.

kI irpudmn isMG milk aqy ajYb isMG bfgVI dy brI hox nfl isWKF dy mwQy qoN aqMkvfd df klMk lih igaf hY?

23 jUn 1985 nUM eyar ieMzIaf dI PlfeIt 182 jo ik afeirlYNz lfgy awD asmfny bMb nfl qbfh ho ik smuMdr ivc izg peI sI Aus ivc sfry hI svfr 329 ivafkqI mfry gey sn. ies bMb hfdsy ivc cfrj kIqy gey irpudmn isMG milk aqy ajYb isMG bfgVI nUM knyzf dy sprIm kort dy jwj ny 16 mfrc 2005 nUM sfP brI kr idWqf sI aqy kfnUMnI mfihrF anusfr ies PYsly ivruwD apIl krn dy vI bhuq hI Gwt cfns hn. ies df pRqIkrm sfrI dunIaF ivc hI vwK-vwK hoieaf hY. keIaF ny KusLI jLfhr kIqI, keIaF ny hYrfngI, keIaF ny inrfjLgI aqy keIaF ny bhuq hI guwsf. bI[ sI[ ivc Kfs krky vYnkUvr dy afly duafly dy sLihrF ivc isWKF dy do prmuwK DVy mMny jFdy hn. ienHF ivcoN iek mOzryt khfAuNdf hY aqy dUsrf PMzfmYNtl. pr asIN qF iksy vI DVy nfl nhIN hF sfzf DVf qF kyvl gurU df DVf hI hY. ienHF dohF DiVaF ny vwKrf-vwKrf pRqIkrm jLfhr kIqf hY. iek hYrfngI jLfhr kr irhf sI aqy dUsrf KusLI. ieh KusLI vflI gwl qF kort dy PYsly qoN CyqI hI bfad ieMtrinWt qy vI Guwmx lwg peI. KYr! ieh qF afpxI-afpxI socxI hY, ijs qrHF vI koeI iksy DVy nfl juiVaf hoieaf hY Ausy qrHF dy Auh afpxy iKafl jLhr krdf hY. sfzf awj dy ies lyK df ivsLf KusLI gmIN nhIN hY. asIN qF isrP ieh dyKxf hY ik, kI vfikaf hI ienHF dohF dy brI hox nfl sfry hI isWK sfrI dunIaF ivc ies axmnuwKI kfry vfly dosL qoN brI ho gey hn? kI isWK hux dunIaF dIaF njLrF ivc aqMkvfdI nhIN rhy?

sfzy iKafl muqfbk QoVI ijhI rfhq jrUr imlI hY, nf qF ieh klMk isWKF dy mwQy qoN lwQf hY aqy nf hI QoVy kIqy lwQx dI koeI sMBfvnf hY. ies bfry jo svfl mUMh awzI Kloqy hn Auh ieh hn-

1[ ies bfry jo muwK dosLI smiJaf jFdf hY/sI Auh 1992 ivc pMjfb ivc JUTy/swcy mukfbly ivc mfiraf igaf sI. Aus df nfm sI qlivMdr isMG prmfr (bbr Kflsf df muKI).

2[ dUjf dosLI hY ieMdrjIq isMG iraYq jo ies bMbF vfly kys ivc do bfrI sjf Kf cuwkf hY. Bfv ky Aus nUM eyar ieMzIaf kys ivc aqy nrIqf jfpfn dy bMb dy kys ivc, kort do bfrI dosLI Tihrf cuwkI hY.

hux svflF df svfl ieh hY ik ieh dovyN bMdy isWK hn jF nhIN. jy kr ieh isWK hn/sn qF iPr dosL qF hfly vI isWKF qy hI lwgygf. jy kr ieh dovyN isWK nhIN qF dwso iPr ienHF bfry kI koeI PLqvf jfrI hoieaf sI jF iPr iksy iekwT ivc ienHF nUM BfeIcfry ivcoN bfhr kwiZaf igaf sI? jF iPr isWK iehI mMndy hn ik kort df PYslf sfnUM AuhI mnjUr hY ijhVf ik sfzy hwk ivc jFdf hovy, ijhVf sfzy hwk ivc nf hovy Aus nUM asIN mMndy hI nhIN.

qlivMdr isMG prmfr nUM iek pfsy qF sLhId mMinaF jFdf hY. Aus dIaF PotoaF gurduafiraF ivc lfeIaF jFdIaF hn aqy Aus dIaF PotoaF vfly kYlMzr vI Cfpy jFdy hn. dUsry pfsy Aus nUM srkfr df bMdf vI ikhf jFdf hY. ieh ieljfm isrP pulIs, kort jF afm lokF dy nhIN sgoN ieh qF hux cwly kys dy bcfE vfly pwK dy vkIlF ny vI lfey sn. ieh hI nhIN, vrlz isWK argynfeIjLr dI iek bulfrf bIbI nyN vI sLwk dI AuNgl prmfr vwl aqy ihMd srkfr vwl hI AuTfeI sI. mYnUM nhIN pqf ik isWK ies bfry durFgly ikAuN hn? ieWQy ieh dwsxf vI kuQF nhIN hovygf ik ajYb isMG bfgVI aqy qlivMdr isMG prmfr afps ivc kuVm vI hn. knyzf aqy amrIkf ivc bwbr Kflsf jQybMdI nUM aqMkvfdI krfr dy ky ies qy pbMdI vI lwgI hoeI hY.

ieMdrjIq isMG irafq iek vfrI nhIN do vfrI apfxf ksUr mMn cuwkf hY jF ieAuN kih lE ik do vfrI kort Aus nUM dosLI Tihrf cuwkI hY. hux vfly kys ivc qF Aus qy jfx buwJ ik JUT bolx dy ieljLfm vI lwg cuwky hn. ijs idn Aus dI kort ivc gvfhI sI Aus idn hr awDy GMty bfad rYzIE qy Kbr afAuNdI sI ik ieh bMdf jfx buwJ ky afpxy sfQIaF nUM bcfAux dI Kfqr JUT bol irhf hY. mIzIey vfilaF df ieh kihxf sI ik ieh iks qrHF ho skdf hY ik koeI bMdf iksy dy Gr iek hPqf Thiraf hovy aqy Aus dy nfm df hI nf pqf hovy ik Auh kOx sI. ieh bMdf Auh sI ijs nUM ik ieMdrjIq isMG iraYq ny bMb bxfAux vflf smfn idWqf sI aqy ies kys ivc ieMdrjIq isMG nUM 5 sfl dI sjf hoeI sI. Aus dI ieh sjf jUn 2006 ivc Kqm ho rhI hY. Auh pihlF vI pYrol leI aplfeI kr skdf sI pr Aus ny kIqf nhIN.

knyzIan kort isstm ivc ieh afm smiJaf jFdf hY ik 100 bMdf dosLI qF BfvyN brI ho jfvy pr iksy iek vI inrdosLI nUM sjf nhIN imlxI cfhIdI. jy kr iksy inrdosLy nUM sjf iml jfvy ies nfl iek qF kort isstm dI bdnfmI huMdI hY aqy dUsrf srkfr nUM Krcf kfPI dyxF pYNdf hY aqy iPr ienkuafrI qy vI kfPI Krcf afAuNdf hY. ies df dUsrf pwK ieh hY ik keI lok knUMn nUM itc hI smJdy hn aqy Auh ies df njLfiejL Pfiedf vI AuTfAuNdy hn. hfly kwl hI 19 mfrc sLfm dIaF KbrF ivc dwisaf sI ik iks qrHF GrF ivc BMg AugfeI jFdI hY aqy dosLIaF nUM sjf ikqnI ku imldI hY. keI qF ies sjf nUM mKOl hI smJdy hn aqy keI kort dy bfhr hI ies nUM glq kih ky afpxf guwsf kwZdy hn. awj qoN kuwJ sfl pihlF ieMzIaf qoN nvyN nvyN afey iek muMzy ny rfq nUM kfr dIaF dOVF lgfAuxIaF sLurU kIqIaF qF kfr kfbU qoN bfhr ho ik iek gorI nfl tkrf geI aqy Auh vIcfrI QF qy hI mfrI geI. jdoN kys cwilaf qF Aus nUM mfmUlI ijhI sjf hoeI. sjf sI, Gr ivc hI kuwJ smy leI njLrbMdI aqy kuwJ sflF leI kfr clfAux qy pfbMdI. ijs dI BYx mfrI geI sI Aus gorI ny ies kort dy PYsly qoN bfad hI sfry mIzIey dy sfhmxy ies PYsly nUM grbyjL (kUVy df Zyr) ikhf sI. hux Auh gorI Aus nUM zIport krvfAux qy qulI hoeI hY, zIport Aus nUM lwg vI cuwkI hY pr Aus ny agFh apIl kIqI hoeI hY.

eyar ieMzIaf hfdsy ivc iks iks df hwQ hY jF sI ieh qF asIN koeI PYslf nhIN dy skdy. hF ieqnF jrUr kih skdy hF ik sLwk dI sUeI ieMzIaf gOrimMt aqy knyzIan gOrimMt qy vI AuTdI hY. sfl 1985 qoN bfad iek idn sLfm nUM Cy vflIaF KbrF ivc bI[ sI[ tI[ vI[ qy iek sIss dy eyjMt ny ieh ikhf sI ik srkfr ny mYnuM ikhf sI ik iek eyar ieMzIaf df jhfj XOrp dy iksy dysL ivcoN Auzfx Brn qoN bfad qbfh hoxf cfhIdf hY. ieh nhIN mYnUM pqf ik ies ipCy Aus df koeI injI lfB Cuipaf hoieaf sI jF bfikaf hI TIk gwl sI.

muwkdI gwl ieh hY ik jI ies eyar ieMzIaf vfly hfdsy ny aqy lMgr vfly PLqvy (pKMznfmy) ny knyzf ivc Kfs krky bI[ sI[ ivc isWKI df byhwd nuksfn kr idWqf hY. afAux vflI pIVI ienHF gwlF nUM dyK ky koeI mfx mihsUs nhIN krdI. ieh gwl hY vI kudrqI. jdoN koeI dfVI kysF vflf iksy dysL ivc koeI cMgf kMm krky nfmxf Kwty qF hr iek isWK dI CfqI dUxI ho jFdI hY aqy jy kr koeI isWK glq kMm krky mIzIey ivc afvy qF hr koeI sLrm mihsUs krdf hY.

hyTF asIN sI[ bI[ sI[ kuwJ ilMk pf rhy hF. ies kys bfry hor jfxkfrI lYx vfly swjx ienHF ilMkF qy kilk krky lY skdy hn. sI[ bI[ sI[ knyzIan pbilk adfrf hY aqy ieh bfkI mIzIey nfloN kuwJ inrpwK KbrF idMdf hY.

1[ eyar ieMzIaf kys bfry ipCokV dI jfxkfrI lYx leI ieWQy kilk kro jI.

(not:- hyT ilKy sfry ilMk rIal aOzIE nfl sMbMDq hn ies leI ieh jrUrI hY ik quhfzy kMipAUtr qy rIal aOzIE plyar jrUr hovy. iek do QfvF qy quhfnUM kuwJ imMt kuwJ vI suxfeI nhIN dyvygf, keIaF ny afpxf guwsf iBMzrF vfly qy kwiZaf sI Auh imtfeI hoeI QF hY)

2[ ajYb isMG bfgVI dy vkIl (mfeIkl koz) nfl ieMtrvIE jo ik 22 mfrc 2005 nUM sI[ bI[ sI[ rfhIN sfzy knyzf ivc brfzkfst kIqI geI.

3[ kys df rIaYksLn.

4[ mfrc 17 nUM ies kys bfry lokF dy vIcfr.

5[ mfrc 17 nUM ienkuafrI bfr lokF dy vIcfr.

6[ mfrc 18 nUM eyar ieMzIaf dy ko-pfielt dI ivDvf nfl ieMtrvIAU jo sfry knyzf ivc pRsfrq hoeI.

7[ qfrf isMG hyar bfry.

8[ qfrf isMG hyar bfry hor.

9[ ajfieb isMG bfgVI bfry.

10[ jUn 1985 dy jhfjL hfdsy qoN bfad ivc pYdf hoey vwK-vwK DrmF dy nOjuafn bwcy bwcIaF nfl ieMtrvIE jo ik 21 mfrc 2005 nUM sI[ bI[ sI[ rfhIN sfry knyzf ivc brfzkfst kIqI geI.




.