.

so ikAu mMdf afKIaY[[[[[[

ipRNMsIpl igafnI surjIq isMG, isWK imsLnrI, idWlI

bfxI ‘afsf kI vfr’ pAuVI nM: 19 qoN pihlF do slok drj hoey hn ijnHF ivcoN iek slok ies pRkfr hY:

mÚ 1 ] BMiz jMmIaY BMiz inMmIaY BMiz mMgxu vIafhu ] BMzhu hovY dosqI BMzhu clY rfhu ] BMzu muaf BMzu BflIaY BMiz hovY bMDfnu ] so ikAu mMdf afKIaY ijqu jMmih rfjfn ] BMzhu hI BMzu AUpjY BMzY bfJu n koie ] nfnk BMzY bfhrf eyko scf soie ] ijqu muiK sdf sflfhIaY Bfgf rqI cfir ] nfnk qy muK AUjly iqqu scY drbfir ] 2 ] (473)

ies sfry slok ivc muWK sLbd BMiz’ afieaf hY ijsdy arQ hn ‘iesqRI’. BfsLfvF dy ieiqhfs ivc iesqRI vfsqy lPLjL ‘BMz’ pihlI vfrI kyvl gurU nfnk pfqsLfh ny hI vriqaf hY. blik iesqRI vfsqy ieh lPLjL vrqky iek ZMg nfl pfqsLfh ny smuWcy mnuWK vrg nUM cyqfvxI idWqI hY ik "ieh aigafnqf dI nINd ivWc suWqy hoey mnuWK! ijs iesqRI nUM qUM sdf qoN smfj ivWc "BMzdf" afieaf hY, jLlIl krdf afieaf hYN; dubyl bxf ky rKx vfsqy hmysLF qoN supny lYNdf afieaf hYN. ieMnf hI nhIN, anykF cuWtkly-huwjqF ‘qy pqf nhIN ikhVy-ikhVy mfVy sLbd qUM Aus vfsqy iejfd krdf afieaf hYN. ikWqny hI iqAuhfr ‘qy rsmF-rIqF Drm dy lybl hyT qUM ies vfsqy GVIaF qfik smfj ivwc, iesqRI kdy isr AuWcf krky nf jIa sky. iesqRI jgq nUM hr ZMg nfl smfj ivwc qUM dboicaf qfik qUM AusnUM apxI kfm pUrqI ‘qy eYsLo-iesLrq df sfDn bxf ky vrq sky. dUr nf jfvo! ajOky smfj aMdr ‘eyzjL’ vrgIaF nfmurfd ibmfrIaF vI qF mnuWK dI iesy krnI ‘qy socxI df hI nqIjf hn. pfqsLfh ny mnuwK df iDafn, AusdI ies gumrfhkuMn socxI vwl duafAux vfsqy, iesqRI vfsqy iewQy Aucycf lPj hI ‘BMiz’ vriqaf hY, qfik ieh lPLjL hI mnuWK nUM smJf dyvy ik ies pKoN mnuWK ikWQy KVf hY. mjLmUn vl agy vWDx qoN pihlF asIN AupRokq slok dy aWKrI arQ dyxy jLrUrI smJdy hF. iesdf vI muWK kfrn iehI hY ik sfzf hWQlf gurmWq pfT iesy hI slok dy afs pfs GuWm irhf hY.

arQ: iesq®I qoN hI jnm leIdf hY, iesq®I (dy grB) ivc hI pRfxI dy srIr dI sQfpnf huMdI hY Bfv pRfxI df srIr bxdf hY. iesq®I kfrx hI mnuWK dI kuVmfeI qy ivafh huMdf hY. iesq®I kfrn hI AusdI irsLqydfrI-sfk sMMbMD bxdy hn. iesq®I qoN hI (jgq dI AuqpWqI df) rsqf cWldf hY. jykr iesq®I mr jfey qF (mnuWK) hor iesq®I dI Bfl krdf hY. iesq®I kfrn hI mnuWK (smfj ivc) bWJdf, sdfcfrI aKvfAuNdf, sWiqkfiraf jFdf ‘qy iesdI iewjq huMdI hY.

ijs iesq®I qoN smfj pWDr dy rfjfn Bfv rfjy, mhfrfjy, vlLI-AulIaf, rihbr ‘qy hriek KyqR dy siqkfr jog afgU jnm lYNdy hn, aY mnuWK! Aus iesqRI ƒ qUM iks pRkfr mMdf afK skdf hYN?

iesq®I qoN hI (dUjI) iesq®I pYdf huMdI hY. Bfv aY BfeI! apxI ijs mF (iesqRI) dy kfrx qUM sMsfr ivc jnm ilaf, qyrI Aus mF nUM vI jnm dyx vflI iek iesqRI hI sI. (qFqy sMsfr ivc) koeI vI mnuWK iesq®I qoN ibnf pYdf ho hI nhIN skdf. (aMq ivc) gurU nfnk pfqsLfh PLurmFdy hn ik kyvl sdf iQWr rihx vflf akflpurKu hI ajyhI hWsqI hY, jo iesq®I qoN nhIN jMimaf. qFqy mnuWK hovy jFN iesq®I, jo BI) apxy mUMh nfl sdf pRBU dy gux gfAuNdf hY Bfv (iesqRI jF purK) AusdIaF sfrIaF dfqF df ieko ijhf sWiqkfr krdf hY, AusnUM sMsfr pWDr dIaF sfrIaF KusLIaF pRfpq ho jFdIaF hn. (ieMnF hI nhIN) gurU nfnk pfqsLfh bVI idRVqf nfl PLurmFdy hn ik ajyhy iensfn, sdf iQWr rihx vfly sWcy pRBu dy drbfr ivc vI sohxy lWgdy Bfv sWiqkfry jFdy hn .2. cyqy rhy, lPLjL ‘BMz’ ivafkrx anusfr puilMg hY . vyKo ‘gurbfxI ivafkrx pRo: sfihb isMG jI’.

ies rcxf dI loV ikAuN peI?- slok dy arQF dI gihrfeI vl vWDdy ieh sWcfeI pRgt huMdy dyr nhIN lgdI ik gurU pqfsLfh nUM Aucycy qOr qy ies slok dy rcx dI loV ikAuN peI? ieh ivsLf ivsLysL iDafn mMgdf hY ik dunIaf dy lWgBg hr ihwsy ivwc mnuwK vrg ny iesqRI vrg nfl kdy iensfP nhIN kIqf. AusnUM kyvl apxy mnorMjx df sfDn jF bwcy jMmx dI msLIn hI smiJaf hY. AusnUM dubyl bxfky rKx vfsqy ‘qy Aus Aupr hkUmq kfiem rKx vfsqy mnuWK ny lWgBg hr hIlf ‘qy ZMg vriqaf hY. pr ijMnF Dwkf ies pKoN, iesqRI jfqI nUM dyvIaF kihx vfly bRfhmx vrg ny kIqf hY, ieMnf sLfied hor iksy dy ihWsy nhIN afieaf. jLfihrf lybl qF dyvIaF df idwqf hY pr pWqnI, BYx, DI jF bfkI vI hr pWDr qy iesqRI vrg nUM hr pKoN purK dI dfsI hI bxfieaf hY.

pqI nUM pRmysLvr mMny- pr dUjy pfsy kI hY? pWqI BfvyN sLrfbI, bWd-ieWKLlfk, prly drjy dy cirqRhIx, dyr rfq klwbF ‘c vYisLafvF dy anMd mfx ky Gr afAux vflf hI ikAuN nf hovy. pWqnI ny AunINdry kWtky, BuiKaF rihky vI AusdI ieMqjLfr krnI hY. afAux qy AusdIaF juWqIaF AuqfrxIaF, pWKy dI syvf krnI, AusnUM Kuaf-suaf ky bfd ivc afp Kfxf ‘qy afrfm krnf hY. pWqI df hriek jLulm Dwkf kyvl ies vfsqy bRdfsLq krnf hY ikAuNiok Auh AusdI iesqRI hY. pqI nUM Aus Aupr hr qrHF df DWkf-jLulm krn df pUrf hWk hY.

jnm ipqf dy Gr, arQI pqI dy Gr’-ies sfry ipWCy vI iek rfjL hY. rfjL ieh ik bRfhmx mWq anusfr bWcI df ivafh nhIN huMdf, iesdf ‘kMinaf-dfn’ huMdf hY. AuQy ieh iensfn nhIN blik dfn dI vsqU hY. ijsnUM, bWcI dy pRvfr vfly apxf isr nIvF krky, muMzy vfilaF agy hWQ joVky Ayusdy spurd krdy hn. bWcI dy ipWqf-Brf; muMzy vfilaF nUM bWcI df dhyj sihq kixaF-dfn krdy hn. ies qrHF dfn kIqI vWsqU dI nf vfpsI huMdI hY aqy nf hI Aus Aupr bWcI vfilaF df koeI hWk hI rih jFdf hY. ‘kMinaF dfn’ qoN bfd qF Auh muMzy vfilaF dI pRfpRtI hY. sLied iesy krky AuQy ieh pRclx vI hY ‘bWcI df jnm ipqf dy Gr ‘qy arQI pqI dy Gr’. ‘kMinaf-dfn’ smyN vI dyK lvo! bWcy vfly ‘jFjI’ hn jdoik ‘bWcI vfly AunHF dy mFjI aQvf muMzy vfilaF dy BFzy mFjx vfly. ijMnf vWD GoKFgyy, smJ afAuNdI jfvygI ik iehI socxI AunHF dIaF bfkI sfrIaF rsmF-rIqF-sgxF df afDfr hY. sfrI gl smJ ivc afAuNdy dyr nhIN lgygI. sMKyyp ieh ik bRfhmx vrg rfhIN jo Dwkf iesqRI vrg nfl kIqf igaf hY, aMdfjLf lgFdy lUM kMzy KVy ho jFdy hn. pr ieh sB kuJ kIqf igaf hY Drm-iqAuhfrF-rsmF-rIqF dy rsqy. nfl hI qfxf buixaf igaf hy sgxF-apsWgxf ‘qy vihm-sihm df; ijQoN ik iksy df bolxf jF inklxf vI sOKI Kyz nhINy. ies sfry df nqIjf hY ik lgfqfr hjLfrF sflF qoN ies GWtIaf ivhfr dIaF afdI ho cuWkIaF ‘qy apxf Drm-krm mMn rhIaF ies ivcfrDfrf dy ckRivAuH ivc PsIaF bIbIaF vI iesnUM aMimRq smJ ky pI rhIaF hn. ieh qF mrd sUrmf gurU nfnk pfqsLfh hI hn ijnHF ny mfnv ieiqhfs ivc pihlI vfrI iesqRI vrg dI ies bWdhflI nUM cYlyNj kIqf. iksy hor dy vWs df ieh rog hY vI nhIN sI.

ikAuNik muMzy vfly jFjI huMdy hn?- ivafh lVky df hovy qF idmfg sWqvyN akfsL Aupr huMdf hY. lVky vfly qF apxy ijhf iksy nUM smJdy hI nhI. mihsUs ies qrHF kr rhy huMdy hn ik ijvyN lVkI vfilaF Aupr Auh koeI vWzf aihsfn kr rhy hn. Gr qF apxf vsfAuxf hY, ijs qoN ibnF AuhnF df pRvfr vI agy nhIN tur skdf. ZMg aYsf bxf idwqf igaf hY ijvyN lVkI dyx vfly sdf vfsqy lVky vfilaF dy krjLyeI ho gey hn. lVkI dy Gr KusLI hovy jF gLmI; koeI iqAuhfr hovy jF bwcy df jnm; lVkI pyky Gr afvy jF lVkI dy mfpy apxy kuWVmF dy jfx-hr smyN AuhnF kuJ nf kuJ dyxf jrUr hY. blik keI simaF vfsqy qF nIXm ‘qy lYx-dyx vI mukrWr hn-Plfxy vfsqy, Plfxy smyN, PlF-PlF vsqU kuVI dy mfqf-ipqf ny jLrUr dyxI hY, afid.

ivafh df jo ZMg imiQaf hoieaf hY, Aus nUM vI smJx dI loV hY. ijs qrHF iek bfdsLh dUjy bfdsLfh nUM Pqih krn qoN bfad KusLI dy sLfidafxy vjFdf hY, jlUs kwZdf ‘qy jsLn krdf hY; TIk AunHF hI lIhF qy-jy ivafh lVky df hovy qF bYNz vjfey jFdy hn, syhry bMnHy jFdy hn, afqsLbfjLIaF cldIaF hn, sLrfbF dy dOr huMdy hn. kuVI vfilaF pfsoN, vwzI qoN vwwzI mMg kIqI jFdI hY-sfnUM tYlIvijn imlxf cfhIdf hY, skUtr jF kfr dfj ivwc hoxI jrUrI hY. ieMnI rkm nkd cfhIdI hY, PlfxI koTI jF plft sfzy nfm kIqf jfvy vgYrf-vgYrf. jy gwl kro qF AuqWr imlygf ‘asIN muwMzy vfly hF, kuVI vfly QoVy hF’.

dUjy pfsy sjfvtF-suafgqF qy hjLfrF-lwKF PUk ky, vWDIaF mihmfn invfjI krky vI kuVI vfilaF dI hflq qrsjog hI huMdI hY. zWry qy sihmy huMdy hn ik muMzy vfly iksy gloN nfrfj hI nf ho jfx. sB nUM kihMdy iPrdy hn ajI! asIN kuVI vfly hF, sfzf qF isr nIvF hY. ieQy mMuzy vfly jFjI hn ‘qy kuVI vfly- ‘muMzy vfilaF dy BFzy mFjx vfly-mFjI’. kuVI ivafh rhy hn, apxy ijWgr df totf kwt ky dy rhy hn jF ik koeI vWzf jurm kr rhy hn? ikMnI ajIb bMxqr hY ies smfj dI aqy ikMnf nIvF kIqf igaf hY iesqRI vrg nUM. ieWQy hI bWs nhIN, suhry Gr jvfeI ivsLysL afAu-Bgq ‘qy mfn siqkfr df hwkdfr hY jdik lVkI dy mfqf-ipqf BfvyN sYNkVy kohF qoN cl ky apxI lVkI dy Gr afAux qF AuhnF nUM Aus Gr df pfxI pIx df vI hwk nhIN idwqf igaf.

inEg aqy iesqRI vrg- hor lvo! ‘inEg’ vrgy ivWBcfr BrBUr nIXm GWV ky[ ieQy Drm dy lybl hyT mrd nUM ivWBcfr df pUrf-pUrf rsqf idwqf igaf hY. ieh ies vfsqy ik AuQy puWqWr (lVkf) jLrUr jMmy. sLfsqRF ‘qy ajyhIaF hor Drm pusqkF rfhIN iesqRI nUM psLU, Zol, guafr dI inafeI ipWtfeI jog dwisaf hY. lVkI dy jnm smyN grdn nIvIN iswt lYxI ‘qy lVky dy jnm smyN AucycIaF KusLIaF, bYNz, drvfjy ‘qy hry pwqy, miTafeIaF, hryk afAux vfly iqAuhfr nUM kfky df pihlf iqAuhfr kihky Aucycyy mnfAuxf, iesy hI smfj df ivDfn hY. ajyhy ivsLvfs vI idwqy gey hn ik lVkIaF dws jMm ky, koeI Aucy-sucy jIvn vflf mnuwK vI ‘pUM’ nfmk iBaMkr (Gor) nrk qoN nhIN bWc skdf. dUjy pfsy koeI ivWBcfrI vI BfvyN ‘inAug’ dy ZMg nfl hI shI pr iewk puwqr nUM jnm dy dyvy qF iswDf surg nUM jFdf hY aqy Aus Gor nrk qoN bWc jFdf hY.

‘inEg’ dy pRclx ipWCy vI iehI kfrn idWqf igaf hY-pUM nfmk nrk qoN bcfAux kfrn Auh ‘puWqr’ kihlfAuNdf hY. Bfv ‘pUM’ nfmk nrk qoN bcfAux vflf mMn ky hI ies nUM ‘puWqr’ ikhf igaf hY. qF hI qF poqy-pVpoiqaF vfilaF dy bybfn kwZx df nIXm hY. kfrx ieh ik Auh hux puWqrF dy vI puwqr jMm ky igaf hY, ies vfsqy lMmy smyN vfsqy surg ivwc vWsyygf. Ausdy mrny qy KusLIaF kIqIaF jFdIaF hn. arQI nUM sjfieaf jFdf hY, Aus qoN Pul-muKfxy-pYsy afid vfry jFdy hn ‘qy KIrF-hluey Kuafey jFdy hn. iesy qrHF, ipqRI krmF df hWk vI kyvl puqR[ poqy nUM hI hY. ies sfry dy Ault puqRI jF puqR-vDU nUM nf hI ipqRI krmF df hWk hY aqy nf hI ipqf-dfdy dI arQI nUM moZf dyx df. hF! lVkI nUM jMmdy mfrn dI gwl vI ieWQy hI hY aqy iesy df hI ajOkf ZMg hY jnm qoN pihlF hI bWcI dI ‘BrUx hiqaf’. lVkI dy jnm smyN jykr koeI vWDfeI dyvy qF ikhf jFdf hY ‘hujwqF krdy ho’. jnmy lVkf ‘qy koeI vWDfeI nf dyvy qF ikhf jFdf hY ‘koeI sfVf kZxf sU’. ieh sfrf ‘qy hor bhuq kuJ, lVkI bfry iesy ivWqkry vflI socxI dI Aupj hn.

purK vrg vloN iesqRI vrg nfl kuJ hor ivWqkry- hor lvo! nOjuafn ‘qy suMdr iesqRIaF nUM dyv dfsIaF bxf dyxf, sqI pRQf aDIn aWTF pihrF dIaF nv-ivafhIaF nUM jLbrdsqI cuwk ky bldI icWqf ivwc iswt dyxf jF Drm dy nfm hyT ajyhf krn vfsqy mjbUr ‘qy Auqyjq krnf, ieh sB iesy hI smfj dI dyx hn. sqI pRQf bfry gruV purfx ivwc ‘sipMzIkrx’ aqy ‘dfn dy aiDkfr’ ivwc ieQoN qIk iliKaf hY ik ijhVI iesqRI afpxy pWqI dy nfl icWqf ivwc sV ky nhIN mrdI, Auh prlo qIk pWqI lok nUM pRfpq nhIN ho skdI. ajyhI iesqRI dyv pRmfx dWs hjLfr viraF qIk duWKF nfl hI pIVq rihMdI hY. jINdy jIa dUijaF dy kubol sihNdI hY aqy jy jnm lYNdI vI hY qF vYisLaf ho ky jMmdI-mrdI hY.

dUjy pfsy ijhVI iesqRI apxy mfqf-ipqf, bfl bwcy, sfiraf df moh iqafg ky pWqI dI icWqf ivwc sV mrdI hY, Auh dyv pRmfx dy sfZy iqMn kroV brsF df smF, hmysLF qfiraF dy nfl surgF ivwc invfs krdI hY. Xfd rhy! sMsfr pWDr dy dWs hjfr sflF dy brfbr dyviqaF df iewk sfl dwisaf igaf hY. ies qrHF apxy pqI nfl sqI hox vflI iesqRI, aqI lMmy smyN vfsqy apxy pqI df sMg mfxdI hY. blik ieQoN qIk iliKaf hY ik ijhVI pWqnI BfvyN sfrI Aumr apxy pqI dy ivruwD rhI hovy, AusnUM duWK dyNdI rhI hovy-jy pwqI nfl sqI ho jfvy qF Aus dy sfry pfpF df pRfsLcq afpy hI ho jFdf hY. jykr jIvn ivwc Aus df pqI BfrI kuWkrmI aqy ivWBcfrI irhf hovy, ajyhI sqI hox vflI pWqnI sdkf Aus pqI dy vI sfry pfp nsLt ho jFdy hn. ijs iksy nUM XkIn nf hovy, Aus nUM cfhIdf hY ik Auh afp gruV purfx nUM pVH lvy. hor vI ajyhIaF bhuq sfrIaF gwlF df pqf lg jfvygf. ies smfj aMdr ijQy iesqRI dy sqI hox df nIXm idwqf igaf hY, AuQy ivWDvf iesqRI vfsqy dobfrf sLfdI df ivDfn vI nhIN hY. blik AusnUM kulwCxI, klmUMhI kih-kih ky sfiraF ivwc jLlIl kIqf jFdf hY. anykF ivWDvf afzMbrF vfsqy mjbUr kIqf jFdf hY, iksy pRvfrk KusLI dy vWkq qy AusdI hfjLrI nUM mnhUsqf ‘qy apsgx mMixaf jFdf hY. dUjy pfsy ivWDvf mrd Aupr sLfdIaF dI koeI rok nhIN. krqy dy hukm ivwc jy iesqRI kfl vws ho jfvy qF Aus dI icWqf TMzI hox qoN pihlF hI sLfdI dI gwl ikWDry hor pwkI kr lYx df AusnUM pUrf hwk hY.

iesqRI dI akl guwq ivwc, AusdI aWkl pYr dI aWzI ivwc afid anykF hujwqF iesy hI smfj dI dyx hn. mnU jI ny, lVkI-lVky dy skUl ivwc Gto-Gwt 21 koh (lgBg 75 ik:mI:) dI ivwQ rKxI jrUrI dwsI hY. ieh vI iliKaf hY ik lVkI dI pVHfeI jrUrI nhIN. vWDIaf qrIkf hY ‘nf nON mx qyl hovy ‘qy nf rfDf nwcy’. nf ieMnI dUr lVkI GroN jfvy aqy nf hI pVHy. ies qrHF anpVH ‘qy guafr rih ky, kdy mnuwK vwloN kIqy jf rhy Dwky ivruwD jfgRq hI nf ho sky. iesqRI dy pqIbRqf hox vfsqy qF anykF iekFkIaF, sLrqF ‘qy prIioKafvF hn pr pqIdyv vfsqy ies dI loV nhIN. ieh vI ikhf igaf hY-iesqRI nrk df duafr hY, mnuwK nUM nrk ivwc DWkyldI hY. iesqRI kdy surg nUM pRfpq nhIN ho skdI ‘qy surg nUM pRfpq hox vfsqy, Aus rfhI pihlF mnuwK jUnI nUM pRfpq krnf jrUrI hY.

sUqk pfqk iqAuhfr ‘qy iesqRI vrg- bwcy nUM jnm dy ky iesqRI qF pRvfr ivwc vfDf kr rhI hY pr sUqk df Brm pf ky Aus nUM ijMnf jLlIl kIqf igaf hY, krqfr hI sumwq bKsLy. ‘mfsk cWkr’ smyN AusnUM Drm dI afV ivwc mhf-apivwqR dws ky vwD qoN vwD jLlIl kIqf igaf hY. jMjU aqy ipWqRI krmF df aiDkfr kyvl do nUM nhI, iek aKOqI sLUdr ‘qy dUjI ivcfrI iesqRI. iesqRI aMdr vwD qoN vwD hIx Bfv kfiem rKx vfsqy Drm dI afV ivwc iqAuhfrF nUM ricaf igaf. rKVI (rksLfbMDn) ijs nUM BYx Brf dy pivwqR ipafr df nfm idwqf igaf hY, asl ivwc iesqRI vrg nUM hr sfl smJfieaf igaf hY ik Auh apxI riKaf dy jog nhIN. apxI riKaf vfsqy Ausny Brf dy rUp ivwc pursL vrg pfsoN riKaf dI BIK mMgxI hY. Aus aMdr ieh hIn-Bfv Biraf jFdf hY ik Auh apxI riKaf vfsqy sdf pursL vrg qy hI afsLRq hY. BeIaf dUj Bfv itWky df iqAuhfr, jdoN Brf dy rUp ivwc BYx, pursL-vrg dI lMmI Aumr dI kfmnf krdI hY. bdly ivwc koeI idn mukrwr nhI, jdoN Brf vI apxI BYx dI lMmI Aumr dI kfmnf kryy ikAuNik sLfied Auh smfj Aupr vfDU df Bfr ‘qy by-jrUrq hY. aWblf Bfv blhIn df ‘pivwqR’ lybl vI iesqRI vrg nUM iesy hI smfj dI dyx hY.

iewk qoN bfd dUjI, jy Gr ivwc Auqy Qwly do lVkIaF jMm pYx qF mfqm Cf jFdf hY. jnm dyx vflI mfqf dI ijhVI avhylxf huMdI hY Aus nUM qF sfied Auh afp vI ibafn nhIN kr skdI. zfktrI sfieMs ny sfbq kr idwqf hY ik lVkI jF lVky df jnm afdmI qy inrBr hY, iPr vI jLlIl kIqf jFdf hY iesqRI nUM. sLfdI qoN pihlF Aus vfsqy kyvl pqI dI pRfpqI ihWq somvfr ‘qy pqf nhI ikhVy-ikhVy vrq nIXq hn, sLfdI qoN bfd krvfcOQ afid dy vrq rWc ky Ausny apxy pqI dI lMmI Aumr vfsqy cMdRmf dyvqy koloN mMgF mMgxIaF hn. krvf cOQ dy vrq ipCy rfjy nUM sUeIaF cuwBx vflI khfxI GWV ky qF iesqRI jfqI nUM ieMnF nIvF kIqf igaf hY ik koeI Kuwd-dfr iesqRI qF Gto-Gwt ajyhy vrqF qoN kMnF nUM hI hwQ lf lvy. sfl ivwcoN 364 idn pqI dI syvf ivwc apxy afp nUM smrpq, jy iek idn vI Aus qoNN koqfhI ho jfvy qF ‘pWqI-pRmysLvr’ nUM pUrf hwk hY, Auh apxI iesqRI nUM iqafg dyx ‘qy bdly ivwc BfvyN iksy golI aQvf syivkf nUM hI apxI rfxI bxf lYx.

ajOkf isWK jgq ‘qy iesqRI jgq- kuJ sWjx ieh suafl vI kr skdy hn ik pfqsLfh ny qF ies slok ivc iesqRI vrg bfry isDFqk gl kIqI pr vyrvy ivc bhuqf bRfhmx vrg dI gl hI ikAuN joV leI geI. afE! ies sWcfeI nUM smJx df vI QoVf jWqn krIey. AuMJ qF sMsfr pWDr qy smucy pursL vrg vloN iek lMmy smyN qoN iesqRI jfq aMdr afqmhIxqf Brx df jWqn kIqf igaf qfik iesqRI vrg Aupr Auh apxf glbf kfiem rWK sky? pr Bfrq ivc bRfhmx vrg vloN ieh kfrj sB qoN vWD hoieaf hY. Aus vloN iesqRI vrg nfl jykr ajyhy ivWqkiraF-DWikaF nUM GoKxf cflU kro qF cwpy-cwpy qy ieh sfP njr afAuNdy jfxgy. KUbI ieh ik sMsfr pWDr qy kyvl bRfhmx vrg hI ajyhf vrg vI hY ijsdf isWK mfns qy sB qoN vWD kupRBfv hY. ikAuNik iek qF ‘isWK df jnm hI bRfhmxI Gyry ivc hoieaf hY. dUjf ieh ik eI: sMn 1716 bfbf bMdf isMG bhfdur dI sLhfdq qoN bfd, aj qIk isWK Drm dy dUsLq pRcfr ZMg kfrn, gurbfxI jIvn dI TMzk aqy jIvn jfc qF sMgqF qIk puj nhIN rhI blik gur-asQfnF qoN aqy imlfvtI-ivroDI ilKqF kfrn bRfhmxI rihxI hI hriek isWK pRvfr qIk dWbf-dWb puWj rhI hY. iesydf nqIjf hY ik ajOkf isWK smfj vI iesdI igRPq ivc pUrI qrHF Pisaf ipaf hY ijs qoN ik AusnUM sucyq krn dI vWzI loV hY.

imsfl vjoN ijs ivafh dy ZMg nUM aj iswK vI ibnf socy apxfeI bYTy hn. Prk kyvl ieMnF hI rih cuWkf hY ik AuQy sWq Pyry agnI dy huMdy hn jdik ieQy ‘sRI gurU gRMQ sfihb jI’ dIaF cfr lfvF. bfkI 100% ZMg AuhI vriqaf jf irhf hY ijs df gurU sfihb ny BrvF KMzx kIqf hY. gurUdr qy pqI-pRmysLvr vfly isDFq nUM koeI QF nhI. ieQy qF arDMgI aQvf bYtr hfP df isDFq vI pRvfn nhIN kIqf igaf. gl ivafh jF anMd kfrj dI vI nhIN, jykr ies smucy gurmWq pfT qy iek srsrI njLr mfrI jfvy qF sWcfeI dy pRgt huMdy dyr nhIN lgygI. ieQy ieh vyrvf dyx df muWK kfrn vI iehI hY ik ieQy ijhVf vyrvf bRfhmxI smfj dy afDfr qy iesqRI vrg bfry idWqf igaf hY iesdI ieWk-ieWk gl, rsm-rIq[, iqAuhfr, sgx-apsgx ajoky isWK smfj dIaF rgF ivc vI DWsy hoey hn. ies dy Ault jykr aWj isWK smfj sWcmuWc gurbfxI dy cfnx ivc hI jIa irhf huMdf qF hWQly slok dy sMbMD ivc, sfnUM ies pKoN vyrvy dI koeI loV hI nf pYNdI.

sMgq jfgygI qF hI sMsfr jfgygf- jykr pihrU hI suWqf hovy qF dosL iksnUM? sWcfeI ieh hY ik pRBU dy rcy hoey ies sMsfr ivwc, iesqRI ‘qy purK donF dI loV apxI-apxI aqy iewko jyhI hY. ienHF ivcoN koeI vI iekwlf vrg, dUjy vrg dIaF loVF nUM pUrf nhIN kr skdf. gurU dr qy ieh dovyN vrg iewk dUjy dy pUrk hn ‘qy iek dujy vfsqy brfbr dy siqkfr dy hWkdfr hn. mnuwK rfhIN iesqRI vrg nUM aWblf ‘qy dubyl bxf ky rKx vflIaF socxIaF gurUdr nfl AuWkf myl nhIN KFdIaF. isWK jgq nUM ies pKoN vDyry sucyq hoky apxI sMBfl krn dI loV hY.

gurbfxI dI rosLnI ivc- sWcmuWc ies slok anusfr aqy gurbfxI dI smucI rosLnI ivc sfnUM ies pKoN vDyry jfgx dIy loV hY. pfqsLfh ny ies slok rfhIN mnuWK vrg nUM, Aus rfhIN iesqRI-purK ivWckfr pYdf kIqI ivWqkrf BrBUr socxI bfry BrvIN qfVxf kIqI hY. jykr gihrI njLr nfl ilaf jfvy qF mnuWK sWcmuc apxI ies GWtIaf socxI kfrx krqy dy dr df vWzf dyxdfr hY. jy mMn ilaf jfvy ik sMpUrx mfnv smfj nUM akflpurKu vloN bKLsLI kul qfkq 100% hY. qF iPLr ieh vI iek sWcfeI hY ik pRBu rfhIN bKsLI ies smucI qfkq ivcoN lgBg 75% qoN vWD qfkq jLfieaf krn df ijLmyvfr kyvl pursL vrg hI hY. ikAuNik aMdfjLf 50% qfkq qF Aus ny iesqRI jgq nUM dubyl bxfky jLfieaf kIqI hoeI hY. bfkI dI 50% ivcoN vI 25% qoN vWD qfkq Auh iesqRI vrg nUM dubyl bxfky rKx vfsqy jLfieaf kr irhf hY. spWsLt hY ik kul 100% qfkq ivcoN bfkI ijhVI 25% qfkq mnuWK kol bcI Ausdf vI vWzf ihWsf AusdI eYsLo-iesLrq ‘qy ivWBcfr ivc hI gLrk ho irhf hY. ‘eyzjL’ afid dIaF kroink ibmfrIaF vI AusdI iesy hI rihxI dI Aupj hn ijnHF qoN kuJ smyN bfd mfnv nsl df Kfqmf vI ho skdf hY.

ies df vWzf dosLI mnuWK afp hI hY. iesdy sbUq hWspqflF ivc jfky nvyN pYdf ho rhy bWicaF qoN imldy dyr nhIN lgdI. ienHF bWicaF nUM mfqf-ipqf qoN jnm dy nfl hI iml rhy hn, jWitl rog ‘qy apMg srIr. ivsLysL gl qF ieh hY ik mnuWK, ijhVf smF ‘qy qfkq iesqRI jfqI nUM nIvF dwsx vfsqy, Aus nUM dubyl bxf ky rKx vfsqy jfieaf krdf hY, AusnUM smJxf cfhIdf hY ik purK ‘qy iesqRI, pRBU dI rcnf ivwc dovyN iewk dUjy dy pUrk hn. iksy iek dI loV dUjy qoN Gwt jF vWD nhIN. ies vfsqy ies slok rfhIN vI bfxI df PLYslf iehI hY ik mnuwK nUM ienHF vfDU dIaF gwlF ivwc AulJy rihx dI bjfey pRBU dI isPq sflfh krnI cfhIdI hY. mflk dI rcnf dI AuWcqf nUM smJky apxy mn nUM itkfa ivc ilafAuxf cfhIdf hY. iehI iek qrIkf hY apxf mnuwKf jnm sPlf krn df. 0111s04.2s050

Including this Gurmat Lesson No 111

so ikAu mMdf afKIaY[[[[[[

For all the Gurmat Lessons written by ‘Principal Giani Surjit Singh’ Sikh Missionary, Delhi, all the rights are reserverd with the writer, but easily available for Distribution within ‘Guru Ki Sangat’ with an intention of Gurmat Parsar, at quite a nominal printing cost i.e. mostly Rs 200/- to 300/- (in rare cases upto 500/-)per hundred copies . (+P&P.Extra) From ‘Gurmat Education Centre, Delhi’, Postal Address- J-IV/46- II Fl. Old D/S Lajpat Nagar.-4 New Delhi-110024 Ph. 91-11-26487315 Cell 9811292808

web site- www.gurbaniguru.com




.