mfl hovy, aqy ies ivwc kfPI hwd qwk sPlqf vI ho rhI hY; pRMqU puwiCaf jf skdf hY ik kI asIN skUlF kfljF qy XUnIvrstIaF rfhIN pVfeI jf rhI ividaf pRxflI nfl mnwuK ivwc mnuwKqf qy prspr dYvI sFJ jgf sky hF? kI Bfvk eykqf qy sihvfs dy sunihrI sLbdF ƒ asIN mn, bcn qy krm krky kMT kr ilaf hY?

aPsos iehnF aqy hor ajyhy pRsLnF df AuWqr AuqsLfh jnk hI nhIN, sgoN nPI ivwc hY.

kox, kd AuWTU koeI ‘mrd agMmVy df cylf’ jo alp suwK dI Bfl ivwc kmly hoey, gvfcy hoey iensfn ƒ ieh rmjL smJfiegf ik suwK inrml buwD aQvf suigafn duafrf pRfpq hox vflI srlqf qy sfdgI ivwc hY, inrMkfrI nfnk dy ‘ividaf vIcfrI qF prAupkfrI’ dy arsLI mhFvfk df rhws smJx, vIcfrn qy amlfAux ivwc hY.




.