.

gurbfxI mhfn - isWK nfdfn

pRo: ieMdr isMG 'Gwgf'

iewk vfrI iswK afgUaF dI bYTk ivwc iswKI ƒ AuØWcf cuwkx leI Ëordfr GVmws ipaf hoieaf sI. iksy afiKaf hspqfl Kohlo, dUjy ny ikhf skUl cflU kro. qIjy ny qIr Cwizaf ngr kIrqn kro, qy cOQy ny jYkfrf gjfieaf srkfr ivruwD morcf lfE. iksy rfey idwqI Kfilsqfn qoN ibnF nhIN jy srnf iewk hor ny Purmfieaf sfry gurdvfiraF ivwc pMQ dI cVHdI klf leI aKMz pfT krvfey jfx. pMQ dI ivgVI qkdIr sMvfrn vfsqy lwg rhy jor kfrn sfry ‘‘jQydfr`` psIno psInf hoey, bVy aOKy sfh lY rhy sn. gogV ƒ sMBflidaF pMQ dy drd dI pIV ivwc ivafkul, iewk ijlHf jQydfr KVf hoieaf, qy ielfhI Purmfn pVHky suxfAux dy aMdfj ivwc kUikaf- ‘‘myry pMQ pRsq Brfvo! bVI dyr qoN mYN kwcy ipwly ijhy ivcfr suxdf afvfjfr ho irhf sF. quhfzy koloN pMQ dI zuwbdI byVI bMny nhIN lwgxI. iehdy vfsqy myry kol iËMdgI df qjrbf hY, gurU ipafr qy pMQk drd hY. bVIaF skImF sux cuwikaf hF mYN, hux iDafn nfl myrI gwl suxo qy amlI jfmf pihnfAu. iewk imMt guafey ibnF sfry gurdvfiraF ivwc Jul rhy inÈfn sfihb ds-ds Puwt AuØWcy krvf idE. inÈfn AuØWcy qF Kflsf pMQ AuØWcf[[[[``. jQydfr jyqU aMdfË ivwc qixaf KVf sI.

cfry pfsy bVI kfvF rOlI pfeI jf rhI hY, ‘‘pMQ ƒ sMBflo, piqqpuxf roko, nOjvfnF ƒ niÈaF qoN bcfE, bRfhmxI krmkFzF qoN mukqI pfE[[[.`` ivDI pUrvk afpxI ijMmyvfrI smJky koeI jQybMdI (SGPC qy DGPC) lMmy smyN dy kfrj AulIkx leI iqafr nhIN hY. kuwJ iewk jQybMdIaF qy zyrydfr bVI lf juafb dlIl GVI GVfeI gwl krn vfly dy mwQy kwZ mfrdy hn.`` dyKo jI ieh pfvn gurbfxI scKMz ivwcoN, bfbf nfnk jI ny ilaFdI hY. AuØWcy ggn mMzlF dIaF ies ivwc ivwcfrF hn. ies ƒ kOx smJ skdf hY ? kOx iesdy arQ krn dI smrwQf rwKdf hY ? ieh qF bs gfAux leI qy anMd lYx leI hY.`` kI mYN puwCx dI gusqfKI kr skdf hF ik ieh bfxI bfbf nfnk jI ny DrqI qy afky hI ikAuN ilKI ? jy swcKMz dI vsqU hY qF Aupr ikqy sMBfl rwKdy, DrqI Aupr afAux dI kI loV sI ? ieh bfxI AuhnF bolIaF ivwc ilKI geI hY, jo ies BUKMz qy pRcwlq sn. ies bfxI ivwc DrqI qy bxy mMdrF df iËkr hY, msijdF df iËkr hY. ndIaF dirafvF (gMgf jAu godfvir jfeIaY, kuMiB jAu kydfr nHfeIaY. gomqI shs gAu dfnu kIjY 973``) pÈUaF, pMCIaF, ruwKF, ibrKF, aMn dfxy qwk dy nfm mOjUd hn. jogI, jYnI, boDI, ihMdU, muslmfn, AuhnF dy pUjnIk dyvqy, afidk df gurU gRMQ sfihb jI ivwc BrpUr iËkr imldf hY. hvf, pfxI, imwtI, smuMdr, cMd sUrj (jo DrqI qoN nËr afAuNdy hn) qfiraF df nfm bfr bfr afAuNdf hY. jy ieh bfxI mnuwK mfqr (Kfs kr iswK pMQ) leI nhIN hY, iPr iesdI rcnf krn dI ËrUrq hI koeI nhIN sI. jy bfxI ƒ koeI smJ nhIN skdf qF ies asUl df inrxf ikvyN hovygf ik gurmwq kI hY qy mnmq kI hY ? ijhVy lok ies qrHF mUrKqf vflf pRcfr kr rhy hn Auh inrml inafry Kflsf pMQ ƒ bRfhmxI Kfry sfgr ivwc zob rhy hn. kuwJ sfD lfxf jo anpV hox krky gurbfxI ivcly ‘‘swc`` ƒ smJx qoN asmrQ hox krky, afpxI km aklI ƒ CupfAuNdf hoieaf ieh afKky pwlf Cuzf lYNdf hY ‘‘jI bfxI ƒ kOx smJ skdf hY ? gurU kI gq gurU jfxy, asIN gurU dI bRfbrI ikvyN kr skdy hF ?

ieh Aupr vrixq ivcfr df iewk pwK hY. dUjf pwK ieh BI hY ik sfzy sfry pRcfrk, Dfrmk styj qy hfËrI luafx vfly, iswK rfjsI afgU, kvI, rfgI, ZfzI afidk, sfry hI iehnF kuwJ ku bcnF ƒ bfr bfr duhrfAuNdy suxy jf skdy hnØ ‘‘ieh ielfhI bfxI hY, Dur kI bfxI hY, siqgur sihbfn dy ihrdy ivwcoN pRgt hoey arÈI bcn hn. jugo jug atwl gurU gRMQ sfihb jI, dsF pfiqÈfhIaF dI afqmk joq hY. Èbd gurU hY, cOr qKq dy mflk, ÈihnÈfhF dy ÈihnÈfh[[[[.`` ies qoN pRgt hoieaf awj df ielfhI ierÈfd, rwbI Purmfn, awj df mhFvfk drbfr sfihb qoN bKiÈÈ hoieaf ‘‘aMimRq vyly`` df hukmnfmf[[[[``. pfTk jno! qusIN ies qrHF df pRcfr iswKF dIaF Dfrmk styjF qoN huMdf anyk vfrI suixaf hovygf. ijMny ivÈyÈx gurU gRMQ vfsqy vwD qoN vwD vrqy jf skdy sn sfry vrqy jf rhy hn. hux Ërf gOr nfl dubfrf iDafn kyNdrq krky soco. ijMnI vizafeI gurU gRMQ sfihb jI dI jbfnI klfmI kIqI jf rhI hY, kI swc muwc ies qrHF svIkfiraf BI jf irhf hY ? iswKF dI ÈrDf muqfbk qF sfrI gurbfxI hI siqgurU jI df hukmnfmf hY. iPr iewk Èbd df hukmnfmf ikAuN ? KYr iewk Èbd agr ‘‘hukmnfmf`` hY, qF kI hukm dI AulMGxf BI kIqI jf skdI hY ? Gr ivwc bwcy mfqf ipqf df hukm nF mMnx qF kI Auh ipafr pRfpq kr skxgy ? adflqF vwloN idwqf igaf ‘‘hukm`` koeI plt ky vyKy! qurMq sIKF ipwCy bMd hovygf. hukm vwizaF vwloN idwqf jFdf hY, qy Aus ivwc CoitaF dI BlfeI CupI hoieaf krdI hY. ijhVy mYNbr Gr dy vwzy df hukm nF mMnx, afp hudrIaF krn iPr AuhnF ƒ KuafrI, brbfdI qoN koeI nhIN bcf skdf.

iswK bulfry qy iswKF dy cODrI styj qy nftk bVf vDIaf krdy af rhy hn. pr nftk qF kyvl bxfvtI gwl hI hoieaf krdI hY, Aus ivwc hkIkq qF koeI huMdI hI nhIN. dunIafdfrI dy ivhfr ivwc, Èfied nftk kIqf cwl jfvy, pr swcy siqgurU nfl BI Cl nftk ? kI ieh gurmuKqfeI afKI jf skdI hY ? inrMkfr df ielfhI ‘‘hukm`` jdoN jfrI huMdf hY Ausƒ dunIaF dI koeI qfkq nhIN rok skdI. smuMdr AØuWCl ky DrqI vwl cVH pey qF qbfhI kr idMdf hY. Bucfl, bfrÈF, qUPfn afidk jdoN kihr vrqfAuNdy hn, koeI nhIN rok skdf. jdoN KuÈIaF KyiVaF vfly sfjgfr mOsm cldy hn, qF lihrF bihrF ho jFdIaF hn. ivÈyÈx qF gurU gRMQ sfihb ƒ dy idwqy sfry, bhuq vwzy, pr hukm Ausdf asl ivwc ikqy BI nhIN cldf. styjI Cl, nftk ƒ Cwz ky Ërf aslIaq ivwc Auqr ky vyKo. iswK pMQ dI qrjyL iËMdgI kI gurU gRMQ sfihb jI dy ‘‘hukm`` muqfbk hY ? jdoN iswK aKvfx vfly hI siqgurU jI df ‘‘hukmnfmf`` mMnx leI iqafr nhIN iPr KuafrI qy brbfdI hI pwly pYxI hoeI. sMsfr Br ivwc aMdfËn do lwK gurdvfry hn. AuhnF sfiraF QfeIN swcI bfxI df hr roË keI keI vfr ‘‘hukmnfmf`` pVH ky suxfieaf jFdf hY. borz qy ilK idwqf jFdf hY qF ik hr koeI pVH sky. duKI mn nfl ilK irhf hF ik Aus ‘‘hukmnfmy`` ƒ rsm pUrqI vFg piVHaf suixaf jf irhf hY. Ausƒ smJx vfsqy koeI jqn nhIN kIqf jFdf. sMgqF ƒ smJfAux df koeI pRbMD nhIN kIqf igaf. jo kIrqnIey kIrqn krdy Aumr ibqf idMdy hn, bfxI bhuq sfrI Xfd BI kr lYNdy hn. AuhnF ƒ Kud pqf nhIN huMdf ik asIN jo gf rhy hF, ies df arQ kI hY. siqgurU kI ‘‘hukm`` dy rhy hn. pfTI pfT kridaF buwZy ho jFdy hn, iewk mÈIn dI inafeI. kI pVH rhy hn, kI AupdyÈ hY pfvn bfxI df kuC pqf nhI. siqgurU gRMQ sfihb dI god ivwc bYT ky, vfijaF icmitaF vfly, lMmy JuwigaF vfly, ‘‘sRI mfn 1008, sMq, bRhm igafnI`` hox df Zol ipwtx vfly ‘‘swcf hukm nfmf`` (gurbfxI) iqafg ky, afpxy joVy hoey iGsy ipty totky, (kivqfvF) BolIaF sMgqF ƒ hykF lf lf ky, sMG pfV pfV ky suxfey jf rhy hn. Boly ÈrDflU mnmqI kUVf krkt mn dy BFzy ivwc ÈrDf sihq puaf rhy hn. bdly ivwc iehnF pfKMzI sfDF ƒ lok[ mfieaf dy vwzy gwPy Byt krdy hn. iehnF gurbfxI nfloN qoVky zyiraF nfl joVn vfilaF dI ‘‘crnF qy isr rwKky`` pUjf BI krdy hn.

akfl qKq dy muwK syvfdfr (jQydfr) dI hfjrI ivwc iewk Gfg zyry dfr bfr bfr sMgqF df mUMh icVFdf irhf, gurmirafdf dIaF DwjIaF AuzfAuNdf irhf, gurU gRMQ sfihb dI qOhIn krdf irhf. ‘‘jQydfr `qy sMgqF bybs hoey nIvIaF pfeI ies sfD dIaF bVHkF rwbI hukm mMn ky suxdy rhy. styj qy afAux qoN pihlF ies sfD ƒ guriswKF vwloN ikhf igaf, ‘‘sMq jI ikrpf krky styj qy kyvl gurbfxI gfeI, suxfeI jfvy, kwcI bfxI nhIN.`` ‘‘sMq ny PuMkfrf mfiraf, qyvr iqwKy hoey awKF dy zory lfl ho gey. aMdry aMdr ËihrI nfg vFg Ëihr GolidaF, sMq jI ny swqbcn afK ky isr ihlfieaf. agly hI pl ies sMq ƒ styj qoN ieAuN bVHkidaF sfry sux rhy sn smyq ‘‘jQydfr`` akfl qKq joigdr isMG vydFqI.`` sMq jI swco swc bKfn rhy sn- mYƒ ikhf igaf hY ik styj qoN isrP pwkI bfxI (gurbfxI) pVHI jfvy. kwcI bfxI nF pVHI jfvy. iesdf mqlb ik jo kuwJ gurU gRMQ sfihb ivwc drj hY AuhI pwkf (TIk) hY bfkI sB kwc ipl hY , quhfƒ gsIaF pYxgIaF myrIaF swcIaF gwlF suxky, lE suxo - cfry sfihbËfidaF df gurU gRMQ ivwc koeI iËkr nhIN hY, quhfzy cfry sfihbËfdy kwcy! bolo vfihgurU. quhfzy pMjF ipafiraF df gurU gRMQ ivwc koeI hvflf nhIN iesdf mqlb pMj ipafry kwcy! bolo vfihgurU. cfr gurUaF df nfm qy bfxI gurU gRMQ ivwc nhIN hY. smJo quhfzy cfry gurU kwcy! bolo vfihgurU. ÈhIdF murIdF df, KMzy dI pfhul df koeI iËkr nhIN, ieh BI sfry kwcy ipwly. bolo vfihgurU[[[[.`` GMtf Br ieh bUbnf sfD sfiraF dy isr suafh pfAuNdf irhf iksy dI ihMmq nf peI ik ies dI Ëbfn bMd krvf sky. CyvyN pfiqÈfh dy sfjy qÉq df ‘‘jQydfr`` ‘‘sMq jI dy ieh pRvcn aMimRq jfx ky suxdf irhf. sMgqF vfihgurU vfihgurU jpdIaF rhIaF. pRbMDk nIvIaF pfeI itkitkI lfky golk ivwc zflr pYNdy vyKdy rhy. igxqI dy syvk kcIcIaF vwtdy rhy. ‘‘sMq`` jI afpxy AupdyÈ sRvx krvf ky TfT nfl iksy ÈrDflU dy Gr puwj gey.

iewk Ëmfnf sI gurbfxI dy swc qy pihrf idMidaF, siqgurU jI dy AupdyÈ muqfbk jIvn ijAuNidaF, guriswK isr dI bfjI lf idaF krdy sn. iewk Ëmfnf sI jdoN iswKF dy duÈmx BI iswK ikrdfr dy gux ÌKr nfl ibafn kiraf krdy sn. iewk smF sI prAupkfr ihwq iswK bhfdr afpxy sfry suwK iqafg idaf krdy sn. Auh BI vkq sI pUjf dy Dfn (gurU nimq mfieaf qy pdfrQ) ƒ Ëihr vq jfixaf krdy sn. awj iswK ikrdfr ikMnf rsfql ivwc izwg ipaf hY, (ivrilaF ƒ Cwzky) ibafn kridaF hI Èrm nfl pfxI ho jfeIdf hY. siqgurU jI df Purmfn hY Ø

iDRgu iqnf kf jIivaf ij iliK iliK vycih nfAu..

KyqI ijn kI AujVY KlvfVy ikaf QfAu.. (1245)

iewQy ieh nf smJ lYxf ik Dfgy qvIq mMqr qy muwl dy pfTF qwk hI gwl sImq hY. nhIN, sgoN lflc vs, KudgrjIaF ivwc ruVHky Drm dy asUl vyc dyxy, Drm iemfn qy ËmIr vyc dyxI. Dfrmk smfjk qy rfjsI sOdybfjI ivwc inwj df Pfiedf hI pRmuwK rwKxf. gurU GrF ƒ cODrF cmkfAux dy awzy bxf lYxf. gurU gRMQ sfihb jI dI AuWqm iswiKaf qy nf cwlky kyvl bfxI dI afV ivwc mfieaf dy aMbfr iekwTy krny. aijhy sfry lokF vfsqy hI AupRokq pMkqIaF hn. iewk AurdU dy Èfier ny bVf kmfl df iÈar ies prQfey iliKaf hY :Ø

Kudfieaf hvs ky bMdy vPf ko byc dyqy hY.

Kudf ky Gr kI ikaf khIey iXh Kudf ko byc dyqy hY.

awj afm iswKF dI gwl qF bhuq ipCFh rih geI hY, pMQ dy vfihd lIzr kOzIaF dy Bfa ivkdy nËr af rhy hn. jQydfrF dy GroN (qy idloN) iswKI AuØWz cuwkI hY. ‘‘sfD sMq`` sMgqF ƒ BrmF ivwc pfky dony hwQIN luwt rhy hn. iqafgI bRhmcfrI aKvfAux vfly ‘‘mhFpurK`` aflIÈfl mihl Ausfr cuwky hn. kroVF arbF dIaF ËmInf jfiedfqF bxf cuwky hn. afm iswK gurbfxI igafn qoN korf nËr afAuNdf hY. afpxI imhnq dI kmfeI lutyry lIzrF qy rfjsI afgUaF awgy ZyrI kr rhy hn. DrmI coilaF ivwc ilpty lutyry sfDF sMqf dy crnF ivwc arpx kr rhy hn. ies afs nfl ik mfieaf idwiqaF sfry duwK klyÈ Kqm ho jfxgy.

sfzf byVf grk krn leI ieqny kfrx kI kfPI nhIN hn? ies leI hI sfzf byVf zuwbdf jf irhf hY. kfÈ koeI mlfh bx ky cwpU lf dyvy.




.